College 1

Klinische psychodiagnostiek is:

• Het analyseren van problemen van mensen en het zoeken naar verklaringen en oplossingen hiervoor, ondersteund vanuit wetenschappelijke kennis.

• Een zoek- en beslissingsproces dat in dialoog met de cliënt en diens omgeving wordt uitgevoerd met het oog op het ontwerpen van een zo adequaat mogelijke aanpak van problemen zoals die ervaren worden door de cliënt of diens omgeving.

• Een systematisch opgezet en te evalueren besluitvormingsproces waarin een formele en inhoudelijke relatie wordt gelegd tussen klacht, probleem, diagnose en advies/ behandeling.

In deze cursus gaat het om diagnostiek bij jeugdigen met problemen en een problematische opvoeding. Er wordt nadrukkelijk onderzocht in hoeverre opvoedingskenmerken en gezinskenmerken een rol spelen. In de hulpverlening is diagnostiek erg belangrijk en willen we beter kunnen begrijpen om beter te kunnen beslissen bij het ingrijpen.

Uitgangspunten van diagnostisch handelen zijn:

• Methodisch proces, cyclus

• Wetenschappelijk gebaseerd antwoord zoeken op de vraag van de cliënt

• Start vanuit hulpvraag, participatief. De cliënt/ het cliëntsysteem nemen deel aan het proces en hebben ook de verantwoordelijkheid om mee te beslissen.

• Genereren, toetsen en modificeren van hypothesen

• Het is een multidisciplinair proces. Er kunnen bijvoorbeeld ook psychologen, psychiaters, scholen, huisartsen of justitie bij betrokken zijn: de diagnosticus werkt dus niet alleen.

• Diagnostiek is veel meer dan afname van testen, vragenlijsten en observaties. Het gaat echt om de besluitvorming en daar wordt de laatste jaren dan ook vooral de nadruk op gelegd. Alle middelen om tot een besluit te komen (zoals testen, vragenlijsten en observaties) zijn hulpmiddelen.

• Goede hulpverlening zonder diagnostiek is ondenkbaar. Aan de behandeling gaat altijd diagnostiek vooraf.

Het doel van diagnostiek is het voorkomen van fouten, want ons klinische oordeel (=beslissen op basis van ervaring en intuïtie) is gauw vertekend. Wel is ons klinische oordeel een belangrijke informatiebron – je baseert iets vaak op ervaring en ervaring heb je nu eenmaal – maar het is riskant om al je beslissingen hierop te baseren, want er is dan een grote kans op fouten.

Mensen hanteren allerlei strategieën en vuistregels om met informatie om te gaan en daarom bestaan er verschillende soorten fouten bij het maken van oordelen. Een aantal belangrijke hiervan zijn:

• Het vasthouden aan je eigen mening, ondanks dat je daarna nog informatie krijgt die bewijst dat deze niet klopt. Je hebt een mening gevormd en daar blijf je dan bij.

• Vasthouden aan informatie die als eerste binnenkomt. De informatie die als eerste binnenkomt maakt de meeste indruk en hierdoor denk je dat dit ook de belangrijkste informatie is. Informatie die als eerste