Alternatieve scenario’s (HR 16-03-2010, ECLI:NL:HR:2010:BK3359)

Onderwerp

Een alternatieve verklaring van de gebeurtenissen die niet met een bewezenverklaring strookt moet door de rechter worden weerlegd.

Rechtsvraag

Moet een alternatieve verklaring, die niet met een bewezenverklaring strookt, door de rechter worden weerlegd?

Casus

Aan de verdachte is ten laste gelegd dat hij opzettelijk en met voorbedachten rade zijn vrouw van het leven heeft beroofd. De verdachte ontkent dat hij zijn vrouw gedood heeft en heeft hierover een (alternatieve) verklaring afgelegd.

Rechtsgang

Gerechtshof

Spreekt de verdachte vrij van het hem ten laste gelegde. Het dossier bevat slechts twee soorten bewijsmiddelen die er min of meer op wijzen dat verdachte zijn vrouw heeft gedood. Het technisch bewijs past zowel in de versie van gebeurtenissen van de AG (wel gedood) als van verdachte (niet gedood). Eerste vraag: is het technisch bewijs überhaupt te verenigen met de gedachte dat verdachte zijn vrouw heeft gedood? Ja. Tweede vraag: is de versie van de gebeurtenissen van verdachte zo onwaarschijnlijk dat deze niet door middel van bewijsmiddelen weerlegd moet worden? Nee, de verklaring is niet zo onwaarschijnlijk dat deze geen weerlegging behoeft. Deze weerlegging ontbreekt. De weerlegging moet door middel van bewijsmiddelen geschieden, het is onvoldoende dat de verklaring minder of meer geloofwaardig is. Bewijsmiddelen die de verklaring van verdachte weerleggen ontbreken. Bovendien zijn er aanwijzingen die zijn verklaring ondersteunen. De aangetroffen sporen zijn onvoldoende specifiek om daarop een veroordeling te kunnen baseren. Het wettig bewijs ontbreekt om verdachte te veroordelen voor het doden van zijn vrouw. Vrijspraak.

Advocaat-generaal

Concludeert tot verwerping van het beroep. De verdachte heeft het slachtoffer gedood. De verklaring van de verdachte is ongeloofwaardig. Deze conclusie is onder meer gebaseerd op het feit dat verdachte pas anderhalf jaar na de dood van zijn vrouw met die verklaring komt, op het moment dat de resultaten van de verschillende sporenonderzoek bekend zijn geworden.

Hoge Raad

Vernietigt de bestreden uitspraak van het Hof wegens een motiveringsgebrek. Als uitgangspunt heeft te gelden dat ingeval een verdachte het hem ten laste gelegde bestrijdt met een alternatieve verklaring, welke niet met een bewezenverklaring zou stroken, de rechter - als hij tot een bewezenverklaring komt - die aangedragen alternatieve verklaring dient te weerleggen. Dit kan geschieden door het opnemen van bewijsmiddelen of vermelding van aan wettige bewijsmiddelen te ontlenen feiten en omstandigheden die de alternatieve lezing van de verdachte uitsluiten. Een dergelijke weerlegging is echter niet altijd vereist. In bepaalde gevallen kan de rechter ter weerlegging oordelen dat de door de verdachte gestelde alternatieve verklaring niet aannemelijk is geworden dan wel dat de lezing van de verdachte als ongeloofwaardig terzijde moet worden gesteld. Tot slot kunnen zich gevallen voordoen waarin de verklaring van de verdachte zo onwaarschijnlijk is, dat een uitdrukkelijke weerlegging niet nodig is.