Hoorcollegeaantekeningen 17/18

Traumagerelateerde stoornissen hebben een traumatische ervaring als (mede)oorzaak, hierna ontstaat soms 1, soms meerdere traumagerelateerde stoornissen.

• Soms meteen, soms pas jaren later

• Niet iedereen krijgt dezelfde stoornis na dezelfde trauma

• Sommige stoornissen ontstaan na 1 trauma, sommige pas na herhaaldelijke traumatisering

• Aard van de stoornis hangt af van type, duur, ernst trauma en wanneer het trauma in je leven plaatsvindt.

• Betreffen as I en as II stoornissen

Soorten angststoornissen

• Angststoornissen

• ASS, PTSS, gegeneraliseerde angststoornis, agorafobie

• Aanpassingsstoornissen

• CPTSS (complexe PTSS)

• Dissociatieve stoornissen

• Nagebootste stoornissen

• As II: Persoonlijkheidstoornissen (BPS)

• Stemmingsstoornissen

• Depressieve stoornis

• Somatoforme stoornissen

• Somatisatiestoornis, conversiestoornis, pijnstoornis

• Diverse verslaving stoornissen

• Eetstoornissen

• Psychose NAO

Er zijn verschillende soorten hechtingsstoornissen, soms met diepgewortelde angst om zich emotioneel te binden/hechten en anderen te vertrouwen, de oorzaak van een hechtingsstoornis kan geestelijke of emotionele verwaarlozing of mishandeling zijn en een hechtingsstoornis geeft een stoornis op as II.

Somatoforme en dissociatieve stoornissen zijn verwant en hebben gemeenschappelijke kenmerken, het gaat om een soort onbewuste conflicten. Voorheen werden deze stoornissen gezien als hysterische neurosen. Deze stoornissen worden niet goed begrepen maar zijn intrigerend.

Somatoforme stoornissen

Overheersende bezorgdheid met gezondheid of uiterlijk waarvoor geen medische verklaring

• Somatisch-symptoomstoornis:

  • Overlap met ziekteangststoornis, maar meer bezorgdheid met symptomen dan angst voor hebben van ernstige ziekte

  • Meerdere jaren meerdere somatisch onverklaarde lichamelijke klachten

  • Continu zwak en ziek zijn, vermijden lichamelijke activiteit

  • Komt 2x zo vaak voor bij ongetrouwde vrouwen met een lage SES.

  • Link antisociale persoonlijkheidstoornis ASP bij mannen, somatisatiestoornis bij vrouwen: Gedragspatronen geleerd in familie, de stoornis is neurobiologisch: inhibitie syndroom, gekenmerkt door impulsief gedrag (aandacht) en sociale en culturele factoren bepalen gedrag (agressie man, afhankelijkheid vrouw).

• Ziekteangststoornis:

  • Grote vrees en overtuiging om een ernstige ziekte te hebben

  • Preoccupatie van lichamelijke symptomen

  • Misinterpretatie van lichamelijk symptomen of sensaties die niet somatisch verklaard kunnen worden

  • Gemeenschappelijke symptomen met angst en stemmingsstoornissen (vooral paniekstoornis): beginleeftijd, persoonlijkheidskenmerken, voorkomen in families

  • Snel en veel naar huisarts gaan en geruststelling helpt niet

  • SSRI’s kunnen soms helpen bij de behandeling.

• Conversiestoornis (functioneelneurologisch-symptoomstoornis):

  • Lichamelijk disfunctioneren: verlammingen, blindheid, slecht/niet praten, gevoelsverlies, slikproblemen zonder lichamelijke oorzaak (allemaal neurologische problemen)

  • Epileptische verschijnselen zonder EEG afwijkingen (PNEA)

  • Wanneer je ziektebesef hebt is de prognose beter

  • Lichaamsgerichte mentalisatie: bij ernstige onverklaarbare lichamelijke klachten (OLK) is er gebrekkige mentalisatie. Er is moeite met het herkennen en ervaren van de verbinding tussen lichamelijke verschijnselen en innerlijke toestanden. Intensieve behandeling gericht op lichaamsgerichte mentalisatie kan hier bij helpen.

• Psychische factoren die somatische aandoeningen beïnvloeden

  • Psychologische factoren (vooral angst) spelen rol in begin, duur, ernst van pijn

  • Komt voor bij 5-12% van de algemene bevolking

  • De pijn is echt en doet echt pijn

  • Multidisciplinaire pijn klinieken voor de behandeling

• Nagebootste stoornis

• Andere gespecificeerde somatischsymptoomstoornis of verwante stoornis

  • Morfodysfore stoornis:

    • Preoccupatie met ingebeeld defect in uiterlijk bij normaal ogend persoon, ‘ingebeelde lelijkheid’.

    • 33-50% van de patiënten is overtuigd dat ingebeelde lichaamsdefect echt is: psychotische waantoestand (irrationele ideeën).

    • Het waantype is ernstiger, vaker bij lager opgeleiden, reageert niet op antipsychotica maar waantype en niet-waantype hebben het zelfde effect op behandeling

    • Voorbeeld: Michael Jackson

    • Sociale en culturele factoren bepalen wat ‘misvorming’ is en ze vertonen afwijkend gedrag ten opzichte van eigen culturele groep.

• Ongespecificeerde somatischsymptoomstoornis of verwante stoornis

SOLK : Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten

Dissociatie: uiteenvallen.