Deze samenvatting is gebaseerd op Sex and the spectacle of music videos van Turner, J. (2011)

Dit paper beschrijft resultaten van twee kwantitatieve analyses van 140 muziekvideo’s die van 5 populaire televisiestations verzameld zijn. Ze wilden onderzoeken hoe ras gerelateerd is aan verschillen in seksuele inhoud en stereotypes in muziekvideo’s.

De sociale cognitieve theorie is het leidende theoretische perspectief in deze studie. Deze theorie stelt dat mensen leren door observatie van acties van anderen, oftewel ‘modellen’. Individuen kunnen zo leren over de consequenties van die gedragingen, door te kijken of deze worden bestraft of beloond, zonder dat ze zelf de consequenties hoeven door te maken.

Volgens Bandura werken televisie en andere visuele media als beïnvloedende modellen doordat ze populair zijn en veel macht uitstralen. Hij stelt ook dat televisie en andere media de relatie tussen acties en hun consequenties niet duidelijk maken of vervormen. Hierdoor kunnen mensen denken dat bepaalde acties vooral positieve consequenties hebben en kunnen ze de negatieve vergeten. Bandura stelt verder dat modellen als informatiegever dienen over seks-rollen (stereotypen).

De focus van de studie ligt op ‘aandachtsprocessen’ (attentional processes) en ‘motiverende processen’ (motivational processes).

Aandachtsprocessen suggereren dat een model opvallen moet zijn, wil het aandacht kunnen trekken van mensen. Het model moet dus opvallend zijn. Video producers passen dit toe en maken hun modellen (muzikanten) opvallend en daarnaast ook aantrekkelijk. Een manier om de muzikant aantrekkelijker te maken is door de clip meer erotisch te maken.

De motiverende processen suggereren dat het model gelijk moet zijn aan de persoon die ze willen beïnvloeden wat betreft ras, geslacht, en andere observeerbare parallellen. Dit verhoogt de kans dat mensen het gedrag gaan overnemen. Waargenomen gelijkheid en identificatie met media-karakters is geassocieerd met het meer willen lijken op deze media-karakters. Dit worden ook wel ‘social prompting effects’ genoemd. Dit betreft niet de overdracht van nieuwe of unieke gedragingen zoals bij observatie-leren, maar betreft de vaardigheid van modellen om overtuigingen en gedragingen te bekrachtigen die reeds bekend zijn in de maatschappij, zoals keuzes over kleding.

Effect op jonge kijkers

Adolescenten die vaker naar rap video’s kijken hebben twee keer zoveel kans om meerdere seksuele partners te hebben en anderhalf keer zoveel kans op geslachtsziekten. Wanneer adolescenten veel naar agressieve rap video’s kijken, laten ze een grotere acceptatie van geweld tegen vrouwen zien dan wanneer ze naar rap video’s kijken zonder agressie. Ook wanneer donkere vrouwen naar rap video’s kijken waarin vrouwen seksuele ondergeschikte posities innemen, laten zij een grotere acceptatie zien wat betreft geweld tegen vrouwen. Het kijken naar video’s met schaars geklede danseressen verhoogt de kans op een minderwaardigheidscomplex bij vrouwen.

Het kijken van gewelddadige en seksistische video’s heeft niet enkel invloed op de kijk van jongeren op openlijk seksueel gedrag en gewelddadige overtuigingen en gedragingen, maar ook op de attitudes van de jonge kijker op zijn/haar eigen geslachtsrol als op die van hun partner in hun relatie.

Er is veel veranderd wat betreft muziekvideo’s sinds 1980 en 1990, waarin ook de meeste analyses plaatsvonden. Toentertijd waren zenders als MTW meer een radiostation. Tegenwoordig verschaffen video’s meer complexe visuele opstellingen, lijken ze meer op korte films en is er in de video’s meer sprake van doordacht programmeren, promoties en logo’s. Hierdoor wordt er meer aandacht van de kijker gevraagd dan in het verleden. Ook is de seksuele inhoud van muziekvideo’s tegenwoordig anders dan vroeger.

De twee studies die nu besproken gaan worden, bieden een mogelijkheid om de frequentie en natuur van de seksuele inhoud verder te bestuderen.

Studie 1

De hypothese van de eerste studie is dat vooral Afrikaans-Amerikaanse muziekvideo’s steeds meer seks laten zien in hun video’s vergeleken met video’s van witte mensen. Deze hypothese volgt uit de ontdekking dat soul video’s de meeste seksuele inhoud hadden, gevolg door rapvideo’s. Beide zijn geclassificeerd als zogenoemde ‘zwarte muziek’. De eerste hypothese wordt dus getest door te kijken naar de ras van de muzikant.

Het bleek echter dat ‘zwarte muziek’ niet alleen de meeste seksuele inhoud kent, maar dat ze hierin ook meer schaars gekleed zijn en meer seksueel dansen dan in ‘witte muziek’. Hieruit volgde de volgende hypotheses: Afrikaans-Amerikaanse karakteristieken dansen in meer provocatieve kleding dan karakteristieken in ‘witte muziek’.

Methode: Een sample van muziekvideo’s was opgenomen op een videotape tijdens een vijf-weekse periode (met alleen de werkdagen) in december en januari van vijf verschillende zenders (MTV, MTV2, VH-1, BET en CMT). De keuze van deze zenders was gebaseerd op een eerder onderzoek onder college studenten. De studenten gaven aan deze zenders het meest te beluisteren. Elk zender werd twee uur per week opgenomen, met een andere zender per dag (dus elke werkdag in de week één zender).

Elke muziekvideo werd gewogen naar hoe vaak hij voorbijkwam in het totale aantal opgenomen uur. Dit geeft namelijk de mogelijkheid aan van een kijker om in contact te komen met deze video. Hoe vaak een persoon in contact komt met een model heeft ook invloed op de kans dat een persoon deze gedragingen en overtuigingen gaat overnemen.

In het onderzoek vindt analyse plaats van twee onderwerpen; de video en de karakteristieken in de video. De video’s werden gecodeerd op muziek-genre en op de hoeveelheid seksuele inhoud. De karakteristieken werden gecodeerd op het type karakteristiek (hoofdmuzikant/achtergrond) en ook werd demografische informatie verzameld over de karakteristieken, waaronder geslacht en etniciteit. Daarnaast werden ze gecodeerd op de kleding die ze aanhadden (provocatief/non-provocatief).

Resultaten: In 58,5% van alle muziekvideo’s is er sprake van enige seksuele inhoud. Van de zes muziekgenres (Rap, Pop, Rock, Rhythm and Blues (R&B), mixed Rap/R&B en Country) vertoonde mixed R&B de meest seksuele inhoud, gevolg door R&B en Rap. Country video’s vertoonde de minst seksuele inhoud, gevolgd door Rock en Pop. Wat betreft hypothese 1 is er inderdaad meer seksuele inhoud in ‘zwarte muziek’ dan in ‘witte muziek’.

Wat betreft hypothese 2; Afrikaans-Amerikanen dragen inderdaad vaker provocatieve kleding dan blanken. Verder bleek ook dat vrouwen zich provocatiever kleden dan mannen. Dit geldt zowel voor de hoofdmuzikant als voor de karakteristieken op de achtergrond. Beide hypothesen blijken dus juist.

Studie 2

De vraag van dit onderzoek is; zijn video’s van BET Un:Cut (een muziekvideo programma van Black Entertainment Television) afhankelijker van seksuele inhoud dan muziekvideo’s die niet in dit programma zitten? Ze denken dat de video’s zonder seksuele inhoud niet meer worden bekeken, maar andere onderzoekers maken zich zorgen om de steeds groter wordende relatie tussen de Hip-Hop cultuur en de pornografische industrie.

De volgende twee hypotheses worden getest: (1) Un:Cut muziekvideo’s laten meer seksuele inhoud zien dan andere muziekvideo’s en (2) Un:Cut video’s hebben vaker achtergrondkarakteristieken in provocatieve kleding.

Waarom hebben ze het bij hypothese 2 alleen over provocatieve kleding bij achtergrondkarakteristieken en niet bij de hoofdmuzikant? Dit komt omdat het in dit soort video’s bijna altijd Afrikaans-Amerikaanse mannen zijn die de hoofdmuzikant zijn en deze niet uit de kleren gaan, maar wel veel dames (bijna) naakt op de achtergrond hebben, waarbij de dames seksuele gedragingen laten zien.

Ook is er een onderzoeksvraag in deze studie: Zijn er inhoudsverschillen tussen Un:Cut video’s en andere video’s met betrekking tot seksueel gedrag, non-seksueel gedrag en homoseksueel gedrag?

Methode: Een sample van muziekvideo’s is opgenomen. In totaal is 28 uur opgenomen, waarvan 20 uur random geselecteerd is voor analyse. Ook hier is elke video gescoord voor hoe vaak deze voorkwam.

Ook bij deze studie waren er twee onderwerpen van analyse: de video en de karakteristieken. Er is grotendeels gebruikgemaakt van dezelfde procedures en variables, alleen is er in dit onderzoek slechts één genre (Rap) in plaats van zes en is het seksuele gedrag opgedeeld in schalen.

Resultaten: In muziekvideo’s van Un:Cut was 95% seksuele inhoud, vergeleken met 58,5% in de muziekvideo’s van studie 1. Er werden in Un:Cut video’s meer seksuele handelingen vertoond. Hypothese 1 is dus waar.

Wat betreft de karakteristieken, waren ze in Un:Cut video’s vooral Afrikaan-Amerikaans en mannen. De achtergrondkarakteristieken zijn meestal enkel vrouwen, en anders is het een mix van vrouwen en mannen. Un:Cut video’s hebben meer achtergrondkarakteristieken dan gewone video’s en ook dragen de karakteristieken hier meer provocatieve kleding. Ook de tweede hypothese kan dus aangenomen worden.

Wat betreft de onderzoeksvraag, vertonen Un:Cut video’s meer seksuele gedragingen, minder non-seksuele gedragingen en meer homoseksuele gedragingen dan de video’s van studie 1. Deze homoseksuele gedragingen betreffen vaak vrouwen die sensueel met elkaar doen. Als er bij gewone video’s sprake is van homoseksueel gedrag betreft dit vaak twee mannen. Dit is dan niet sensueel maar proberen ze een serieus of dramatisch verhaal te vertellen.

Beperkingen van het onderzoek zijn dat geen een sample random is geselecteerd, de vijf kanalen uit studie 1 allen in bezit zijn één persoon, niet elke opgenomen video is geanalyseerd en het codeer-proces niet optimaal was. De auteur en de hoofdonderzoeker waren de eerste codeerder. Een tweede codeerder analyseerde 20% van de video’s in studie 1 en 40% van de video’s in studie 2.

Wel is uit dit onderzoek duidelijk geworden dat er grote verschillen zijn wat betreft seksueel gedrag in video’s en seksuele overtuigingen in ‘zwarte muziek’ en ‘witte muziek’. Gesuggereerd wordt, als gekeken wordt vanuit de sociale cognitieve theorie, dat Afrikaan-Amerikaanse vrouwen de grootste kans hebben om gedragingen uit muziekvideo’s na te doen.