H10 Redeneren en argumenteren

Krabbe, E. (2006). Redeneren en argumenteren. In: Hees, M. van e.a.  (red.) Kernthema’s van de Filosofie. Amsterdam: Uitgeverij Boom. p.237-265.

• Gemengd enkelvoudig geschil
  • Meer dan één gesprekspartner neemt een standpunt in
• Tegengestelde proposities
  
  • Proposities kunnen niet beide waar of en niet beide onwaar zijn
• Niet-gemengd enkelvoudig geschil
  
  • Kwestie is hetzelfde én slechts 1 gesprekspartner neemt een positie in
• Niet-gemengd meervoudig geschil
  
  • Twee kwesties en slechts 1 gespreksparnter neemt positie in
• Gemengd meervoudig geschil
  
  • Beide gesprekspartners nemen standpunt in en er is sprake van contraire proposities (ze kunnen niet tegelijk waar, maar wel tegelijk onwaar zijn)
• Oplossen
  
  • Geschil is tot overeenstemming gekomen
  • In andere gevallen spreekt men van beslechten
• Kritische discussie
  
  • Instrument om geschillen op te lossen
• Informatieve discussies
  
  • Door vragen proberen kennis op tafel te krijgen
• Onderzoeksdiscussies
  
  • Als geen van gesprekspartners standpunt inneemt
• Beraadslagingen, ruzies, twistgesprekken, onderhandelingen
• Verdedigingsregel
  
  • Wie een standpunt naar voren brengt, moet deze desgevraagd verdedigen
• Bewijslast
  
  • De plicht om met argumenten te komen
• Drogredenen
  
  • Overtredingen van regels die samen de ideale gang van zaken in een kritische discussie beschrijven
• Ontduiken of verschuiven van bewijslast
  
  • Soort drogreden
• Standpuntsregel
  
  • Een aanval op een standpunt moet betrekking hebben op een standpunt dat ook daadwerkelijk naar voren is gebracht
• Stroman
  
  • Niet naleven van standpuntsregel
  • Soort drogreden
• Houdbaarheidskritiek
  
  • Kritiek die zich richt op de houdbaarheid van het argument zelf (kortom een mogelijk gebrek van het argument), los gezien van de vraag of het argument het standpunt ondersteunt
  • Hoofdgeschil, hoofdstandpunt, subgeschil, substandpunt
• Bewijskrachtkritiek
  
  • Kritiek die zich richt op mogelijk gebrekkige bewijskracht van de argumentatie
• Actieve kritiek
  
  • Als criticus zelf een standpunt inneemt, zoals bij tegenwerping, tegenargumenten of er recht tegen in gaan
• Drogredenkritiek
  
  • Als je iemand beschuldigt van drogreden
• Standpunt op metaniveau
  
  • Standpunt die betrekken heeft op de manier waarop de discussie wordt gevoerd
• Drogreden ignoratio elenchi
  
  • Aanvoeren van geheel irrelevante argumenten
• Proponent
  
  • Verdediger van hoofdstandpunt
• Opponent
  
  • De criticus
• Argumentatiestructuren
• Onderschikkende argumentatie
  
  • Ondersteunt
• Enkelvoudige argumentatie
  
  • Argumentatie die bestaat uit 1 niet verder te splitsen overtuigingspoging
• Verzwegen argument
• Cumulatief nevenschikkende argumentatie
  
  • Aantal afzonderlijke argumenten voor hetzelfde standpunt die gezamenlijk gepresenteerd worden als afdoende verdediging van dat standpunt
• Complementair nevenschikkende argumentatie
  
  • Elkaar uitbreidende argumenten voor hetzelfde standpunt
• Dialectische argumentatietheorie
  
  • Monologisch betoog
• Discussiecultuur
  
  • Inzichten die gelden voor de gesprekspartners of het gezelschap
• Welwillendheidsbeginsel
  
  • Als je de keuze hebt tussen 2 interpretaties, 1 waarbij de argumentatie drogredelijk is en 1 waarbij zij sterk of zwak, maar in ieder geval redelijk is, je de voorkeur geeft aan die interpretatie waarbij de argumentatie redelijk is
• Argumentum ad hominem
  
  • Soort drogreden
  • Argumentatie gericht op de mens
• Vrijheidsregel
  
  • Discussianten mogen elkaar niet beletten standpunten of twijfel naar vorne te brengen
  • Wordt overtreden door de drogreden argumentum ad hominem
• Tu quoqe
  
  • Ad hominem argumenten van het type ‘jij ook’; jej wijst erop dat beweringen of kritische vragen van gespreksparnter niet in overeenstemming zijn met zijn gedrag
• Relevantieregel
  
  • Een standpunt mag alleen worden verdedigd door argumentatie naar voren te brengen die op dit standpunt betrekking heeft
• Argumentum ad populum
  
  • Soort drogreden
  • Argument gericht op het volk; dwz emoties van publiek bespelen
• Argumentum ad verecundiam
  
  • Soort drogreden
  • Argumentatie gericht op schroom; je schuift jezelf naar voren als iemand die het allemaal wel weet
• Logisch consistent
  
  • Als beweringen geen tegenstrijdigheden bevatten
• Cirkelredenering
  
  • Als het uitgangspunt gelijkwaardig is aan het hoofdstandpunt
• Deductief geldige argumentatie
  
  • Als het onmogelijk is dat a wel klop, maar b niet
• Inductieve argumentatie
  
  • Als er een zekere (soms zeer grote) waarschijnlijkheid wordt verleend aan het standpunt
• Causale argumentatie
  
  • Als oorzaak dan gevolg
• Autoriteitsargument
  
  • Als een deskundige wordt aangehaald
• Negatief causale argumentatie
  
  • Als de oorzaak er niet is, is het gevolg er niet
• Analogie argumentatie
  
  • Situatie van de een lijkt op die van de ander
• Mededelende zinnen
• Redenering
  
  • Bestaat uit mededelende zinnen
• Conclusie, premissen, onderliggende redenering
• Logische geldigheid
  
  • Redenering is logisch geldig als het onmogelijk is dat premissen waar zijn terwijl conclusie onwaar is
• Logisch mogelijk/mogelijke werelden
  
  • Als logisch mogelijk dat premissen waar en conclusie onwaar
• Geldig redeneerschema
• Formeel logisch geldig
  
  • Redeneringen waarvan de geldigheid volgens een schema gegarandeerd kan worden