Hoorcollege 1

Onderwerpen in deze cursus

• Genderidentiteit → hoe komt die tot stand?
• Zelfbeeld → het ene persoon heeft veel vertrouwen in zichzelf. Zelfbeeld wordt door hem ook wel zelfvertrouwen genoemd.
• Laatste punt is angst en veerkracht.

Identiteit:

• Persoonlijkheidstrekken
• Waarden
• Doelen
• (sociale) rollen
• Interesses en voorkeuren

Identiteit:

Wie ben ik? Wie wil ik zijn in mijn leven?

• Subjectief gevoel van de persoon die ik ‘echt’ ben
• Subjectief gevoel van gelijkheid en continuïteit van zelf over tijd en contexten
• Interpreteren van en betekenis geven aan  levensgebeurtenissen

Psychosociale benadering:

• Socioculturele factoren → ben ik moslim of christen?
• Biologische en psychologische factoren → aangeboren factoren
• Historische factoren → nu kunnen we een ander gender zijn of homo zijn

Disciplines

1. Persoonlijkheidspsychologie
2. OWP
3. CP
4. KP
5. SP

Episodisch en semantisch geheugen als je ouder wordt

• Episodisch geheugen neemt af (kennis over gebeurtenissen)
• Het semantische geheugen neemt toe. (kennis over het zelf)

Identiteit

• Erikson: Als je identity vindt, ontwikkel je fidelity, dan weet je wat je nodig hebt in het leven.
• Pas een persoonlijkheidsstoornis als het persistent, pervasief en pathologisch is.

Dissociatie:

Psychogene fugue: 

• Je kan vluchten naar een andere realiteit
• Dissociatieve identiteitsstoornis

Ego-inflatie: 

• Grootheidswaanzin
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis

Persoonlijkheid heeft drie lagen volgens McAdams:

• Trekken
• Wat je belangrijk vindt of wat je doelen zijn
• Ga met iemand zitten en diegene vertelt wat diegene ziet als zichzelf. De narratieve persoonlijkheid

Ontwikkelingspsychologie:

• Als kind heb je al een autobiografisch geheugen
• Vanaf vroege adolescentie heb je een persoonlijke fabel. Dat je uniek bent. Gevoel om uniek en speciaal te zijn. Er is ook een link met risicogedrag. Ik ben ononverwinnelijk. 
• ‘’Jullie zullen me nooit begrijpen’’ tegen ouders. Omdat ze denken zo uniek of bijzonder te zijn.
• Vanaf de latere adolescentie en vroege volwassenheid ontstaat de narratieve identiteit. Dit verschilt van de persoonlijke fabel. Bij de narratieve identiteit kan je ook negatieve eigenschappen zeggen, er wordt context benoemd. Hoe je zo geworden bent zoals je bent.

Exploratie en commitment kan je in een twee bij twee tabel zetten

Diffusion:

• Geen idee wie je bent, maar ook nog geen aandacht aan besteed.

Foreclosure:

• kinderen nemen iets aan, papa is arts. Ze heeft zelf nog niet geëxploreerd.

Moratorium:

• Zit je misschien nu in. Je bent veel aan het uitproberen, maar je hebt nog niets vastgelegd.

Achievement:

• Dat is het eindstation volgens marcia van je identiteit. Je hebt geëxploreerd en je bent committed.

Je kan daarentegen nog wel twijfelen en terugkomen op je beslissing.

Daarom is er een nieuw model bedacht. Luyckx.

• Links is formatie van bindingen. Dat is net besproken met wat je wil studeren.
• Rechts is diepte-exploratie en evaluatie van bindingen.
• Je bent psychologie gaan studeren, maar je komt erachter welke beroepen je kan doen. Je gaat vakken kiezen en je leert meer over het vakgebied. 
• Diepte-exploratie gaat goed? Dan krijg je identificatie met bindingen. Tussen deze twee cycli zijn bindingen.

Hoorcollege 3

Drie niveaus van verklaringen:

• Sociaal
• Psychologisch
• Biologisch

Biologische verklaringen zijn niet beter. Wetenschap is reductionisme. Je wil iets complex reduceren tot iets begrijpelijks.

• Perifere zenuwstelsel reguleert de activiteit van de organen in het lichaam
• Centrale zenuwstelsel reguleert het brein of de spinal cord.

Perifere zenuwstelsel bestaat uit sympatische en parasympatische zenuwstelsel.

• PS: slaap en spijsvertering
• S: spannend tentamen

Meetmethoden

• EEG is een snelle respons
• fMRI is een langzame respons: dit gaat meer over hersengebieden.

Basisaanname van de rationale sociale neurowetenschappen: Lichaam en geest zijn één.

• Hartslag heeft invloed op stress, maar stress ook andersom op de hartslag.
• De oplossing is de combinatie van metingen.
• Huidgeleiding zakt maar hartslag gaat sterk omhoog. Dat is een actieve manier om met een situatie om te gaan: approach
• Huidgeleiding stabiel of neemt toe, hartslag neemt af. Dan heb je een vermijdingsgerichte manier om met stress om te gaan. Dat is avoidence.

Andere uitdaging bij interdisciplinair onderzoek is spraakverwarring: jargon.

Methodologische uitdagingen: verliefdheid. Dat in een hersenscan te onderzoeken, dat is best uitdagend.

Voordelen van neurowetenschappelijke methodes:

• Redelijk objectieve metingen. Toenam in bloeddruk betekent hetzelfde bij andere mensen. ‘’Ben je bang’’, niet.
• Onbewuste processen kun je meten
• Vermijden van sociaal-wenselijke responsen
• Veel  zijn continue metingen. Tijdens een discussie zien we veranderingen. Anders moet je in een vragenlijst vragen ‘’Wat gebeurde er bij u nadat er dit gebeurde?’’
• Sommige fysiologische methoden hebben klinische relevantie. Gezondheidsuitkomsten.

Als mensen uitgesloten werden bij cyberball:

• Kreeg je hersenactiviteit net zoals je fysieke pijn hebt
• Op neurogebied overeenkomstig aan fysieke pijn

Stereotypering van Amodio et al.

• Shooter bias. Je moet asap schieten op iemand met een wapen en minder snel op iemand zonder een wapen.
• Er wordt vaker geschoten op zwarte ongewapende mensen.
• Bij neuroscience zie je error-related negativity.
• Dat is een piek als mensen iets verkeerd doen.
• Er was meer error-related negativity als mensen een zwart persoon neerschoten ten onrechte. Dit is wederom effect van sociaal psychologisch proces op een neuropsychologisch proces.

Stereotype threat:

• Zwarte mensen in USA op intelligentie
• Vrouwen bij inparkeren.
• Bloeddruk nam ook toe hier na een psychologisch proces van dreiging.
• Uitdaging is kunstmatigheid, dit zijn veel labonderzoeken die we doen.
• Er worden vragen gesteld aan de proefpersonen terwijl ze gekoppeld zijn aan elektroden voor bloeddruk of hartslag.

Pro’s in de lab:

• Controlled environment
• Easy to set up
• Veel universiteitsstudenten die komen naar de onderzoeken in het lab.
  • Dit is geen heterogene onderzoeksgroep
• Daarom moeten we het veld in gaan!
• Collecting data wanneer mensen lopen met hun smart watch.
• Door de webcam heen kunnen we de hartslag meten.

Er is vaak een mismatch tussen wat mensen reporteren in self-studies en questionaires en fysiologisch onderzoek zoals de Cardiovascular Engagement Index. Mensen zijn progressief in hun ideeën, maar als ze iets moeten doen, dan is hun effort lager en minder. Er zit een continuïteit in ontwikkeling: je moet eerst kunnen lopen voor je

Hoorcollege 5

Het brein: nature vs nurture. Het eeuwige debat.

Zit er een verschil tussen het mannelijke en het vrouwelijke brein?

• Enige verschil zowat is dat het mannelijke brein iets groter is.
• Putamen is het reward systeem
• amygdala is het angstsysteem.
• Conclusie:
• Mannenbrein is groter
• Overige verschillen zijn verwaarloosbaar.
• Hersenvolume is nog nooit aan functionaliteit gekoppeld.

Hirnstein & Hausmann:

• Een klein verschil in de amygdala kan een groot verschil zijn in emotioneel geheugen
• De verschillen tussen mannen en vrouwen zijn niet triviaal, omdat het brein keer op keer dezelfde soort informatie verwerkt. Dit kan grote gevolgen hebben.

Maar: kleine verschillen zijn niet triviaal

• Cortisol is het eindproduct van stress. Dus eerst ben je gestresst, daarna komt cortisol in de bloedbaan. Cortisol zorgt juist voor verlaging van de stress om je weer terug te brengen in een homeostase. Zorgt er ook voor dat je alerter bent voor de volgende keer.
• Cortisol kan dus opbouwen en kan zorgen voor extreme angst-anticipatie en -generalisatie.
• Piek in de baarmoeder voor de geslachtsdelen ontwikkelen.
• De tweede piek gebeurt in de adolescentie.
• Het is dus een positief effect → je wil door testosteron meer confrontatie aangaan.
• Testosteron vermindert de sterkte van de verbinding tussen de amygdala en de OFC. Dit is het laatste gebied dat ontwikkelt in deze fase.
• Sekse hormoon testosteron interacteert met het stresshormoon. En het stresssysteem heeft veel invloed op het ontwikkelen van persoonlijkheidsstoornissen.

ASPD 

• Meer bij mannen
• Meestal gevolg van jeugdtrauma
• Impulsiviteit en emotieregulatie problematiek

Borderline

• Meer gediagnosticeerd bij vrouwen
• Hebben dezelfde onderliggende mechanismen
• Veel overlap, maar ook veel verschillen op gebied van sekse
• Vrouwen hebben niet de surge van testosteron. Zij hebben dus minder inhibitie van cortisol.
• Dus kleine verschillen in het brein kunnen grote gevolgen hebben op gedrag.

Dit is een voorbeeld hoe biologie, psychologie en sociale context ons gedrag vormgeven: Sociale en affectieve neurowetenschappen.

Psychopathologie binnen de seks:
Het afwijken van de norm

• Veel mensen die als transgender worden bestempeld, identificeren zich niet zo.
• Vandaar de term gender-nonconforme personen.
• Genderdysforie is opgenomen in de DSM-5.
• Moet genderdysforie wel beschouwd worden als psychische stoornis?
• Hij staat in de DSM-5. Hij staat niet in de ICD-11.

ICD wordt vaak in de medische wereld gebruikt. Als iets gediagnosticeerd kan worden, kan het vergoed worden door de zorg. Het maakt de toegang tot de zorg makkelijker. Reden om het niet te doen: het leidt erg tot stigmatisering.

Gender Minority stress model

• Minderheidsgroepen worden blootgesteld aan specifieke stressoren. Dit is extra stress bovenop de dagelijkse stress.
• Dit geldt ook voor etnische minderheden.
• Non-affirmation of Gender Identity: trans-vrouw die wordt aangesproken met ‘hij’.
• Dit is een van de distale feitelijke en observeerbare factoren die direct invloed hebben op de mentale gesteldheid.

Gebeurtenissen

• Proximale: wat die gebeurtenissen binnen een persoon voor effect hebben.
• Internalizing: je betrekt uiteindelijk de haat op jezelf.
• Concealment is het verhullen van de eigen identiteit.

Verbondenheid met de community en pride zijn twee resilience

Hoorcollege 7

Psychologische functieleer: 

• Wikipedia zegt een subdiscipline die zich richt op functies van de hersenen en de relatie met gedrag.
• Het wil inzicht krijgen in mechanismen.
• Aandacht, leren, geheugen en beslisvorming, taal, motoriek, motivatie en emoties en bewustzijn.
• PF heeft vaak goed gecontroleerde experimenten. Gebruikt vaak fysiologische maten, eyetracking.

Het is nu mogelijk om te kijken in de hersenen van levende mensen.

• Dmv Magnetic Resonance Imaging (MRI) → dit is een revolutie.
• Vaak worden MRI en fMRI (functionele MRI) door elkaar gehaald.
• MRI maak je 5-10 minuten.
• Dat is veels te lang om te kijken naar fysiologische processen. fMRI maakt heel snel heel veel foto’s.
• Je meet hier het BOLD signaal. Dat geeft wisselingen in het zuurstofpercentage aan. Dan kan je dus zien waar de activiteit in de neuronen zit.

Hoe kan je weten waar het zelfbeeld zit in de hersenen. hoe onderzoek je zelfbeeld in de scanner?

• Kelley et al. toonde termen zoals self en dependable en dan moesten de deelnemers aangeven of dat bij hen van toepassing was.
• De mediale frontale cortex is meer actief als je over jezelf nadenkt, dan als je over een ander nadenkt.
• Corpus callosum is de balk tussen je linker en je rechter hersenhelft.

ACC

• De mOFC is de ventromediale cortex

Meta-analyse is je vergelijkt ze op analytische basis. Review is je bekijkt gewoon meerdere studies, zonder analyse.

Zelfbeeld in de hersenen

• Als jij positief beoordeeld wordt door iemand anders, dan activeer je de nucleus accumbens en de mediale prefrontale cortex.
• Hoe meer verbinding van nucleus accumbens met mediale prefrontale cortex, hoe meer tevreden je over jezelf bent.
• Nucleus accumbens is het beloningssysteem.
• VTA: hier wordt het meeste van onze dopamine aangemaakt.
• De signalen worden doorgestuurd naar het ventrale striatum, de nucleus accumbens. Dit gebied is gevoelig voor verslaving.

Mediale prefrontale cortex (vmPFC)

• sgACC
• pgACC

Hersenexperiment bij een aap

• Aap heeft elektrode in VTA: waar je dopamine aangemaakt wordt.
• Aap ziet lichtjes en daar krijgt hij een stimulus bij.
• Als hij de juiste kleur indrukt, krijgt hij een druppel sinaasappelsap.
• Zodra de aap de link legt en het heeft geleerd. Als hij dan het blauwe lampje ziet, gaan de dopamineneuronen alweer aan.
• Op het moment dat hij de sinaasappelsap krijgt, gebeurt er niet per se iets meer met de dopamine neuronen.
• Dopamine neuronen rekenen niet op de neuronen, maar op de reward prediction error.
• Kan ook dat hij een blauw lampje ziet. De verwachting is 1. Maar hij krijgt niets.
• Dus dan is het -1. Dan vertragen de dopamine neuronen.
• De aap leert de waarde van het blauwe lichtje.
• Dus RPE = 1.
• Dan verwacht je de volgende keer meer. Dan pas je je verwachting aan.
• Als je niet krijgt wat je wil, dan stel je je verachting weer bij. Dan verwacht je minder de volgende keer.
• Dit is onderzocht op het gebied van zelfwaardering.

De sociale feedback is een soort beloning.

vmPFC, pgACC is belangrijk voor

Hoorcollege 9

Veel mensen die in het dagelijks leven angstklachten ontwikkelen.

• Genetisch perspectief
• Invloed van leren
• Rol van het brein
• Genetica van het leren

Angst

• Angst is erfelijk
• Erfelijkheid is niet subtypespecifiek. Je hebt een heel scala aan angststoornissen.
• Als een ouder een angsstoornis heeft, dan is het ontwikkelen van EEN angststoornis bij het kind verhoogd.
• Niet 1 gen dat het risico op angst aanwijst: Geen eenvoudig Mendeliaans model.
• Bepaalde gevoeligheid zit in de genen, de omgeving bepaalt dan wat voor stoornis ontwikkeld wordt.
• PTSS is een stoornis die gen x omgeving interactie kent

Genoomstudies:

• Er zit heel veel heterogeniteit in cases en controles.
• Er zijn geen nieuwe hits in het genoom die leiden tot nieuwe behandelingen.
• Genetisch polymorfisme, genetische variant die vaak voorkomt.
• Mensen met een S-allel scoren gemiddeld hoger op neuroticisme dan mensen met een L-allel.
• Het transporteiwit zorgt voor heropname van serotonine na afgifte.
• Deze transporter is een belangrijk target van belangrijke klasse angstremmers: De SSRI’s.

Angstconditionering

• CS+ is de geconditioneerde stimulus.
• CS-  is vgm de ongeconditioneerde stimulus.
• Dus je leert door associatief leren: klassieke conditionering.
• Veel mensen zijn bang voor spinnen: ja ik weet dat nog, ik ben vroeger een keer gebeten door een spin. Dus echt die conditionering ontbreekt vaak.
• Kan ook door sociaal of plaatsvervangend (‘vicarious’) leren. Kinderen leren door hun ouders o.a.

Extinctie van angst in experimentvorm

• CS+, de geconditioneerde stimulus, wordt een aantal keer aangeboden bij extinctie van de angst. Zonder de ongeconditioneerde stimulus (de bliksem). Terugkijken.
• Na extinctie komt die oorspronkelijk geconditioneerde angst heel makkelijk terug.
• Als je alleen de ongeconditioneerde stimulus tegenkomt, angst komt weer terug omdat je eraan herinnerd wordt.

Cognitieve gedragstherapie (CGT)

• CGT: hoe dooft angst nou uit?
• Gemiddeld genomen vertonen mensen met een angststoornis een sterkere reactie op de CS+, maar met name in de extinctie fase.
• Kunnen niet goed onderscheid maken in stimuli die een dreiging vormen tov stimuli die dat niet doen.
• Bij een blauw gezicht werd er een ongeconditioneerde stimulus: een schok gegeven.

Verschillende groepen mensen in het angstexperiment (met de blauwe gezichten)

• Pre-acquisitie: voor de angst
• Uninstructed ACQ is zonder iets te zeggen kwam de schok of schreeuw
• Instructed: ‘’Misschien had je het al door, maar er komt een schok.
• Enzovoort bij extinction.
• Sommigen komen dus niet goed van de angst af

Amygdala en andere hersenstructuren

• Amygdala zorgt voor de activatie van defensieve systemen. Hogere arousal, hogere hartslag, enzovoort.
• Amygdala is onderdeel van het limbisch systeem. Ligt voor de hippocampus en links en rechts in het brein.
• We zien een hele sterke reactie in de amygdala als mensen met een angstoornis voor spinnen een spin zien, in vergelijking met iemand die niet bang is voor spinnen.
• De ventromediale Prefrontale cortex wordt heel erg geactiveerd na exposure van de angststimulus. Dit is een neuraal mechanisme dat zorgt voor het uitdoven van de angst.
• Proefpersonen met een dikkere hersenschors in de vmPFC lieten sterkere extinctie van angst zien.
• De