Nederlandstalige samenvatting bij het artikel: Fragmentation and Unpredictability of Early-Life Experience in Mental Disorders - Baram et. al. (2010)

Mentale en neurocognitieve ziekten ontstaan grotendeels in de vroege kindertijd. Om de cognitieve en mentale ziekten te begrijpen, moet gekeken worden naar kennis van zowel genetische als omgevingsfactoren die het brein vormen. Dit reviewartikel gaat verder in op bestaande kennis over moederlijke verzorging en moeder-kind interactie. Het artikel onderzoekt het volgende: Dragen fragmentatie en onvoorspelbaarheid van moederlijke signalen tijdens de foetale en vroege postnatale leven bij aan ongunstige cognitieve en emotionele uitkomsten en aan de verandering van onderliggende brein structuren?

Studies met mensen

Uit de literatuur, die sterkt beïnvloedt is door Bowlby, blijkt dat de kwaliteit van de ouder-kind relatie de ontwikkelingsuitkomsten beïnvloedt. Uit onderzoek van Bowlby blijkt dat de relatie met de ouders en vooral de relatie met de moeder op jonge leeftijd, van belang is voor de mate waarop een individu coöperatieve relaties aangaat, iemand vertrouwd en aan iemand hecht. Kinderen die een veilige gehechtheid ontwikkelen zijn vaak kinderen met een geschiedenis van sensitieve (accuraat reageren op signalen van kinderen) en responsieve (consistentie van respons op kind-signalen) moederlijke verzorging. Een veilige hechting biedt beschermende factoren als meer onafhankelijkheid, meer vaardigheden op het gebied van emotionele regulatie en meer sociale aanpassing. Kinderen met een onveilige hechting door slechte kwaliteit van moederlijke verzorging, zijn meer kwetsbaar voor risicofactoren en hebben meer risico op een slechte mentale gezondheid.

Studies met dieren

Bepaald onderzoek kan niet gedaan worden met mensen, waarom er dierproeven worden gedaan. De invloed van elementen van moederlijk gedrag op nakomelingen is onderzocht in studies met dieren. Studies met knaagdieren ondersteunen Bowlby’s veronderstelling dat sensorische signalen van moeders een cruciaal mechanisme zijn door welke de omgeving de breinontwikkeling beïnvloedt. De omgeving beïnvloedt moederlijk gedrag en moederlijk gedrag bepaald hoe het brein zich vormt. Een stressvolle omgeving voor de verzorgende moeder leidt niet alleen tot stress, maar ook tot abnormaal opvoedingsgedrag richting de nakomelingen. De timing van de abnormale signalen en de sekse van de nakomelingen zijn ook van invloed op de uitkomsten.

Kwantiteit en kwaliteit van moederlijke verzorging

Zowel kwantitatieve als kwalitatieve aspecten van moederlijke verzorging zijn gevalideerd als belangrijke kaders die de breinfunctie bij nakomelingen kunnen veranderen. Toenemende kwantitatieve moederlijke verzorging leidt tot demping van de stresshormoon-gen-expressie, verminderde stress respons en veerkracht voor depressief gedrag, terwijl minimale verzorging leidt tot cognitieve en emotionele problemen. De moederlijke sensitiviteit en responsiviteit vallen onder de kwaliteit van moederlijke verzorging.

Fragmentatie en onvoorspelbaarheid

Bij menselijk gedrag richt fragmentatie zich op gedrag bestaande uit veel opeenvolgende simpele patronen. Bij knaagdieren richt fragmentatie zich op de mate waarop zorggedrag voorkomt in talrijke korte episodes. Onvoorspelbaar moederlijk gedrag richt voor zowel mensen als knaagdieren op patronen van gedragingen en meten het voorkomen van consistent vs. inconsistent voorkomen van gedrag.

Fragmentarische en onvoorspelbare moederlijke signalen: pre en postnataal

Men snapt nog niet volledig hoe sensorische input via de moeder overgedragen kan worden aan de foetus. Uit recent onderzoek blijkt dat een consistente emotionele staat van de moeder tot een betere mentale ontwikkeling leidt bij 1 jarige kinderen. Het kan zijn dat de moeder emotionele informatie doorgeeft aan haar foetus via lichamelijke parameters als hormoonlevel of hartslag, maar dit is nog niet bewezen.

Met behulp van video-opnames zijn specifieke sensorische signalen van de moeder naar het kind geïdentificeerd. Kwalitatieve en kwantitatieve aspecten bij knaagdieren zijn geëvalueerd door een groep verminderd nestmateriaal te geven (simulatie van armoede). Fragmentatie van moederlijke verzorging zorgt voor cognitieve en emotionele problemen bij pups, die later in het leven zichtbaar worden en aanhouden tot middelbare leeftijd. Leerproblemen waren geassocieerd met verlies van hippocampus synapsen en dendrieten. Emotionele problemen resulteerde in angstig gedrag en toename van kwetsbaarheid voor depressie. Als voorspelbare en consistente sensorische input van de moeder de opwinding en gen expressie verminderd, lijkt het aannemelijk dat fragmentarische en niet voorspelbare sensorische signalen het omgekeerde effect hebben.

Discussie & Conclusie

De patronen en speciaal de mate van fragmentatie en onvoorspelbaarheid van moederlijke signalen hebben zowel pre als postnataal een belangrijke invloed op de neuropsychiatrische uitkomsten van het kind. Er is nog weinig bekend hoe moederlijke verzorging het brein van de foetus beïnvloedt en over de mechanismen door welke deze invloeden plaatsvinden.