Hoorcollege 1 Verbintenissenrecht

Verbintenissenrecht =

               Recht dat de verbintenissen regelt

Karakteristiek =

               Verdeling van bepaalde (vermogensrechtelijke) risico’s

Context =

Het verbintenissenrecht beweegt voortdurend mee met maatschappelijke problemen en ontwikkelingen

-        Verbintenissenrecht is heel oud, maar blijft in beweging (belangrijke boodschap van dit vak) -> meebewegen met maatschappelijke ontwikkelingen

-        Rechtsgeschiedenis (geplaatst in historische achtergrond rechtsgeschiedenis)

-        Tweedejaarsvak (Over grenzen heen: internationale, maatschappelijke en multidimensionale context)

Introductie verbintenissenrecht

-        Risicoverdeling

-        Krachtveld van beginselen

-        Oud, maar resultaten zijn door maatschappelijke veranderingen niet steeds hetzelfde

-        Recht ontwikkelt zich niet lineair, wordt wel veelvuldig gedacht -> ontwikkelt zich in golfbewegingen, is niet statisch

-        Het nationale verbintenissenrecht staat niet meer op zichzelf -> wordt steeds beïnvloed door Europees en nationaal privaatrecht

-        De nationale regelgeving is eigenlijk niet meer soeverein, omdat Europese regelgeving er dus macht over uitoefent

-        Dit werkt ook de andere kant op -> Europees recht is ook gebaseerd op nationale rechtsstelsel -> wisselwerking -> dit is ingewikkelder dan het in eerste instantie lijkt

-        Bronnen privaat recht -> cyclus nationale rechtspraak -> private regulering -> Europese regelgeving -> nationale regelgeving -> Europese rechtspraak -> nationale rechtspraak (proces van beïnvloeding, hierdoor zijn ontwikkelingen dus niet lineair, maar wat chaotischer/in golfbewegingen)

-        Nationale recht wordt beïnvloed door Europese regelgeving, is zelf ook al geëuropeaniseerd

-        Wij hebben enkel deze regelgeving overgenomen in het Nederlandse rechtssysteem omdat we van oorsprong Europees zijn en niet nationaal

-        Ook regelgeving buiten BW van belang

-        Ook EHJ en EHRM oefenen justitiële macht uit op regelgeving

Leerstukken

-        Totstandkoming rechtshandeling

o   Wilsvertrouwensleer

o   Rechtshandeling -> op rechtsgevolg gerichte wil die zich door een verklaring heeft geopenbaard (art. 3:33 BW)

o   Geen overeenstemming tussen wil en verklaring leidt tot discrepantie (uitzondering in art. 3:35 BW waardoor rechtshandeling toch tot stand kan komen)

o   Art. 3:11 BW, 6:216 BW en 6:248 BW:

§  Redelijkheid & billijkheid

§  Uitzondering op uitzondering

§  Opnieuw alle omstandigheden afwegen

o   Eind deze week komt hier een kennisclip over

-        Geestelijke stoornis -> belet dat rechtshandeling wordt aangenomen (art 3:33 + 3:34 BW) -> Eelman/Hin

-        OVERIGE ARTIKELEN NIET GENOTEERD! SLIDE NOG EEN KEER BEKIJKEN, KENNISCLIP BEKIJKEN

Bouwstenen overeenkomst

-        Overeenkomst

o   Aanbod (wil-verklaring) + Aanvaarding (wil-verklaring) -> art. 6:217 BW

o   Als dit niet overeenstemt -> wilsontbreken -> wordt dit gerechtvaardigd door gerechtvaardigd vertrouwen?

DIT WAS DE HERHALING VAN HET EERSTE JAAR

TWEEDEJAARSSTOF

-        Risicoverdeling

-        Krachtveld van beginselen

Leerstukken

-        In het eerste jaar slechts twee partijen (schuldeiser + schuldenaar)

-        Nu kunnen er drie partijen ten tonele verschijnen

o   Achterman

o   Tussenpersoon

§  Handelt in naam van een ander (bijv. advocaat)

§  Indien de advocaat een proces voert bij een rechtbank/een overeenkomst sluit met zijn cliënt ten behoeve van een derde

§  Een achterman en een derde hebben ruzie/een juridisch conflict

§  Tussenpersoon is diegene die steeds een gesprek voert (bemiddelaar)

§  Er is dus een overeenkomst tussen drie partijen, waarbij de tussenpersoon handelt in naam van de achterman

o   Derde

o   Zie ook arrest Kribbebijter en kennisclip

Onmiddellijke vertegenwoordiging

-        Art. 3:66 BW -> leidt tot toerekening aan de achterman

o   Tussenpersoon heeft gehandeld in naam van een ander

o   Moet hier ook voor bevoegd zijn

o   Moet bevoegdheid niet overschrijden

o   Als hieraan wordt voldaan, gelden de rechtsgevolgen voor de achterman

o   Bevoegdheid is vaak gebaseerd op een volmacht -> cliënt van de advocaat geeft hiermee toestemming om namens hem zijn belangen te behartigen

o   Advocaat kan bijvoorbeeld ook in dienst van Nationale Nederlanden werken -> bedrijfsjurist -> bevoegd om werkgever te vertegenwoordigen

o   Uitzondering:

§  Achterman niet gebonden indien:

§  De tussenpersoon niet bevoegd is/zijn bevoegdheid overschrijdt (3:66)

§  Art. 3:69 BW -> bekrachtiging

·        De cliënt heeft de advocaat helemaal geen bevoegdheid gegeven om te schikken, enkel procedure op te stellen

·        De achterman zou kunnen denken dat het fijn is als de advocaat dit alsnog goed oplost -> achterman toch gebonden in deze situatie (3:69)

·        Achterman kan gebonden zijn, terwijl hij dit niet wil zijn, omdat de andere partij de derde beschermt -> achterman heeft schijn van volmacht gecreëerd -> derde wordt beschermd

·        Vereisten (art. 3:61 lid 2)

o   Tussenpersoon handelde in naam van achterman (ander)

o   Er was geen (toereikende) volmacht

o   Derde (wederpartij) heeft aangenomen en redelijkerwijs mogen aannemen dat er wel een (toereikende) volmacht was

o   Schijn van volmacht is gewekt door verklaring/gedraging van de achterman, of door factoren die in zijn risicosfeer liggen

·        Schijn van volmacht is gewekt door verklaring/gedraging van de achterman, of door factoren die in zijn risicosfeer liggen

·        ‘’Toedoen’’ moet ruimer gelezen worden door rechtsontwikkeling -> ook factoren die in risicosfeer achterman liggen tellen mee

ING/Bera

-        Vennootschap is opgericht door Berner en Ramkalup

-        Alleen Berner is bevoegd om te vertegenwoordigen

-        Ramkalup heeft in de loop der tijd onbevoegd geld van de rekening afgehaald

-        Berner gaat naar de ING om onverschuldigd door ING aan Ramkalup betaald geld terug te vragen

-        Onbevoegde vertegenwoordiging

-        Ramkulap ontving post van de ING -> hij had al eerder een keer geld opgenomen -> wel met schriftelijke volmacht

-        ING: Heb gerechtvaardigd vertrouwd op bevoegdheid Ramkulap, toerekenbaar aan Berner (achterman)

-        Berner is het hier niet mee eens

-        Hof volgt Berner

-        Hoge Raad volgt ING

-        Schijn van volmacht is gewekt door Berner, toedoen mag ook worden gebaseerd op feiten en omstandigheden die binnen de risicosfeer liggen van de achterman

-        Alle relevante omstandigheden van het geval (dus ook binnen risicosfeer achterman) kunnen leiden tot gerechtvaardigd vertrouwen (in dit geval van ING)

-        In uitkomst zaak op rechtspraak.nl is zichtbaar dat ING gewonnen heeft.

Aansprakelijkheid T jegens A (als achterman gebonden is)

-        Volmacht in het kader van arbeidsovereenkomst?

o   Werknemer schiet tekort in zijn verplichting jegens werkgever (schadevergoeding ex 6:74 BW) -> achterman wel gebonden

§  Bijv. ING/Bera (tussenpersoon helemaal niet bevoegd -> 210.000 pegels getjapt

§  Meestal is de situatie wat anders:

·        Geen duidelijkheid over foutief bezig zijn tussenpersoon (overschrijdt bevoegdheid soms niet opzettelijk -> gewone vorm van overschrijding)

·        Achterman is niet blij -> geld kwijt -> moet overeenkomst nakomen -> achterman kan tussenpersoon altijd wel verantwoordelijk houden

-        Losse volmacht?

o   Tussenpersoon schiet tekort in hetgeen van hem, als goed gevolmachtigde, mag worden verwacht (schadevergoeding ex 6:74 BW)

-        Verschil maakt niet uit, constructie er naartoe wel -> verschillende voorbeelden overschrijding volmacht (DIT NOG GOED TERUGKIJKEN)

-        Schilderijen in restaurant -> eigenaar stelt deze ten toon ten behoeve van bevriend kunstenaar -> eigenaar restaurant is bevoegd deze te verkopen (verschil met galerij -> galerijhouder verkoopt hier schilderijen meestal in eigen naam)

-        Overeenkomst restauranteigenaar en kunstenaar -> kunstenaar heeft gezegd dat 10% goedkoper oké is, maar restauranteigenaar gaat 50% lager zitten (probleem) -> kunstenaar wil 40% tekort verhalen op restauranteigenaar -> lastiger om te zeggen dat dit onder 6:74 BW valt -> rechtsverhouding kunstenaar en restauranteigenaar -> dient te worden gehandeld naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid -> restauranteigenaar dient als goed gevolmachtigde op te treden (ook als werknemer bij arbeidsovereenkomsten ‘’goed werknemer’’

-        Tussenpersoon is uiteindelijk diegene die de last krijgt, mits deze persoon financieel solvabel is, achterman heeft pech bij faillissement tussenpersoon

Situatie waarin achterman niet gebonden is:

Art. 3:70 BW

-        Gevolmachtigde staat jegens de derde in voor de gestelde volmacht

o   Tenzij D wist of behoorde te begrijpen…

o   ‘’Instaan’’ = gevolmachtigde is aansprakelijk voor schade door ontbreken volmacht

-        Schadevergoeding is volledig als voldaan wordt aan voorwaarden (past in plaatje positief contractsbelang)

-        Leidt tot verplichting tot schadevergoeding als je niet instaat voor de volmacht, tenzij…

-        DIT OOK TERUGKIJKEN, ZEER BELANGRIJK ARTIKEL (18:38-18:42 ong gemist)

Volgende week wordt naar art. 3:40 BW gekeken, zou op betere manier geformuleerd kunnen worden

Andere situatie:

-        Tussenpersoon hoeft niet schuldig te zijn om toch aansprakelijk te zijn, indien (ZIE OOK GLOBE/GRONINGEN en kennisclip)

Globe/Groningen:

-        Heeft de tussenpersoon ook een onrechtmatige daad gepleegd, is de werkgever aansprakelijk voor fouten van de werknemer (art. 6:170 BW)

LEERSTUKKEN VOORBIJ

Gederfde winst wordt volledig vergoed (gaat weer over schilderij) (wordt gekeken naar situatie waarin overeenkomst wel zou zijn doorgegaan, percentage van gederfde winst minus kosten die niet gemaakt moesten worden wordt op basis hiervan berekend)

Contractsvrijheid + vertrouwensleer

-        Onderhandelen duurt soms lang, niet concreet aan te wijzen wanneer aanbod en aanvaarding samenkomen (pre-contractuele fase)

-        Als partijen nog geen overeenkomst hebben, moet er tijdens de onderhandelingen rekening gehouden worden met de eisen van redelijkheid en billijkheid

-        (Pre)contractuele zorgplichten

o   Zorg-, mededelings, informatie-, onderzoeks-, beschermings-, en consideratieplichten

§  Redelijkheid en billijkheid

§  Bijzondere regels (vb. 7:448 BW)

§  Europese regels (vb. 7:60 e.v., 6:230o BW)

§  Vb. verplichtingen kredietgevers jegens consumenten

§  Vb. geneeskundige behandelingsoverkomst (sluit je met de arts, bijzondere overeenkomst)

§  Bijzondere zorgplicht voor artsen:

·        Pre-contractuele zorgplicht, staat in de wet, 7:448 BW (niet heel erg nieuw)

§  Nog nieuwer zijn 7:60 e.v., 6:230o BW

o   Bol.com -> 14 dagen om product terug te geven

o   Indien bol.com deze informatie niet pre-contractueel verstrekt (voordat je gebonden bent), dan mag je nog veel langer wachten met teruggeven van het product

§  Vb. Je mag alleen een lening bij een bank afsluiten, indien je kredietwaardig bent