Strafrecht 3 - RUG - Sheetnotes 2017/2018

Week 1

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• De onderwerpen voor het tweede hoorcollege van week 1 zijn veranderd. De volgende onderwerpen komen in 17/18 aan de orde:
  • Beginselen die van belang zijn bij de grondslag voor opsporingshandelingen.
  • Artikel 141 Sv en de artikelen 3, 11 en 12 Politiewet.
  • Overschrijding van de bevoegdheid: dan gaat het vooral om de artikelen 447e, 180, 184 lid 1 Sr en artikel 359a Sv.
  • Begrippen en afbakening: ‘vooronderzoek’ en ‘opsporing’.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Er worden geen onderwerpen besproken die niet ook worden behandeld in de literatuur.
• De docent geeft wel extra voorbeelden bij het onderwerp ‘reikwijdte bevoegdheid’, namelijk:
  • Arrest ‘Zwolsman’.
  • Arrest ‘Warmtebeeldkijker’.
  • Arrest ‘Pseudoverkoop’.
  • Arrest ‘Misleiding’.

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er zijn geen recente ontwikkelingen die de docent aanhaalt.
• Het is wel goed om te weten dat artikel 3 Politiewet in oude jurisprudentie vaak nog artikel 2 Politiewet is.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• Bij een tentamenvraag over de grondslag van bevoegdheden moet je goed in de gaten houden dat je altijd moet kijken naar de omstandigheden van het geval. Gebruik de besproken jurisprudentie hierbij goed en kijk of een tentamenvraag op zo’n situatie uit een besproken zaak lijkt.

Week 2

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• De onderwerpen zijn grotendeels hetzelfde gebleven, maar toch zijn er enkele veranderingen. De volgende onderwerpen komen in 17/18 aan de orde:
  • Buitengerechtelijke afdoening.
  • Voorbeelden van ‘onpartijdigheid en onafhankelijkheid’ in Nederland: artikelen 12 RO, 271 Sv, 512 e.v. Sv.
  • Beslissing tot vervolging door het OM: met name over de normering, de rol van het slachtoffer en de algemene beginselen van behoorlijke procesorde.
  • Positie van het slachtoffer in het strafprocesrecht: met name over de aangifte (artikel 160 Sr), klachtdelicten en artikel 265 lid 1 Sr.
  • Spreekrecht van slachtoffers.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Er worden geen onderwerpen besproken die niet ook worden behandeld in de literatuur.
• De docent geeft wel extra voorbeelden bij het onderwerp ‘reikwijdte bevoegdheid’, namelijk:
  • ECLI:NL:HR:2018:21 (over functiecumulatie).
  • HR:2015:134, NJ 1994/244, NJ 1998/54 (over schadevergoeding voor slachtoffers).
  • Osman t. VK en Rantsey t. Cyprus & Rusland (over positieve verplichtingen in het EVRM).

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er zijn geen recente ontwikkelingen die de docent aanhaalt.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• De voorwaarden van de criteria ‘independent’ en impartiality’ uit artikel 6 EVRM zijn dit jaar (weer) uitgebreid besproken, dus die moet je goed bestuderen voor het tentamen.
• Verder is het belangrijk dat je weet dat niet alle hoedanigheden en rechten van het slachtoffer in de titel ‘slachtoffer’ van het Wetboek van Strafvordering staan, maar ook verspreid staan over andere titels.

Week 3

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• De onderwerpen zijn grotendeels hetzelfde gebleven, maar soms aangevuld. De volgende onderwerpen worden in 17/18 extra behandeld:
  • Nederland en rechtsgeldige afstand van het recht uit artikel 6 lid 3 EVRM.
  • Nederland en aanhoudingsverzoeken.
  • Eisen aan de tenlastelegging (artikel 261 Sv): met name over feit, tijd en plaats en probleemcategorieën die daarbij horen.
  • Fases van het strafproces: de artikelen 268 lid 1, 269, 271, 273 en 278 lid 2 Sv werden uitgebreid besproken.
  • Het onmiddelijkheidsbeginsel: onder andere over ‘de auditu-verklaringen’.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Er worden geen onderwerpen besproken die niet ook in de literatuur behandeld worden.
• De docent geeft wel extra voorbeelden, namelijk:
  • HR NJ 2015/75 en HR:2012:BW2464 (over vermoeden van afstand).
  • HR:2015:270 (over een aanhoudingsverzoek).
  • Zaak Mattoccia t. Italië (over artikel 6 lid 3 EVRM).
  • NJ 1995/157 (over de tenlastelegging).
  • HR:2007:BA3634 (over artikel 268 lid 1 Sv).
  • NJ 2000/633, NJ 2002/498, NJ 2015/312, NJ 2016/362 en NJ 2002/498 (over openbaarheid, artikel 269 Sv).
  • HR:2015:3266 (over laatste woord, artikel 273 Sv).
  • De auditu-arrest/ NJ 1927/85 (over verklaringen ‘van horen zeggen’).
  • De zaak Mirilashvill t. Rusland (over het onmiddelijkheidsbeginsel).

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er zijn geen recente ontwikkelingen die de docent aanhaalt.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• Bij de onderwerpen ‘dagvaarding en tenlastelegging’ is de rechtspraak van het EHRM belangrijk, het is daarom aan te raden de belangrijkste punten van deze rechtspraak goed te bestuderen.
• Op het tentamen kan de vraag komen of een bepaald onderzoek ter terechtzitting nietig is. Er kunnen dan veel omstandigheden van die rechtszaak worden gegeven, terwijl je lang niet al die informatie hoeft te gebruiken. Je moet bij zo’n vraag weten dat als er geen raadsman bij was, de verklaring van verdachte tot het bewijs is gebezigd en de cautie niet is gegeven, het onderzoek nietig is. Het gaat erom dat je de criteria weet die erbij horen. Bij het nakijken van het tentamen wordt niet zwart/wit gekeken naar de antwoorden. Het gaat erom of je weet om welke criteria het gaat en of je ze juist hebt toegepast. Het is belangrijk dat je daarbij binnen de redelijkheidsgrenzen blijft en de jurisprudentie gebruikt ter afweging.

Week 4

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• De onderwerpen zijn grotendeels hetzelfde gebleven, maar soms aangevuld. In week vier van vorig jaar werd het getuigenbewijs behandeld. Het getuigenbewijs wordt dit jaar echter in week 5 behandeld. Daarom verschillen de colleges van deze week best veel van elkaar. De volgende onderwerpen worden in 17/18 extra behandeld:
  • Artikel 6 EVRM: dit artikel is namelijk ook van belang bij het bewijsrecht.
  • Nederlands bewijsrecht: met name over categorieën van bewijsstelsels, artikel 339 Sv en verklaringen en redenen van wetenschap.
  • Bruikbaarheid van wettige bewijsmiddelen.
  • Eigen waarneming rechter, artikel 340 Sv.
  • Bewijsminima.
  • Feiten van algemene bekendheid, artikel 339 lid 4 Sv.
  • Unis testis nullus testis, artikel 342 lid 2 Sv.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Er worden geen onderwerpen besproken die niet ook in de literatuur behandeld worden.
• De docent geeft wel extra voorbeelden, namelijk:
  • Allan t. VK en Gäfgen t. Duitsland (over ‘fair trial’).
  • NJ 1973/334 en NJ 2011/375 (over verklaringen).
  • HR:2013:BZ5377 en NJ 2012/698 (over denatureren).
  • John Murrey t. VK (over verklaring van een verdachte).
  • NJ 1986/444, ACAB(all cops are bastards)-zaken, arrest ‘Mensenbeet’ en arrest ‘Schop tegen hoofd’ (over feiten van algemene bekendheid).
  • NJ 2012/252, NJ 2012/251 en NJ 2010/515 (over unis testis nullus testis).
  • Schatschaschwili t. Duitsland (over oproepen van getuigen, het gaat om ‘overall fairness’).

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er zijn geen recente ontwikkelingen die de docent aanhaalt.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• Bij het onderwerp ‘unis testis nullus testis’ (artikel 342 lid 2 Sv) hoort veel jurisprudentie. Dit komt doordat in de praktijk soepeler met de regel wordt omgegaan dan het artikel je doet laten denken. Voor het tentamen is het daarom van belang dat je de belangrijkste punten uit de besproken zaken weet.

Week 5

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• De onderwerpen zijn grotendeels hetzelfde gebleven, maar soms aangevuld. De volgende onderwerpen worden in 17/18 extra behandeld:
  • Schutznorm.
  • Uitlokking in verband met niet-ontvankelijkheid van het OM: o.a. over lokfietsen.
  • Het Zwolsman-criterium: de bijzonderheden.
  • Strafvermindering buiten de context van artikel 359a Sv: undue delay.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Er worden geen onderwerpen besproken die niet ook in de literatuur behandeld worden.
• De docent geeft wel extra voorbeelden, namelijk:
  • Arrest ‘Criteria bewijsuitsluiting’ (wordt ook uitgebreid besproken in het werkcollege).
  • HR:2017:3198: geschonden cautieplicht levert vormverzuim op als bedoeld in artikel 359a Sv (categorie 1).
  • Uitspraak van het EHRM ‘Ramanauskas’ (over uitlokking).
  • NJ 2010/440 (over het Zwolsman-criterium).
  • Arrest ‘Redelijke termijnen in Nederland’ (over undue delay).
  • GHAMS:2017:4154, GHAMS:2017:2509, RBAMS:2013:9468 (voorbeelden bij undue delay).
  • NJ 2005/172 en NJ 1999/104 (over strafvermindering binnen artikel 359a Sv).

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er zijn geen recente ontwikkelingen die de docent aanhaalt.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• In het studieboek staat dat je het causale verband bij bewijsuitsluiting met een korreltje zout moet nemen. Dit houdt in dat de eis van een causaal verband daalt als de norm die geschonden is minder belangrijk is voor een ‘fair trial’. Dit is een belangrijk punt voor het tentamen.
• Verder moet je zodra een tentamenvraag gaat over bewijsuitsluiting als gevolg van onregelmatigheden in het strafproces, altijd rekening houden met het volgende: artikel 359a Sv, arrest ‘Loze hashpijp’ en het arrest ‘Criteria bewijsuitsluiting’.
• Op het tentamen moet je bij een vraag over sanctionering van onregelmatigheden in het strafproces beginnen met de rijtjes uit artikel 359a en de arresten, maar daarna moet je met de rijtjes in de werkelijkheid van de stand van zaken terechtkomen. Het is namelijk niet zo zwart/wit als de rijtjes doen lijken. Binnen een criterium moet je je afvragen wat het belang is van de verschillende stappen van dat criterium.

Week 6

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• De onderwerpen zijn grotendeels hetzelfde gebleven, maar toch zijn er enkele veranderingen. Het onderwerp uit week 6b van dit jaar, is vorig jaar aan de orde gekomen in het hoorcollege van week 7a. Verder worden de volgende onderwerpen in 17/18 extra behandeld:
  • Terugblik Strafrecht 1: functies van beslissen en motiveren, motiveren ambtshalve, motiveren als responsieplicht.
  • Artikel 358 lid 3 Sv: betekenis van ‘inhoud’ en ‘strekking’, inhoud/strekking bij aanwezigheid van een raadsman, het leerstuk van de dubia.
  • Strafrechttheorieën: absolute, relatieve en verenigingstheorieën.
  • Huidige strafmotivering: totstandkoming en overzicht van de artikelen.
  • Artikel 358 lid 4 Sv: criterium hiervoor is dat het gaat om een ‘onmiddellijke grondslag’ voor de veroordeling.
  • Artikel 359 lid 2 en 5 Sv: verbazingscriterium, punten waar de HR bij motivering naar moet kijken en grenzen daarvan.
  • Artikel 359 lid 6: ambtshalve motiveringsplicht bij vrijheidsbenemende straf.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Er worden geen onderwerpen besproken die niet ook in de literatuur behandeld worden.
• De docent geeft wel extra voorbeelden, namelijk:
  • HR NJ 85/534 en HR NJ 05/503 (over de betekenis van ‘inhoud’).
  • HR NJ 74/518 en HR NJ 98/52 (over de betekenis van ‘strekking).
  • HR NJ 06/85, HR NJ 07/146 en HR NJ 07/135 (over inhoud/strekking bij aanwezigheid raadsman).
  • ECLI:NL:GHARL:2018:2457 (over artikel 358 lid 4 Sv).
  • Goldflake-arrest (over het verbazingscriterium).
  • NJ 2007/602, NJ 2000/214 en NJ 2006/314 (over juiste rechtsopvatting motivering).
  • NJ 1988/320, NJ 2007/630 en arrest ‘Vrijheid feitenrechter’ (over begrijpelijkheid motivering).
  • Arrest ‘Blind in de gevangenis’, NJ 2009/226 en casus ‘Wesman en D.’ (over artikel 359 lid 6 Sv)

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• De meest recente ontwikkeling wat betreft levenslange gevangenisstraf is dat levenslang niet meer echt levenslang hoeft te zijn. Daardoor is het opleggen van levenslang tegenwoordig ‘EVRM-proof’.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• Het is voor het tentamen belangrijk dat je je bij vragen over beslissen en motiveren laat leiden door de wet, maar wel goed de criteria die horen bij de verschillende artikelen goed weet. Bijvoorbeeld de criteria van UOS of uitdrukkelijk voorgedragen verweren. Deze criteria kun je (onder andere) halen uit het werkcollege van deze week.
• Op het tentamen moet je verder goed onderscheid maken tussen de artikelen 359 lid 2 1^e zin, 359 lid 2 2^e zin en ook tussen andere motiveringsplichten.

Week 7

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• Deze week werd er een gastcollege gegeven door mr. dr. J. Hielkema (raadsheer in het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden). De volgende onderwerpen zijn besproken:
  • De procedure vóór de zitting: voornamelijk over processen-verbaal, de OvJ, de rechter-commissaris en de advocaat.
  • De aanloop naar de zitting: voornamelijk over de dagvaarding/ de betekening van de dagvaarding, oproeping van getuigen en/of deskundigen en de procestactiek van advocaten.
  • De zitting zelf: voornamelijk over de partijen die verschijnen.
  • Ondervraging: over de cautie, de verklaring in vrijheid (geen strikvragen), de vraag of de verdachte mag liegen, getuigen en deskundigen en beëdiging.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur?

• Dit is niet van belang bij dit gastcollege.

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• Er worden geen recente ontwikkelingen in het vakgebied besproken.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• Over dit gastcollege zal niks worden gevraagd op het tentamen.