Commissiebesluit van 21.1.2016 betreffende steunmaatregel SA.25338 ten uitvoer gelegd door Nederland – Vrijstelling vennootschapsbelasting voor overheidsondernemingen, C(2016) 167 final.

De Europese Commissie is een onderzoek gestart naar mogelijke voordelen die Nederlandse overheidsbedrijven ondervonden van de vrijstelling van de vennootschapsbelastingplicht.

Op grond van de Nederlandse Wet op de Vennootschapsbelasting 1969 (“Wet Vpb”) zijn vennootschappen in Nederland onderworpen aan vennootschapsbelasting. Het belastbare inkomen is aan vennootschapsbelasting onderworpen tegen het algemeen tarief van 25 %. Private entiteiten met een belastbaar inkomen van minder dan 200.000 EUR zijn echter aan een verminderd vennootschapsbelastingtarief van 20 % onderworpen.

De Wet Vpb past een andere belastingregeling toe op private en overheidsbedrijven. Private bedrijven zijn onderworpen aan vennootschapsbelasting uit hoofde van de algemene regeling. Overheidsbedrijven zijn onderworpen aan bijzondere vennootschapsbelastingregels.

De Europese Commissie wilde dat de vrijstelling voor het betalen van vennootschapsbelasting voor zes Nederlandse zeehavens werd beëindigd. De Commissie meende dat de betrokken bedrijven door deze fiscale vrijstelling mogelijk een onterecht voordeel krijgen ten opzichte van hun concurrenten. Als overheidsbedrijven economische activiteiten verrichten, concurreren zij met particuliere ondernemingen, die vennootschapsbelastingplichtig zijn. De zakelijke exploitatie van haveninfrastructuur is een economische activiteit. Publieke ondernemingen moeten, voor zover zij economische activiteiten verrichten, onderworpen zijn aan vennootschapsbelasting, op dezelfde manier als private ondernemingen. Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen deze economische activiteiten en andere activiteiten die verband houden met de exploitatie van infrastructuur voor het verrichten van essentiële overheidstaken (bijv. veiligheid, inspectie, verkeersleiding), die buiten het EU-staatssteuntoezicht vallen volgens de Commissie.

Er is volgens de Commissie geen sprake van bevoordeling als de winst van havenbedrijven uit commerciële activiteiten wordt belast volgens de normale regels. Nederland had o.a. aangevoerd dat het wat betreft de zeehavens moeilijk zou zijn om vast te stellen welke activiteiten als economisch gelden. De Commissie accepteert dit echter niet en verwijst naar de vele besluiten waarin de Commissie zich heeft uitgelaten over de kwalificatie van de activiteiten van zeehavens.

In het besluit heeft de Commissie bepaald dat de heffing van de vennootschapsbelasting bij overheidsondernemingen in strijd is met de Europese staatssteunregels. Nederland heeft gelegenheid gekregen om de vrijstelling in te trekken, zodat de zes zeehavens vanaf 1 januari 2017 vennootschapsbelasting moeten betalen.