Gezondheidscertificaat (HR 15-10-1996, NJ 1997, 109)

Leerstuk

Toerekening van opzet van een natuurlijk persoon aan een rechtspersoon (zie art. 51 Sr).

Rechtsvraag

Indien bij een natuurlijke persoon opzet aanwezig is, kan die opzet worden toegerekend aan het bedrijf waarbij de natuurlijk persoon dienstig is en van welke factoren is dat afhankelijk?

Casus

Een werknemer van een rechtspersoon, een kleine BV, heeft een geschrift valselijk opgemaakt of vervalst met het oogmerk om deze als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te laten gebruiken, terwijl uit dat gebruik enig nadeel kon ontstaan.

Hof

Raadsman van de verdachte heeft betoogd dat de verdachte niet met opzet handelde om een strafbaar feit te plegen, omdat aan de verdachte de gedragingen van haar werknemer niet toegerekend kunnen worden. Het Hof verwerpt dit verweer, want uit de bewijsmiddelen volgt dat de werknemer heeft gehandeld binnen de bevoegdheid die de verdachte hem had gegeven om bepaalde werkzaamheden binnen het bedrijf te verrichten. De verdachte is op die manier aansprakelijk voor de wijze waarop de werknemer van die bevoegdheid gebruik heeft gemaakt.

Hoge Raad

De Hoge Raad verwerpt het beroep, omdat van opzet bij verdachte werknemer sprake was, ten aanzien van de verdachte bewezen is dat zij de tenlastegelegde feiten met de vereiste opzet heeft begaan. De opzet kan aan de rechtspersoon worden toegerekend, omdat deze aan de werknemer de zorg voor de handelingen in casu had opgedragen, de werknemer de volledige volmacht had voor deze handelingen, de handelingen in het kader van die werkzaamheden ten behoeve van de rechtspersoon zijn begaan en de directeur van de rechtspersoon op de hoogte was van de door de verdachte aangebrachte toevoegingen.

Daaraan doet niet af dat de directeur van de verdachte geen toestemming heeft gegeven tot het verrichten van die handelingen.

Conclusie

Het antwoord op de vraag of het bij een natuurlijk persoon aanwezige opzet aan de corporatie waarbij hij in dienst is, kan worden toegerekend, zal o.a. afhangen van de interne organisatie van dat bedrijf en van de taak en de verantwoordelijkheid die aan de natuurlijke persoon is toebedeeld. Het hangt dus van de omstandigheden af of het opzet van de natuurlijke persoon aan de rechtspersoon kan worden toegerekend. Er moet daarnaast ook voldaan zijn aan de vereisten voor strafbaarheid voor rechtspersonen met behulp van de IJzerdraad-criteria (zie conclusie A-G).