Annotatie bij HR 24 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:309, RvdW 2017/298
Wat waren de relevante feiten in het arrest?
In Drunen zouden 22 bewoners, waaronder M, illegaal grond in gebruik hebben genomen. De eigenaar, de gemeente, zou hebben kunnen revindiceren binnen twintig jaar, de termijn voor verjaring. M en de anderen stapten naar de rechter om te laten verklaren dat zij al minstens 20 jaar bezitter van de grond waren.
Het Hof overwoog dat M en de anderen inderdaad eigenaar waren geworden door verjaring. De gemeente tekende cassatieberoep aan omdat niet onmiddellijk zichtbaar was geweest dat M en de anderen de grond in gebruik hadden genomen, dus volgens de gemeente was de verjaringstermijn niet direct ingegaan.
Wat oordeelde de Hoge Raad?
Of iemand een goed houdt en of hij dit voor zichzelf of voor een ander doet, moet naar verkeersopvattingen op grond van uiterlijke feiten worden beoordeeld, met in achtneming van art. 3:109 e.v. BW. Bezit moet daarom ondubbelzinnig en openbaar zijn. De gemeente stelde dat het dit niet was. De Hoge Raad verwierp deze klacht omdat de gemeente redelijkerwijs wel op de hoogte had kunnen zijn door de omheining, onderhoud, bouw van hutten, jeu-de-boulesbaan en opslagplaats.
Dit betekent echter niet dat oorspronkelijke rechthebbenden na twintig jaar altijd met lege handen staan. De Hoge Raad oordeelde in de overwegingen ten overvloede namelijk dat zij zich, als aan alle voorwaarden is voldaan, nog kunnen beroepen op de onrechtmatige daad. Dit kan een vordering tot schadevergoeding of tot overdracht van de in bezit genomen grond opleveren.
In dit arrest heeft Hoge Raad dus wat nodig is voor bezit uitgewerkt. Kenbaarheid is vereist, maar dit is kenbaarheid na gericht onderzoek ter plaatse. De rechthebbende hoeft niet daadwerkelijk kennis hebben gehad, maar moet die kennis gehad kunnen hebben.
Het meest verrassende van dit arrest is de opening naar de onrechtmatige daad om het gat van de verjaring te dichten. Het in bezit nemen en houden van een zaak, wetend dat een ander daarvan eigenaar is, is onrechtmatig. Er moet ook schade zijn, maar verlies van grond betekent dat de grond niet geëxploiteerd kan wroden, dus er is al snel sprake van schade. Het gaat hier om schade door bezitsverlies, want eigendomsverlies is er pas na de verjaring.
Kan de voormalige eigenaar zijn vordering tegen de nieuwe eigenaar ook baseren op ongerechtvaardigde verrijking?
Door de verschuiving in dit arrest, rijst de vraag of een vordering naast de onrechtmatige daad ook zou kunnen worden gebaseerd op de ongerechtvaardigde verrijking. Sommige schrijvers vinden van wel, maar anderen vinden dat art. 3:312 BW hieraan in de weg staat. Toch lijkt de Hoge Raad de weg hiernaartoe geopend te hebben in dit arrest.
De Hoge Raad heeft dus revindicatie binnen de verjaringstermijn en teruggave op grond van onrechtmatige daad na verkrijging door verjaring, boven de verkeersopvattingen gesteld in dit arrest. Het was fijn geweest als de Hoge Raad nog duidelijker was geweest over de verdeling van de stelplicht en de bewijslast, maar daar gaf het cassatiemiddel geen aanleiding toe. De rechtspraak betreffende dit onderwerp kan (en moet wellicht) dus nog verder worden uitgebreid.
Goederenrecht: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Goederenrecht: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Samenvattingen en studiehulp bij artikelen voor Goederenrecht
- Voor 5+ samenvattingen bij artikelen voor goederenrecht, zie de supporting content van deze studiegids
Inhoudsopgave
- Bestanddeelvorming op grond van art. 3:3 BW of onroerend in de zin van art. 3:4?
- Schadevergoeding bij verkrijging door verjaring
- Beschikken over voorwaardelijke eigendom
- De numerus clausus in het goederenrecht
- Asser/Sieburgh 6-II 2017/220-230, 234,242,243 (verrekening)
- Asser/Sieburgh 6-I 2016/189-198 (nakoming) en 204-232 (aan wie betaald moet worden)
Gerelateerde samenvattingen en studiehulp
- Boeksamenvattingen: Privaatrecht en civiel recht: De beste studieboeken samengevat
- Boeksamenvattingen: Overeenkomstenrecht en contractenrecht: De beste studieboeken samengevat
- Arrestsamenvattingen: Goederenrecht en zeggenschap over goederen: De beste arresten en jurisprudentie samengevat
- Artikelsamenvattingen: Recht en bestuur: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Recht en bestuur: samenvattingen en studiehulp - Thema
Leren, studeren en kennis delen op het gebied van juridische zaken en bestuur
Artikelen, oefenmateriaal, samenvattingen, buitenlandse stages en studiehulp,
voor rechten, bestuurskunde, politicologie en internationale studies
- 1 of 2153
- next ›
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
Add new contribution