Hoe wordt een schoolkind mondig? - BulletPoints 1

• Voor de humanisten was het Paideia-concept het aanknopingspunt voor de ontwikkeling van hun ideeën over onderwijs en opvoeding. Paideia is de doelbewuste vorming van een jongeling naar een algemeen ideaal van evenwicht en harmonie.

• Bij Plato en Socrates draait de opvoeding om de deugd van de politieke mens. Bij Aristoteles staat de ontplooiing tot een goed staatsburger centraal. Als overeenkomst hadden Plato en Socrates en Aristoteles dat harmonie centraal staat.

• De Reformatie was een beweging die stelde dat er een directe relatie tussen God en de gelovige kon ontstaan, zonder bemiddeling van de geestelijkheid. Volgens de Reformatie berustte het geloof op Gods woord, niet op het leergezag van de kerk. Toen kwam de Contrareformatie, er werden allerlei maatregelen getroffen om de Reformatie tegen te houden en om het roomse geloof hoog te houden. Het humanisme was een elitebeweging en zij waren voor volstrekte vrijheid van de menselijke wil.

• Erasmus was van mening dat onderwijs van groot belang is voor jonge kinderen, ze zouden een natuurlijk verlangen naar kennis hebben. Vives was de eerste die mondigheid belangrijk vond in onderwijs, hij voerde de voordracht en discussie in bij de kinderen. Montaigne pleitte voor het leren overleggen en beraadslagen in het onderwijs, een duidelijk begin voor het ontstaan van mondigheid in het onderwijs. Ook het leren verplaatsen in een ander was volgens hem heel belangrijk.

• De visie dat er een verband is tussen (gebrek aan) scholing en armoede en tussen kennis en welvaart, werd een nieuw deel van de wereldbeschouwing in de 18^e eeuw. Deze visie vormde de Verlichting.

• Pestalozzi had twee principes wat betreft onderwijs: de aanschouwelijkheid, wat betekende dat alles wat geleerd werd, gekoppeld moest worden aan ervaring en ten tweede ‘hoofd, hart en handen’, wat inhield dat onderwijs zich zou moeten richten op meerdere kanten van de ontwikkeling van een kind.

• Er waren drie stromingen binnen scholen. Het Jenaplan: waarbij de vorming van een harmonische persoonlijkheid centraal stond, de Montessorischool: waarbij zelfwerkzaamheid en het inspringen op de spontane belangstelling van kinderen centraal stonden en de derde stroming kenmerkte zich door het begrip ‘taken’: de leerstof moest aansluiten bij de ervaringen van het kind.

Hoe wordt een zorgenkind mondig? - BulletPoints 2

• In de klassieke oudheid werden gehandicapte kinderen niet geaccepteerd en werden vermoord. Er waren twee visies op gebrekkige kinderen: dat het kinderen of engelen van God waren en dat deze kinderen als straf gezonden waren.

• Gehandicapte kinderen kwamen op speciale scholen, zoals idiotenscholen. Halverwege de 19^e eeuw ontdekte men dat er gradaties waren binnen de gehandicapten. Er werd onderscheid gemaakt tussen blödsinnigen/idiots, die konden alleen verzorgd worden, en schwachsinnigen/feebleminded, zij konden wel opgevoed worden.

• Eind de 19^e eeuw kwamen er initiatieven van liefdadigheid richting verstandelijk gehandicapten. Er was de caritas, wat van de katholieken uitging en er was de algemene filantropie, wat meer van de protestanten uitging. De protestanten kwamen als eerste met aparte opvang voor gehandicapten, later volgden de katholieken.

• In de eugenetica stond de gedachte van verhoging en bescherming van de kwaliteit van het menselijk ras centraal. Zwakke en gehandicapte mensen werden bijvoorbeeld gecastreerd, zodat ze zich niet konden voortplanten.

• Na 1945 deden zich nieuwe ontwikkelingen voor binnen de inrichtingszorg. Er werden nieuwe medische ontdekkingen gedaan over oorzaken van handicaps, er kwam een ouderbeleid die zich met de inrichtingen ging bemoeien en de opkomst van de AWBZ zorgde voor de groei van inrichtingen, door vergoedingen van inrichtingsplaatsen mogelijk te maken.

• Bladergroen vond medische achtergronden bij de orthopedagogiek heel erg belangrijk. De algemene visie op de rol van de pedagoog was echter dat deze een medebegeleider is naar volwassenheid. Bladergroen ontdekte dat bij kinderen soms sprake kan zijn van tijdelijke uitval in een functiegebied: het partieel defect.

• De contourennota was een beroemde onderwijsgeschiedenis geschreven door Kemenade. Deze bracht verandering in de differentiatie van gehandicapten in Nederland. Ook werd gewezen op een inadequate samenwerking tussen gewoon en buitengewoon onderwijs. De contourennota was positief voor het speciaal onderwijs.

Hoe wordt een probleemkind mondig? - BulletPoints 3

• In de 19^e eeuw begon de gedachte te leven dat niet het kind de schuldige was als het een misstap zette, maar dat dat kwam door het milieu waarin het kind was opgegroeid. Deze filantropische gedachte zorgde ervoor dat kinderen steeds vaker naar een instituut gingen, waar ze verzorgd werden.

• De politiek boog zich over het probleem dat de criminaliteit van kinderen op den duur weer steeds groter werd. Ze was het op twee punten eens: onaanvaardbaar en crimineel gedrag, zou een gevolg zijn van laks of incompetent optreden van de ouders en ten tweede zou opvoeden beter zijn dan straffen.

• In 1901 kwamen er drie kinderwetten. De burgerlijke kinderwet regelde het wettelijk gezag van ouders en voogden over hun kinderen. De strafrechtelijke kinderwet bepaalde welke maatregelen of straffen een rechter kon nemen of opleggen bij jeugdige wetsovertreders en welke procedures hierbij gevolgd moesten worden. De kinderbeginselenwet regelde de praktische uitvoering van de burgerlijke en strafrechtelijke kinderwet.

• Klootsema legde een verband tussen crimineel gedrag en zwakzinnigheid. Misdadige kinderen tonen geen sociaal gedrag en daarom zouden ze zwakzinnig kunnen zijn. Klootsema baseerde zich in zijn theorieën over misdadige kinderen op het determinisme: de leer volgens welke de handelingen van een mens afhangen van voorgaande oorzaken waarop hij geen invloed heeft.

• Na de Tweede Wereldoorlog had de Kinderbescherming drie visies wat betreft het probleemkind. Deze zijn een psychologiseringperspectief, een sociologiseringproces en een pedagogiseringproces.

• Omdat de overheid met een bezuinigingsbeleid werkte, wilde ze de burgers attent maken op ‘zelfredzaamheid’. De aandacht in de jeugdzorg ging meer naar achterstandskinderen, wat we sociale vernieuwing zijn gaan noemen. Jeugdzorg ging zich concentreren op randgroepjongeren en op het voeren van een inhaalbeleid.