Correlatie beschrijft de statistische samenhang tussen twee variabelen. Het geeft aan in hoeverre de waarden van de ene variabele gepaard gaan met de waarden van de andere variabele. Correlatiecoëfficiënten variëren tussen -1 en +1:

• +1: Perfecte positieve correlatie: toename van de ene variabele gaat samen met toename van de andere.
• 0: Geen lineaire correlatie: er is geen systematisch verband tussen de variabelen.
• -1: Perfecte negatieve correlatie: toename van de ene variabele gaat samen met afname van de andere.

Wat zijn de belangrijke kenmerken van correlatie?

• Statistische maat: Correlatie is een numerieke waarde die de sterkte en richting van de relatie tussen variabelen kwantificeert.
• Geen oorzakelijk verband: Correlatie impliceert geen causaliteit. De ene variabele hoeft niet de oorzaak te zijn van de andere. Er kan een andere, onderliggende oorzaak zijn die beide variabelen beïnvloedt.
• Lineaire relatie: Correlatiecoëfficiënten meten lineaire relaties. Dit betekent dat er een rechte lijn kan worden getrokken door de puntenwolk van de data.

Waarom is correlatie belangrijk?

Correlatie is een nuttig hulpmiddel om:

• Relaties tussen variabelen te exploreren: Correlatie kan ons informeren of er een verband is tussen twee variabelen, zelfs als dit verband niet perfect is.
• Hypotheses te genereren: Correlatie kan aanleiding geven tot verdere hypothesetoetsing om oorzakelijke verbanden te ontrafelen.
• Voorspellingen te doen: In sommige gevallen kan correlatie worden gebruikt om waarden van de ene variabele te voorspellen op basis van waarden van de andere variabele.

Hoe wordt correlatie in de praktijk toegepast?

Correlatie wordt breed toegepast in diverse vakgebieden:

• Psychologie: Onderzoek naar de relatie tussen persoonlijkheidskenmerken en gedrag.
• Economie: Analyse van de correlatie tussen economische indicatoren en bedrijfsresultaten.
• Biologie: Correlatie tussen genexpressie en ziekteverschijnselen.

Praktijkvoorbeeld

Een onderzoeker bestudeert de correlatie tussen studieduur en studieresultaten. Een positieve correlatie zou betekenen dat studenten die langer studeren, gemiddeld hogere cijfers halen. Dit zou aanleiding kunnen geven tot de hypothese dat studieduur een oorzakelijke factor is voor studieresultaten. Vervolgens kan men met additioneel onderzoek de causaliteit verder toetsen.

Kritische kanttekeningen

• Geen causaliteit: Correlatie is geen bewijs van causaliteit. Er kunnen andere factoren zijn die zowel de ene als de andere variabele beïnvloeden.
• Derde variabelen: Onbekende derde variabelen kunnen de correlatie tussen de twee onderzochte variabelen verstoren.
• Lineaire beperking: Correlatiecoëfficiënten meten lineaire relaties. Niet-lineaire relaties kunnen over het hoofd worden gezien.