Hoorcollege 9

Veel mensen die in het dagelijks leven angstklachten ontwikkelen.

• Genetisch perspectief
• Invloed van leren
• Rol van het brein
• Genetica van het leren

Angst

• Angst is erfelijk
• Erfelijkheid is niet subtypespecifiek. Je hebt een heel scala aan angststoornissen.
• Als een ouder een angsstoornis heeft, dan is het ontwikkelen van EEN angststoornis bij het kind verhoogd.
• Niet 1 gen dat het risico op angst aanwijst: Geen eenvoudig Mendeliaans model.
• Bepaalde gevoeligheid zit in de genen, de omgeving bepaalt dan wat voor stoornis ontwikkeld wordt.
• PTSS is een stoornis die gen x omgeving interactie kent

Genoomstudies:

• Er zit heel veel heterogeniteit in cases en controles.
• Er zijn geen nieuwe hits in het genoom die leiden tot nieuwe behandelingen.
• Genetisch polymorfisme, genetische variant die vaak voorkomt.
• Mensen met een S-allel scoren gemiddeld hoger op neuroticisme dan mensen met een L-allel.
• Het transporteiwit zorgt voor heropname van serotonine na afgifte.
• Deze transporter is een belangrijk target van belangrijke klasse angstremmers: De SSRI’s.

Angstconditionering

• CS+ is de geconditioneerde stimulus.
• CS-  is vgm de ongeconditioneerde stimulus.
• Dus je leert door associatief leren: klassieke conditionering.
• Veel mensen zijn bang voor spinnen: ja ik weet dat nog, ik ben vroeger een keer gebeten door een spin. Dus echt die conditionering ontbreekt vaak.
• Kan ook door sociaal of plaatsvervangend (‘vicarious’) leren. Kinderen leren door hun ouders o.a.

Extinctie van angst in experimentvorm

• CS+, de geconditioneerde stimulus, wordt een aantal keer aangeboden bij extinctie van de angst. Zonder de ongeconditioneerde stimulus (de bliksem). Terugkijken.
• Na extinctie komt die oorspronkelijk geconditioneerde angst heel makkelijk terug.
• Als je alleen de ongeconditioneerde stimulus tegenkomt, angst komt weer terug omdat je eraan herinnerd wordt.

Cognitieve gedragstherapie (CGT)

• CGT: hoe dooft angst nou uit?
• Gemiddeld genomen vertonen mensen met een angststoornis een sterkere reactie op de CS+, maar met name in de extinctie fase.
• Kunnen niet goed onderscheid maken in stimuli die een dreiging vormen tov stimuli die dat niet doen.
• Bij een blauw gezicht werd er een ongeconditioneerde stimulus: een schok gegeven.

Verschillende groepen mensen in het angstexperiment (met de blauwe gezichten)

• Pre-acquisitie: voor de angst
• Uninstructed ACQ is zonder iets te zeggen kwam de schok of schreeuw
• Instructed: ‘’Misschien had je het al door, maar er komt een schok.
• Enzovoort bij extinction.
• Sommigen komen dus niet goed van de angst af

Amygdala en andere hersenstructuren

• Amygdala zorgt voor de activatie van defensieve systemen. Hogere arousal, hogere hartslag, enzovoort.
• Amygdala is onderdeel van het limbisch systeem. Ligt voor de hippocampus en links en rechts in het brein.
• We zien een hele sterke reactie in de amygdala als mensen met een angstoornis voor spinnen een spin zien, in vergelijking met iemand die niet bang is voor spinnen.
• De ventromediale Prefrontale cortex wordt heel erg geactiveerd na exposure van de angststimulus. Dit is een neuraal mechanisme dat zorgt voor het uitdoven van de angst.
• Proefpersonen met een dikkere hersenschors in de vmPFC lieten sterkere extinctie van angst zien.
• De vmPFC implementeert een veerkracht tegenover de angst. Stelt je in staat om de angst te dempen wanneer dit nodig is.

Rol van hormonen

• Vrouwen hebben meer oestrogenen in het bloed.  Hoe meer oestrogeen, hoe meer activatie van de vmPFC.
• Hoe meer estradiol in de bloedspiegel, hoe beter de vmPFC geactiveerd wordt. Dit is een veerkracht factor.
• De estradiolspiegel varieert per moment in het bloed van vrouwen.

Zijn er genetische factoren bij extinctie?

• Endogene cannabinoide systemen kunnen verschillen in systemen verklaren.
• Dit is onderzocht door een genetische Knock-out van het gen

7 redenen waarom sociale aspecten belangrijk zijn voor veerkracht en angst

1. Omdat relaties nodig zijn om veerkracht te ontwikkelen
2. Omdat sociale steun het verschil kan maken
3. Omdat we sociaal kapitaal nodig hebben
4. Omdat psychologische basisbehoeften een rol spelen bij veerkracht en angst
5. Omdat het extreem slecht voor ons is om te worden buiten gesloten
6. Omdat we een gemeenschap nodig hebben
7. Omdat hoe we ons met anderen vergelijken invloed heeft op veerkracht en angst

1. Omdat stabiele relaties nodig zijn om veerkracht te ontwikkelen

Je moet een makkelijk wezen zijn: Je bouwt makkelijk sociale contacten op.

Sociale aspecten van veerkracht bij kinderen:

• Kunnen terugvallen op een betrouwbare volwassenen
• Andere personen: terecht kunnen bij iemand en aangemoedigd worden om niet op te geven
• Een goede basis is alleen mogelijk wanneer er voldoende financiële zekerheid is

Veerkracht in gemarginaliseerde groepen:

• Het belang van onderwijs
• Steun vanuit geloofsovertuiging
• Ondersteuning door leeftijdgenoten

2. Omdat sociale steun het verschil kan maken. Reden 2 waarom sociale aspecten zo belangrijk zijn

Geen sociale steun heeft negatieve effecten op mentale gezondheid en fysieke gezondheid. Functionele steun is beter voor je veerkracht dan structurele steun. Sociale steun helpt niet altijd. Het moet een match zijn. Zijn mensen die veerkrachtig zijn, juist de mensen die veel sociale steun krijgen?

3. Omdat we sociaal kapitaal nodig hebben

• Gemeenschapsgevoel
• Het gevoel zo van ‘ik hoor hier’
• Hogere levels van sociaal kapitaal (bv. deelname aan vrijwilligerswerk en sociale contacten met andere evacués) hangen samen met minder angst via perceptie van vertrouwen 
• Activiteiten om sociaal kapitaal te versterken kunnen helpen, bv. cafés die zijn ingericht voor inwoners om te ontmoeten 

4. Omdat we psychologische basisbehoeften een rol spelen bij veerkracht en angst

• Autonomie
• Competentie 
• Verbondenheid (relatedness)

5. Omdat het extreem slecht voor ons is om te worden buitentgesloten

• Zie het cyber ball experiment. Buitengesloten worden doet letterlijk pijn.
• Het activeert dezelfde gebieden in de hersenen bij echte fysieke pijn

6. Omdat we allemaal een gemeenschap nodig hebben

7. Omdat hoe we ons met anderen vergelijken  invloed heeft op veerkracht en angst

• Opwaartse vergelijkingen hebben de meest schadelijke effecten op het welzijn die verband h ouden met depressie en angst, omdat ze disfunctionele overtuigingen over jezelf voeden.
• Meer neerwaartse sociale vergelijkingen leiden tot meer veerkracht.
• Onderschat niet de sociale resources die mensen kunnen benutten of missen als het gaat om individuele verschillen in veerkracht en angst.

Mentale gezondheid

• Mentale gezondheid is niet per se ‘’niet gelukkig zijn’’.
• Je kan ook geen depressie hebben, maar ondertussen niet echt behoren tot een sociale groep en daar niet tevreden over zijn.