Introductie

De taalontwikkeling van kinderen is een voorspeller voor de latere leesvaardigheid en academisch succes. Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de taalontwikkeling bij kinderen die één taal spreken. Er is echter weinig bekend over de taalontwikkeling van tweetalige kinderen, met name tijdens de vroege kinderjaren. Hier zou meer onderzoek naar moeten worden gedaan, omdat de groep kinderen die tweetalig wordt opgevoed steeds groter wordt. Dit onderzoek zal gaan over tweetalige kinderen van de geboorte tot aan vijf jaar.

Tweetalige kinderen

De groep tweetalige jonge kinderen wordt zeer breed gedefinieerd. Het betreft kinderen die aan twee talen zijn blootgesteld vanaf hun geboorte, en kinderen die tijdens hun vroege jaren aan de tweede taal zijn blootgesteld. Er zijn twee redenen voor deze inclusieve definitie. Ten eerste bestaat er binnen de wetenschappelijke gemeenschap geen consensus over wie precies tweetalige kinderen zijn. Ten tweede hebben veel wetenschappelijke onderzoeken naar dit onderwerp geen inclusie- en exclusiecriteria. Als de definitie dus niet zo breed zou zijn, zou veel wetenschappelijk onderzoek niet gebruikt kunnen worden.

Belangrijke terminologie

Er worden verschillende termen gebruikt om naar kinderen met verschillende leeftijden te verwijzen. De term kleuter wordt gebruikt om te refereren naar kinderen vanaf de geboorte tot aan drie jaar. De term pre-schoolers wordt gebruikt om te refereren naar kinderen van drie tot vijf jaar oud.

Taalaspecten

De literatuur met betrekking tot tweetaligheid is gecentreerd rondom een aantal taalaspecten. Deze worden hier uiteengezet, met de belangrijkste resultaten uit dit onderzoek over die aspecten.

• Taalverwerking. Kinderen die met twee talen opgroeien, vertonen een snellere taalverwerking van de taal waar zij meer ervaring mee hebben.

• Fonologische ontwikkeling. Het meeste wetenschappelijke onderzoek geeft aan dat tweetalige jonge kinderen twee aparte fonologische systemen hebben. Dat betekent dat zij twee verschillende mentale representaties van elk geluid hebben. Het lijkt erop dat de meest dominante taal daarbij invloed uitoefent over de zwakkere taal, maar naarmate beide talen zich bij het kind ontwikkelen, wordt deze invloed minder.

• Vocabulaire ontwikkeling. Tweetalige jonge kinderen liggen iets achter in hun vocabulaire groei vergeleken met eentalige jonge kinderen, maar niet zo erg dat het niet binnen de limiet van normale vocabulaire ontwikkeling zou vallen.

• Woordleren. De resultaten met betrekking tot het leren van nieuwe woorden zijn niet eenduidig en er moet meer onderzoek worden gedaan.

• Semantische ontwikkeling. Ook hiervoor is te weinig goed onderzoek gedaan om een eenduidig resultaat weer te geven.

• Grammaticale ontwikkeling. Ook hier ontwikkelden de twee talen zich onafhankelijk en afhankelijk van de hoeveelheid input het kind kreeg van een bepaalde taal. Tweetalige kinderen lijken morfosyntactische structuren op dezelfde manier te leren als eentalige kinderen, ook al zijn zij in het begin van het leren minder nauwkeurig.

• Pragmatische ontwikkeling. Ook bij deze onderzoeken wordt het bestaan van twee taalsystemen bevestigd, maar de resultaten met betrekking tot de pragmatische ontwikkeling van jonge tweetalige kinderen vergeleken met jonge eentalige kinderen zijn zeer tegensprekend.

Belangrijkste bevindingen

• Er bestaat grote variabiliteit binnen de groep van tweetalige jonge kinderen, zowel met betrekking tot hun afkomst, de gesproken talen, hun ervaringen en sociaal-economische status.

• Tweetalige jonge kinderen hebben al sinds zeer jonge leeftijd twee aparte taalsystemen. De kinderen raken door deze afzonderlijke systemen dan ook niet in de war door de verschillende talen, ook al is er wel bewijs dat de systemen bepaalde invloed op elkaar hebben.

• De ontwikkeling van de talen van de kinderen is afhankelijk van wanneer zij voor het eerst aan de talen zijn blootgesteld.

• De taalontwikkeling van jonge tweetalige kinderen kan anders zijn dan de taalontwikkeling van eentalige kinderen.

• Er is weinig bekend over de factoren die de taalontwikkeling van de jonge tweetalige kinderen beïnvloeden. Het lijkt erop dat wanneer er meer blootstelling is aan een van de twee talen, dat deze taal beter ontwikkeld zal worden bij het kind.

Toekomstig onderzoek

Omdat er zo weinig goed onderzoek naar dit onderwerp bestaat, zijn er zeer veel aanbevelingen te doen voor toekomstig onderzoek. Denk aan het uitvoeren van longitudinale studies, het gebruiken van meer controlevariabelen (kenmerken van het kind, de familie, de omgeving), het ontwikkelen van gestandaardiseerde meetinstrumenten en het onderzoeken van ook de schrijfvaardigheid en leesvaardigheid van tweetalige kinderen.