Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>
Hoe en waarom moet de tweewegenleer geëlimineerd worden?
Na het Portacabin-arrest is de discussie over de tweewegenleer opgekomen en in het WKK-arrest is deze bevestigd. Het is nu mogelijk om de strikte toets van bestanddeelvorming op grond van art. 3:4 lid 1 BW over de verkeersopvatting te omzeilen door een beroep te doen op art. 3:3 jo. 5:20 lid 1 sub e BW over de bestemming. Deze wegen leiden tot heel verschillende uitkomsten en dat is onwenselijk, dus de tweewegenleer zou geëlimineerd moeten worden.
Wat werd er geoordeeld in het WKK-arrest?
In een kassencomplex werd in 2000 een warmtekrachtkoppelingsinstallatie (WKK) geplaatst. Deze werd in 2009 verkocht om te kunnen leasen. Omdat de installatie als onroerende zaak werd aangemerkt, werd er overdrachtsbelasting geheven krachtens art. 2 lid 1 Wet op belastingen van rechtsverkeer 1970. De belanghebbende maakte hiertegen bezwaar met het argument dat de installatie niet als onroerende zaak zou moeten worden aangemerkt.
De rechtbank verwees naar het Partacabin-arrest en overwoog dat de installatie wel als onroerend zou moeten worden aangemerkt, omdat deze naar aard en inrichting bestemd was om duurzaam ter plaatste te blijven. Het transformatorhuisje was tevens noodzakelijk voor het functioneren van de installatie, dus die moest worden gezien als bestanddeel volgens art. 3:4 lid 1. Het hof en de Hoge Raad gingen hierin mee.
Opvallend is dat het hier om de vraag ging of de installatie een onroerende zaak was, wat met Portacabin werd beantwoord. Dit terwijl de vraag net zo goed had kunnen zijn of de installatie een bestanddeel was van het kassencomplex, wat dan aan de hand van Dépex/Curatoren had moeten worden beantwoord.
Wat werd er geoordeeld in het arrest Dépex/Curatoren?
De vraag in het arrest Dépex/Curatoren was of een waterdestillatie-inrichting bestanddeel was geworden van een fabrieksgebouw via de verkeersopvatting, art. 3:4 lid 1. Leverancier Dépex had betoogd van niet, omdat deze de inrichting en de apparatuur onder eigendomsvoorbehoud had geleverd, en Bergel surseance krijgt voordat hij de inrichting had afbetaald. De bewindvoerder van Bergel weigerde afgifte van de zaak, omdat deze bestanddeel zou zijn geworden van het fabrieksgebouw, wat Bergel door natrekking eigenaar maakte van de inrichting.
De Hoge Raad gaf Dépex gelijk en noemde twee aanwijzingen voor of iets naar verkeersopvattingen bestanddeel zou worden: of het gebouw en de apparatuur in constructief opzicht op elkaar zijn afgestemd (gebouwd voor elkaar), en of het gebouw uit oogpunt van geschiktheid als fabrieksgebouw zonder de apparatuur als onvoltooid moet worden beschouwd. Hier was geen van geen van de twee situaties sprake, dus Dépex kon de zaak revindiceren op basis van het eigendomsvoorbehoud.
Wat werd er geoordeeld in het Portacabin-arrest?
Een paar jaar later kwam het Portacabin-arrest waarin de vraag ventraal stond of een portacabin die werd gebruikt als bedrijsfruimte en was aangesloten op gas, water en elektriciteit, duurzaam met de grond was verenidg in de zin van art. 3:3 lid 1 BW. Want als dit zo was, moest het gezien worden als onroerende zaak.
De Hoge Raad oordeelde dat 'duurzaam met de grond verenigd' inhoudt dat het naar aard en inrichting bestemd is om duurzaam ter plaatste te blijven. Dit is het bestemmingscriterium, wat kan worden ingevuld door de bedoeling van de bouwer/opdrachtgever voor zover deze naar buiten toe kenbaar is en de bestemming die naar buiten toe kenbaar gemaakt is. Verkeersopvattingen kunnen worden gebruikt, maar nooit de boventoon voeren.
Wat hebben deze arresten voor gevolg voor de verhouding tussen art. 3:3 en 3:4 BW?
Onder andere Kortmann, Fikkers en Heyman vroegen zich naar aanleiding van het Portacabin-arrest af of het bestemmingscriterium ook geldt voor de indirecte vereniging van art. 3:3 BW. In lid 1 hiervan staat namelijk dat ook gebouwen en werken die door vereniging met andere gebouwen of werken duurzaam met de grond verenigd zijn, onroerend zijn. Als dit namelijk zo zou zijn, dan zou de uitkomst in Dépex/Curatoren heel anders zijn geweest als was getoetst aan de indirecte vereniging van art. 3:3 BW. Dit roept de vraag op of de strenge toetst van art. 3:4 over de verkeersopvattingen omzijld kan worden door een combinatie van art. 3:3 (vereniging) en 5:20 (bestemming). In het WKK-arrest lijkt de Hoge Raad hier een opening voor te bieden.
De afgelopen jaren is er veel discussie geweest over de vraag of natrekking hetzelfde is als bestanddeelvorming. De onduidelijkheid hierover heeft voor de tweewegenleer gezorgd, die door de Hoge Raad in het WKK-arrest is bevestigd. Om de tweewegenleer en de daarmee samenhangende onduidelijkheid te elimineren, kan er een nieuw schema worden opgesteld.
Als één van beide zaken bij een natrekkingsvraag de grond betreft, zou men moeten kiezen voor art. 3:3 jo. 5:20 BW. Slechts als geen van beide zaken de grond betreft, mag de weg van art. 3:4 jo. 5:3 worden gekozen.
Dit zou het oordeel in het Portacabin-arrest en het arrest Dépex/Curatoren niet veranderen, maar wel dat in het WKK-arrest. De procedure zou in deze arresten niet aangepast hoeven te worden, maar wel in zaken zoals het arrest Havenkranen. Havenkranen staan niet in rechtstreekse verbinding met de grond, dus om te bepalen of ze onroerend zijn, moet eerst worden bepaald of de rail waar ze op staan onroerend is en dan of de kranen bestanddelen zijn. Hier moet dus de bestemming van de rail worden getoetst, niet die van de kranen zelf, wat wel is gebeurd. Ook bij bijvoorbeeld een plateau, moet eerst worden gekeken of het plateau duurzaam met de grond is verenigd, en daarna of de zaak bestanddeel van het platteau is.
Dit alles leidt ertoe dat de indirecte vereniging alleen nog dient te worden toegepast op bestanddelen die middels een opstalrecht zijn verzelfstandigd. Het opnemen van de indirecte vereniging in art. 5:20 lid 1 sub e BW lijkt wel onterecht te zijn, maar is begrijpelijk omdat de wetgever aansluiting zocht bij art. 3:3 BW.
Goederenrecht: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Goederenrecht: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Samenvattingen en studiehulp bij artikelen voor Goederenrecht
- Voor 5+ samenvattingen bij artikelen voor goederenrecht, zie de supporting content van deze studiegids
Inhoudsopgave
- Bestanddeelvorming op grond van art. 3:3 BW of onroerend in de zin van art. 3:4?
- Schadevergoeding bij verkrijging door verjaring
- Beschikken over voorwaardelijke eigendom
- De numerus clausus in het goederenrecht
- Asser/Sieburgh 6-II 2017/220-230, 234,242,243 (verrekening)
- Asser/Sieburgh 6-I 2016/189-198 (nakoming) en 204-232 (aan wie betaald moet worden)
Gerelateerde samenvattingen en studiehulp
- Boeksamenvattingen: Privaatrecht en civiel recht: De beste studieboeken samengevat
- Boeksamenvattingen: Overeenkomstenrecht en contractenrecht: De beste studieboeken samengevat
- Arrestsamenvattingen: Goederenrecht en zeggenschap over goederen: De beste arresten en jurisprudentie samengevat
- Artikelsamenvattingen: Recht en bestuur: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Recht en bestuur: samenvattingen en studiehulp - Thema
Leren, studeren en kennis delen op het gebied van juridische zaken en bestuur
Artikelen, oefenmateriaal, samenvattingen, buitenlandse stages en studiehulp,
voor rechten, bestuurskunde, politicologie en internationale studies
- 1 of 2142
- next ›
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
Add new contribution