1) Samen met een Duitse vriendin ben ik in de grootste boekenwinkel van Beijing. We kijken rustig rond, tot er een Chinese man van middelbare leeftijd naar ons toekomt. Hij is niet al te schoon, draagt oude kleren en met iedere zin die hij uitspreekt komt er een ongelooflijke walm uit zijn mond. Hij vertelt in niet al te slecht Engels dat hij net drie dagen met de trein onderweg is geweest van zijn thuisstad naar Beijing, omdat hij de volgende dag een belangrijk interview heeft. Dat hij tijdens die treinreis niets gegeten heeft, nu erg veel honger heeft en wil dat wij hem mee uit eten nemen.

Wij kijken elkaar vertwijfeld aan, want wie zit er nu te wachten op een wildvreemde, stinkende kerel die zegt dat je hem wel even mee uit eten kunt nemen? We willen natuurlijk nee zeggen, maar zijn ietwat verbouwereerd door zijn directheid. Hij kijkt ons allebei aan en blijft benadrukken dat hij die drie dagen in de trein een staanplaats had, niet heeft kunnen zitten en zich niet heeft kunnen wassen, en dat hij als voorbereiding op dat belangrijke interview toch echt een goede maaltijd nodig heeft. Geld daarvoor heeft hij niet, dus dat vraagt hij aan ons. Ik haal aarzelend een mueslireep uit mijn tas en bied hem die aan.

De man bekijkt de mueslireep minachtend, en stelt dat ik hem na drie dagen niet gegeten te hebben toch niet af kan schepen met een mueslireep. Drie dagen! Hij wil een warme maaltijd en kijkt ons boos aan. Wij denken echter dat als iemand echt drie dagen niets heeft gegeten, hij een mueslireep niet af zal slaan. We lopen weg, terwijl de man ons boos na blijft kijken.

2) Samen met een collega ben ik bij een Duits bedrijfje om een video te maken voor het project waar we aan werken. Het bedrijf is gevestigd in een steeds populairder wordende hutong, waar steeds meer toeristen naartoe komen en waar bedelaars zich dus ook steeds vaker laten zien. Zodra we buiten gaan filmen krijgt een bedelaar ons direct in de smiezen. Hij probeert het eerst bij mijn Chinese collega, die hem koud negeert, vervolgens bij mij, waarvan hij ook geen reactie krijgt, en tot slot spreekt hij de Duitse eigenaresse van het bedrijf aan. Hij blijft herhalen dat hij honger heeft, dat zijn vrouw honger heeft en dat hij daarom ‘money’ wil, om eten te kopen.

De eigenaresse van het bedrijf heeft die ochtend cake gehaald voor de filmcrew, en we besluiten dat we hem wel een stuk kunnen geven. Ze komt naar buiten met een groot stuk in een plastic tasje dat hij zo mee kan nemen, maar als ze hem de cake geeft kijkt hij haar verbouwereerd aan. “Zo’n beetje maar?!”, is zijn eerste reactie. Als ik zeg dat het niet een beetje is maar een groot stuk, dat zijn ergste honger en die van zijn vrouw zeker zal stillen, kijkt hij ontsteld naar de cake. “Zo’n klein beetje maar, geen geld?” herhaalt hij terwijl hij ons vragend aankijkt. Als ik zeg dat hij deze cake niet aan hòeft te nemen maar dat hij het stuk ook terug mag geven, duwt hij de cake direct in mijn handen en loopt boos weg. Op zoek naar een goedgeloviger slachtoffer.

Dit blog werd op 23 juni 2014 gepubliceerd op JudithinChina.com.

In de internationale media verschijnen zoveel artikelen over China dat het bijna niet bij te houden is. Veel van deze artikelen zijn goed geschreven en geven goed weer wat huidige ontwikkelingen in de Chinese maatschappij zijn. Wanneer je als buitenlander in China woont, maak je deze ontwikkelingen zelf direct mee. Het is interessant om wat je in de media tegenkomt dan af te zetten tegenover wat je zelf ervaart in het dagelijks leven.

Eén van de dingen waar de media maar niet over ophoudt, is luchtvervuiling in China. Het wordt echter maar niet minder. Men lijkt vooral in Beijing in te zien dat er iets moet gebeuren, in andere delen van het land dringt dat besef maar mondjesmaat door.

Artikelen:

1) Air pollution discovered as a means of transmission for antibiotic-resistant bacteria (Tech Times)
2) How the US embassy tweeted to clear Beijing’s air (Wired)
3) How China’s latest economic stimulus plan undid Beijing’s efforts to clean its air (Washington Post)
4) Coal burning causes the most air pollution deaths in China (NY Times)
5) Return of the smog (Greenpeace Energy Desk)
6) Geen 'longvakantie' voor maaltijdbezorgers in Peking (Volkskrant)
7) Chinese people are buying all kinds of desperate remedies to protect themselves from smog (Time)
8) China tops WHO list for deadly outdoor air pollution (The Guardian)
9) The world's largest air purifier arrives to clean up the smog in China (Wired)

Het verschil tussen Beijing en Wuhan, twee steden in China waar ik regelmatig verblijf, is levensgroot als het op luchtkwaliteit aankomt. De PH2.5 waarde, aan de hand waarvan de luchtkwaliteit wordt gemeten, is in Beijing óf extreem hoog óf extreem laag, het is hollen of stilstaan. In Wuhan zijn de waarden gelijkmatiger, het is er nooit heel schoon maar ook nooit zo ernstig vervuild als in Beijing.

PH2.5 zijn fijnstofdeeltjes met een diameter kleiner dan 2,5 micrometer. Deze deelttjes zijn fijn genoeg om de longen en bloedvaten binnen te dringen, waar ze tot hart- en vaatziekten en longaandoeningen kunnen leiden. Daarnaast werd onlangs werd bekend dat antibiotica-resistente bacteriën zich snel zouden verspreiden in een omgeving met hoge fijnstofwaarden (artikel 1).

In Beijing is het besef over de slechte luchtkwaliteit en de gevolgen daarvan op gang gekomen door de Amerikaanse ambassade, die in aanloop naar de Olympische Spelen in 2008 begon met het meten van de PH2.5 waarden. Deze deelde ze via een Twitter account met de rest van de wereld (artikel 2). De Chinese overheid was daar aanvankelijk niet blij mee, maar kon niet om de slechte resultaten heen.

Inmiddels zijn inwoners van Beijing daarom goed op de hoogte van de ernst van de luchtvervuiling. Bijna iedereen heeft wel een app geïnstalleerd waarmee je de fijnstofwaarden per uur bij kunt houden. Op slechte dagen nemen Beijingers voorzorgsmaatregelen: men draagt buitenshuis een mondmasker en veel huishoudens hebben luchtfilterapparaten aangeschaft om de lucht binnenshuis te zuiveren.

De Beijing overheid heeft een aantal jaar geleden al de 'War on pollution' verklaard en stapsgewijs maatregelen geïmplementeerd om de luchtkwaliteit te verbeteren. Daaronder valt een verbod op het branden van kolen en het beperken van het aantal personenauto's op de weg.

Deze maatregelen worden echter teniet gedaan door de naastliggende provincies Hebei en Shanxi (artikel 3). Hier is een groot deel van China's staal- en chemische industrie gevestigd, en het merendeel van de kolenmijnen (artikel 4). Als de wind de slechte lucht uit Hebei en Shanxi naar Beijing blaast, blijft deze dagenlang hangen omdat Beijing aan drie kanten door bergen is ingesloten. Zodra de wind weer even de goede kant opstaat, komt er weer een staalblauwe lucht tevoorschijn.

Wuhan ligt op een open vlakte, waardoor de fijnstofwaarden daar veel gelijkmatiger zijn dan in Beijing. Zie hieronder hoe de waarden in Beijing op twee willekeurige dagen in 24 uur extreem kunnen veranderen, terwijl ze in Wuhan vrijwel gelijk blijven. 

In de laatste weken van 2016 en de eerste van 2017 was het weer raak, de waarden in Beijing sloegen dagenlang onmeetbaar hoog uit. Een fenomeen dat inmiddels bekend staat als Airpocalypse (artikel 5). Omdat het besef hierover in Beijing zo groot is heeft dit tot nieuwe trends geleid.

Bijvoorbeeld 'longvakanties' naar schonere oorden voor de rijkere lagen van de bevolking. En een extreme toename in het aantal bestellingen voor eten en boodschappen door mensen die zich zo'n vakantie niet kunnen veroorloven, en de deur liever niet uitgaan op slechte dagen (artikel 6). En China zou China niet zijn, als niet ook dubieuze bedrijfjes en oplichters een slaatje uit de war on pollution zouden weten te slaan (artikel 7).

Omdat er buiten Beijing niet eenvoudig zulke rigide maatregelen kunnen worden geïmplementeerd als in de hoofdstad, blijft luchtvervuiling in China een probleem (artikel 8). Een Nederlander die daar handig op inspeelt is Daan Roosegaarde, die een machine heeft ontwikkeld die de lucht zou zuiveren (artikel 9). Sceptici halen hun schouders op over de effectiviteit van dit apparaat, maar het  concept laat zien dat het smogprobleem in China ook tot creatief denken leidt.

OneWorld, de grootste Nederlandse website over mondiale verbondenheid en duurzaamheid, interviewde mij onlangs voor een achtergrondartikel over de luchtkwaliteit in Nederland. Lees het artikel hier.

Dit blog werd op 27 februari 2017 gepubliceerd op JudithinChina.com.

1) Samen met een Duitse vriendin ben ik in de grootste boekenwinkel van Beijing. We kijken rustig rond, tot er een Chinese man van middelbare leeftijd naar ons toekomt. Hij is niet al te schoon, draagt oude kleren en met iedere zin die hij uitspreekt komt er een ongelooflijke walm uit zijn mond. Hij vertelt in niet al te slecht Engels dat hij net drie dagen met de trein onderweg is geweest van zijn thuisstad naar Beijing, omdat hij de volgende dag een belangrijk interview heeft. Dat hij tijdens die treinreis niets gegeten heeft, nu erg veel honger heeft en wil dat wij hem mee uit eten nemen.

Wij kijken elkaar vertwijfeld aan, want wie zit er nu te wachten op een wildvreemde, stinkende kerel die zegt dat je hem wel even mee uit eten kunt nemen? We willen natuurlijk nee zeggen, maar zijn ietwat verbouwereerd door zijn directheid. Hij kijkt ons allebei aan en blijft benadrukken dat hij die drie dagen in de trein een staanplaats had, niet heeft kunnen zitten en zich niet heeft kunnen wassen, en dat hij als voorbereiding op dat belangrijke interview toch echt een goede maaltijd nodig heeft. Geld daarvoor heeft hij niet, dus dat vraagt hij aan ons. Ik haal aarzelend een mueslireep uit mijn tas en bied hem die aan.

De man bekijkt de mueslireep minachtend, en stelt dat ik hem na drie dagen niet gegeten te hebben toch niet af kan schepen met een mueslireep. Drie dagen! Hij wil een warme maaltijd en kijkt ons boos aan. Wij denken echter dat als iemand echt drie dagen niets heeft gegeten, hij een mueslireep niet af zal slaan. We lopen weg, terwijl de man ons boos na blijft kijken.

2) Samen met een collega ben ik bij een Duits bedrijfje om een video te maken voor het project waar we aan werken. Het bedrijf is gevestigd in een steeds populairder wordende hutong, waar steeds meer toeristen naartoe komen en waar bedelaars zich dus ook steeds vaker laten zien. Zodra we buiten gaan filmen krijgt een bedelaar ons direct in de smiezen. Hij probeert het eerst bij mijn Chinese collega, die hem koud negeert, vervolgens bij mij, waarvan hij ook geen reactie krijgt, en tot slot spreekt hij de Duitse eigenaresse van het bedrijf aan. Hij blijft herhalen dat hij honger heeft, dat zijn vrouw honger heeft en dat hij daarom ‘money’ wil, om eten te kopen.

De eigenaresse van het bedrijf heeft die ochtend cake gehaald voor de filmcrew, en we besluiten dat we hem wel een stuk kunnen geven. Ze komt naar buiten met een groot stuk in een plastic tasje dat hij zo mee kan nemen, maar als ze hem de cake geeft kijkt hij haar verbouwereerd aan. “Zo’n beetje maar?!”, is zijn eerste reactie. Als ik zeg dat het niet een beetje is maar een groot stuk, dat zijn ergste honger en die van zijn vrouw zeker zal stillen, kijkt hij ontsteld naar de cake. “Zo’n klein beetje maar, geen geld?” herhaalt hij terwijl hij ons vragend aankijkt. Als ik zeg dat hij deze cake niet aan hòeft te nemen maar dat hij het stuk ook terug mag geven, duwt hij de cake direct in mijn handen en loopt boos weg. Op zoek naar een goedgeloviger slachtoffer.

Dit blog werd op 23 juni 2014 gepubliceerd op JudithinChina.com.