Casus

Het gaat hier om overheidsmaatregelen in het kader van art. 13 Bestrijdingsmiddelenwet. Op grond van deze wet zijn een aantal maatregelen genomen:

a. KB van 23-05-1984 over het toepassen van bestrijdingsmiddelen in de landbouw m.b.v. vliegtuigen;
b. De beschikking (a.v.v. afkomstig van de minister) ter uitvoering van art. 4 lid 1 KB.

De vereniging van landbouwvliegeniers stelt dat bovengenoemde lagere a.v.v. 's en met name de beschikking onvoldoende met de belangen van de vliegeniers die belast zijn met het besproeien van landbouwgronden rekening houden, zodat deze lagere a.v.v.'s onverbindend zijn.

Mag de rechter a.v.v. 's toetsen aan algemene rechtsbeginselen?

Hoge Raad

Geen rechtsregel staat in de weg dat de rechter een zodanig niet door de formele wetgever gegeven voorschrift onverbindend en in verband daarmee de vaststelling en uitvoering daarvan onrechtmatig kan oordelen op de grond van willekeur in dier voege dat het desbetreffende overheidsorgaan, in aanmerking genomen de belangen die aan dit orgaan ten tijde van de totstandkoming van het voormelde uitvoeringsbesluit bekend waren of behoorden te zijn in redelijkheid niet tot het desbetreffende besluit is kunnen komen. Met een beroep op art. 11 AB betracht de HR hierbij terughoudendheid. Via het willekeurcriterium spelen andere rechtsbeginselen een rol.

Noot

Beleidsregels toetst de rechter rechtstreeks aan ABBB'S. In het Sproeivliegtuigenarrest heeft de HR een voorzichtig begin gemaakt met het toetsen van lagere a.v.v.' s (voor wetten in formele zin vooralsnog afgewezen) aan algemene rechtsbeginselen, zij het dat de HR die toetsing vooralsnog beperkt tot een toetsing aan het willekeurcriterium; via het willekeurcriterium spelen andere rechtsbeginselen een rol.  Later heeft de HR lagere avv's ook rechtstreeks getoetst aan andere algemene rechtsbeginselen.
et de Wet AROB is beoogd de rechtsbescherming van de burger tegen de overheid uit te breiden. De burger heeft dus in beginsel twee mogelijkheden. Uit art 99 Wet RvS blijkt reeds dat het volgen van de eerste weg niet belet ook de tweede weg te volgen.

Er is geen gevaar voor met elkaar onverenigbare beslissingen van burgerlijke resp. administratieve rechter. Dat laatstgenoemde het door onjuiste of onvolledige inlichtingen opgewekt vertrouwen onvoldoende oordeelt voor vernietiging van de betrokken beschikking belet de civiele rechter niet zonder meer te oordelen dat het geven van die inlichtingen onzorgvuldig was en verplicht tot het vergoeden van de daardoor veroorzaakte schade.

De twee argumenten die de HR hanteert om tot deze beslissing te komen zijn weinig overtuigend. Dat art 99 Wet RvS de mogelijkheid openlaat om in een civiele procedure een volledige schadevergoeding te eisen, nadat de AR een vergoeding heeft toegekend is voor deze casus niet relevant. De AR heeft hier geen vergoeding toegekend. Ook het feit dat met de Wet AROB is beoogd de rechtsbescherming uit te breiden is niet van belang. Natuurlijk is dit zo, maar dit betekent juist dat in gevallen waarin een AROB-voorziening open staat, de weg naar de civiele rechter om een omstreden beschikking aan te tasten is uitgesloten.