Hoorcollege 1 Verbintenissenrecht

Verbintenissenrecht =

               Recht dat de verbintenissen regelt

Karakteristiek =

               Verdeling van bepaalde (vermogensrechtelijke) risico’s

Context =

Het verbintenissenrecht beweegt voortdurend mee met maatschappelijke problemen en ontwikkelingen

-        Verbintenissenrecht is heel oud, maar blijft in beweging (belangrijke boodschap van dit vak) -> meebewegen met maatschappelijke ontwikkelingen

-        Rechtsgeschiedenis (geplaatst in historische achtergrond rechtsgeschiedenis)

-        Tweedejaarsvak (Over grenzen heen: internationale, maatschappelijke en multidimensionale context)

Introductie verbintenissenrecht

-        Risicoverdeling

-        Krachtveld van beginselen

-        Oud, maar resultaten zijn door maatschappelijke veranderingen niet steeds hetzelfde

-        Recht ontwikkelt zich niet lineair, wordt wel veelvuldig gedacht -> ontwikkelt zich in golfbewegingen, is niet statisch

-        Het nationale verbintenissenrecht staat niet meer op zichzelf -> wordt steeds beïnvloed door Europees en nationaal privaatrecht

-        De nationale regelgeving is eigenlijk niet meer soeverein, omdat Europese regelgeving er dus macht over uitoefent

-        Dit werkt ook de andere kant op -> Europees recht is ook gebaseerd op nationale rechtsstelsel -> wisselwerking -> dit is ingewikkelder dan het in eerste instantie lijkt

-        Bronnen privaat recht -> cyclus nationale rechtspraak -> private regulering -> Europese regelgeving -> nationale regelgeving -> Europese rechtspraak -> nationale rechtspraak (proces van beïnvloeding, hierdoor zijn ontwikkelingen dus niet lineair, maar wat chaotischer/in golfbewegingen)

-        Nationale recht wordt beïnvloed door Europese regelgeving, is zelf ook al geëuropeaniseerd

-        Wij hebben enkel deze regelgeving overgenomen in het Nederlandse rechtssysteem omdat we van oorsprong Europees zijn en niet nationaal

-        Ook regelgeving buiten BW van belang

-        Ook EHJ en EHRM oefenen justitiële macht uit op regelgeving

Leerstukken

-        Totstandkoming rechtshandeling

o   Wilsvertrouwensleer

o   Rechtshandeling -> op rechtsgevolg gerichte wil die zich door een verklaring heeft geopenbaard (art. 3:33 BW)

o   Geen overeenstemming tussen wil en verklaring leidt tot discrepantie (uitzondering in art. 3:35 BW waardoor rechtshandeling toch tot stand kan komen)

o   Art. 3:11 BW, 6:216 BW en 6:248 BW:

§  Redelijkheid & billijkheid

§  Uitzondering op uitzondering

§  Opnieuw alle omstandigheden afwegen

o   Eind deze week komt hier een kennisclip over

-        Geestelijke stoornis -> belet dat rechtshandeling wordt aangenomen (art 3:33 + 3:34 BW) -> Eelman/Hin

-        OVERIGE ARTIKELEN NIET GENOTEERD! SLIDE NOG EEN KEER BEKIJKEN, KENNISCLIP BEKIJKEN

Bouwstenen overeenkomst

-        Overeenkomst

o   Aanbod (wil-verklaring) + Aanvaarding (wil-verklaring) -> art. 6:217 BW

o   Als dit niet overeenstemt -> wilsontbreken -> wordt dit gerechtvaardigd door gerechtvaardigd vertrouwen?

DIT WAS DE HERHALING VAN HET EERSTE JAAR

TWEEDEJAARSSTOF

-        Risicoverdeling

-        Krachtveld van beginselen

Leerstukken

-        In het eerste jaar slechts twee partijen (schuldeiser + schuldenaar)

-        Nu kunnen er drie partijen ten tonele verschijnen

o   Achterman

o   Tussenpersoon

§  Handelt in naam van een ander (bijv. advocaat)

§  Indien de advocaat een proces voert bij een rechtbank/een overeenkomst sluit met zijn cliënt ten behoeve van een derde

§  Een achterman en een derde hebben ruzie/een juridisch conflict

§  Tussenpersoon is diegene die steeds een gesprek voert (bemiddelaar)

§ .....read more

Hoorcollege 3 Verbintenissenrecht

Deeltoets & oefentoets

-        Deeltoets op blackboard: vanaf 14 oktober, 12:00

-        Deeltoets inleveren: uiterlijk 21 oktober, 11:59

-        Oefentoets op blackboard: vanaf 26 september, 18:00

o   Volgende week maandag online en werkgroep volgende week inleveren

-        Inleveren: uiterlijk 3 oktober 11:59 uur

Algemene voorwaarden

-        Bedingen die zijn opgenomen met de bedoeling om in meerdere bedingen te zijn opgenomen

-        Gebruiker en wederpartij

o   Gebruiker: diegene die de algemene voorwaarden heeft geformuleerd en deze wil gebruiken in al zijn overeenkomsten

o   Wederpartij: diegene die de algemene voorwaarden aanvaardt

-        Heel veel algemene voorwaarden in Nederland

-        Voordelen

o   Gemak bij contractsluiting

o   Standaard bedingen (voorkomt ellende met nadenken en uitschrijven van specifieke voorwaarden)

o   Handig voor risicoverdeling

o   Doorstaan gemakkelijk de tand des tijds

o   In sommige branches zijn de algemene voorwaarden overal hetzelfde

§  Voorbeeld: BOVAG (garagebedrijven) -> bij aanschaf tweedehandsauto bij de ene garage, zelfde voorwaarden bij de andere garage

-        Nadelen

o   Er is niet of nauwelijks onderhandeld over de inhoud van de algemene voorwaarden, dus je móét ze eigenlijk wel accepteren

o   De gebruiker bepaalt wat de voorwaarden zijn en wat de risicoverdeling is

§  Eenzijdig

§  Zal dus snel in belang gebruiker zijn

§  Wederpartij dient dus te worden beschermd

o   Zijn doordat ze vele bedingen bevatten vaak ondoorgrondelijk en lastig leesbaar (kleine lettertjes, vaak worden ze dus niet eens gelezen)

o   Zijn van toepassing zonder dat je er erg in hebt -> toepasselijkheid van algemene voorwaarden gaat heel snel en makkelijk

-        Afdeling 6.5.3. BW

o   Art. 6:231 BW

§  Definitie algemene voorwaarden

§  Een of meer bedingen, opgesteld teneinde in een of meerdere overeenkomsten te worden gebruikt

§  Objectieve maatstaf

·        Gaat er niet om of de voorwaarden meer dan eens gebruikt worden, maar of ze ervoor bestemd zijn om vaker gebruikt te worden

·        Gaat er ook om wat je als wederpartij ervan mag verwachten

o   Schriftelijk, mondeling of elektronisch

§  In oud wetboek mochten algemene voorwaarden enkel schriftelijk zijn, veranderd door digitalisering (maatschappelijke verandering)

§  Door jurisprudentie mogen mondelinge algemene voorwaarden soms ook worden opgesteld

o   Kernbedingen

§  Gaat over de kern van de overeenkomst (zonder dit beding zou de overeenkomst niet gesloten zijn)

Toepasselijkheid

-        Hiervoor gelden geen bijzondere wetsbepalingen

-        Algemene wetsbepalingen

-        Art. 3:33 en 3:35 BW

o   Art. 3:33 BW -> aanbod en aanvaarding

o   Art. 3:35 BW -> aanvaarding is ongewenst

§  Algemene voorwaarden zitten in de overeenkomst ingebakken

§  Wederpartij: ‘’ik heb de algemene voorwaarden niet gezien’’ -> toch sprake van aanvaarding (wilsvertrouwensleer, gebruiker mocht gerechtvaardigd vertrouwen op aanvaarding wederpartij)

-        Art. 6:232 BW

o   Algemene voorwaarden maken ook deel uit van de overeenkomst, indien de gebruiker wist dat de wederpartij de algemene voorwaarden niet kende

o   Consequentie: Toch vernietigbaar/niet onaantastbaar

-        Art. 6:225 lid 3 BW.....read more

Hoorcollege 5 Verbintenissenrecht

Contractueel & buitencontractueel verbintenissenrecht

-        Verbintenissenrecht deel II HC 5, 6 en 7

o   Onrechtmatige daad en schadevergoedingen

§  Aansprakelijkheid uit eigen onrechtmatige daad

·        Afdeling 6.3.1 BW

§  Kwalitatieve aansprakelijkheid

·        Afdeling 6.3.2., 6.3.3 BW & art. 6:185 WVW

§  Schadevergoeding

·        Afdeling 6.1.10 BW

Achtergrond

-        Risicoverdeling

o   Herkenbaar uit inleiding verbintenissenrecht en contractuele aansprakelijkheid

-        Beginselen:

‘’Ieder draagt zijn eigen schade (vrijheid)’’ versus ‘’Berokken een ander geen schade (verantwoordelijkheid)’’

Functies aansprakelijkheidsrecht

-        Compensatie (verplaatsen van risico)

o   De verzekeraar zal de schade dragen in het geval van niet opzettelijk aangebrachte schade

-        Preventie (schadevoorkoming)

-        Kostenspreiding

o   Verzekering wordt gedekt door premies

-        Genoegdoening

o   Maatschappelijke behoefte aan erkenning/genoegdoening bij toegebrachte schade

-        Handhaving van rechten

o   Belangrijkste functie van aansprakelijkheidsrecht

o   ‘’Gij zult geen schade aan anderen toebrengen’’

o   Indien je normen niet handhaaft, wordt het recht een lege huls -> dit kan door schadevergoedingsclaims toe te wijzen

Schade voorkomen is beter dan schade vergoeden

-        1. Verboden en geboden

-        2. Schadevergoeding

-        ‘’Voorkomen is beter dan genezen’’ -> bij het ontstaan van schade, wordt er snel heil gezocht in de schadevergoeding

-        Hoeveel schadevergoeding moet nou door wie, aan wie worden vergoed -> schade wordt van slachtoffer naar dader/verzekeraar verplaatst -> niet optimaal -> schade voorkomen maakt werkelijk een onderscheid en zorgt voor maatschappelijke verbeteringen

-        Actueel voorbeeld van schade voorkomen: Urgenda versus The Netherlands

o   ‘’Zaak van het jaar’’, zelfs wereldwijd

o   Urganda had een claim tegen de staat in gesteld -> de staat moet beter zorgen voor de maatschappij, in de zin dat er meer maatregelen moeten worden getroffen, om te voorkomen dat de klimaatverandering doorzet -> Nederland moet CO2-uitstoot terugbrengen tot 40%-50% -> Nederland heeft hier volgens Urgenda niet adequaat op gereageerd -> rechter heeft vervolgens Nederlandse overheid gebod opgelegd om de CO2-uitstoot voor 2020 met 20% te hebben verlaagd -> rechterlijk bevel in de vorm van een schadevergoedingsclaim -> hoger beroep ingesteld tegen uitspraak -> Alsnog kan Urgenda als winnaar worden gezien -> klimaatverandering heel erg hoog op de agenda gezet: zelfs als de uitspraak in hoger beroep onderuit gaat, heeft Urgenda erg veel bereikt

o   Kortom: goed voorbeeld van schadevoorkomingsclaim

-        Golfbewegingen

o   Het buitencontractuele verbintenissenrecht ontwikkelt zich niet lineair

o   Tendensen van uitdijing en inperking wisselen elkaar af

§  Vanaf 1838 (1402 oud BW) tot 1860/1870

§  Vanaf 1870 tot 1900/1919

§  In 1919 luidde Lindebaum/Cohen een verruiming van aansprakelijkheid in

§  Het is mogelijk dat er in de toekomst weer een tegengestelde tendens komt

§  Golfbewegingen staan dus in connectie met maatschappelijke ontwikkelingen

·        Belangrijk hierbij is de sociale zekerheid

o   Daar waar de sociale zekerheid afkalft, neemt de behoefte aan aansprakelijkheid toe

§  Begin van de 19^de eeuw was de sociale zekerheid veel ruimer -> vervolgens werd er gepleit om het aansprakelijkheidsrecht af te schaffen.....read more

Hoorcollege 7 Verbintenissenrecht

Afdeling 6.1.10 BW

Toepassingsbereik

-        Is uitsluitend van toepassing op alle wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding (dus zowel op onrechtmatige daad als wanprestatie)

-        Er moet naar deze afdeling worden gekeken om te beoordelen hoeveel schade er vergoed moet worden

-        Deze afdeling is niet van toepassing op andere verplichtingen (zoals nakoming of uitkering, dit zijn geen wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding)

-        Het feit dat er geld moet worden gegeven, betekent niet dat je in deze afdeling moet kijken

-        Er moet enkel in deze afdeling worden gekeken, indien er sprake is van schending van een recht

Onze opdracht

-        De lijdende partij moet zoveel mogelijk worden gebracht in de situatie waarin deze zonder de normschending vermoedelijk zou hebben verkeerd.

-        Dit vergt een vergelijking tussen de situatie na de normschending en de situatie zoals die er zonder de normschending zou zijn geweest

-        De ene kent een onzekere toekomst, de ander is een hypothetische

-        Er moet worden ingeschat wat de toestand is nadat de onrechtmatige daad is gepleegd

-        ‘’Wat is de adequate reactie van het recht op de wijziging van de positie van de benadeelde, zoals die door toedoen van de schadeveroorzaker is ontstaan?’’/’’Wat is een redelijke herstelmaatregel en blijft er na het toepassen van die herstelmaatregel nog wat over dat gecompenseerd moet worden?

Uitgangspunten
 

-        Volledige vergoeding

-        In beginsel in geld

-        Van de werkelijk geleden schade

-        Concreet berekend

o   Art. 6:97 BW: Rechter begroot

o   Bij voorkeur nauwkeurig

o   Op een wijze meest in overeenstemming met de aard van de schade

o   Eventueel geschat

Wettelijke schadevergoedingsverbintenissen

-        Toerekenbare tekortkoming (art 6:74 BW)

o   Vergoeding van positief contractsbelang

o   Vergelijken met situatie waarin er wél goed en tijdig zou zijn nagekomen

o   Je krijgt dus niet alleen de kosten die je hebt gemaakt vergoed, maar ook de gederfde winst

-        Onbevoegde vertegenwoordiging (art. 3:70 BW)

o   Vergoeding van positief contractsbelang

o   Vergelijken met situatie waarin er geen bevoegdheidsoverschrijding zou zijn geweest

o   Ook hier vergoeding van zowel kosten als gederfde winst

-        Onrechtmatige daad (titel 6.3 BW)

o   Zoveel mogelijk naar situatie zonder OD/normschending

o   Er is hier geen sprake van positief contractsbelang, omdat er nooit sprake is geweest van een overeenkomst

o   Hier is geen sprake van een aanspraak op schadevergoeding, wel kan er bijvoorbeeld een dwangsom worden opgelegd

Zaaksbeschadiging

-        NJ 2005, 76

o   Door de enkele beschadiging lijdt de gerechtigde reeds voor en onafhankelijk van herstel daarvan in zijn vermogen een nadeel, gelijk aan de waardevermindering welke het desbetreffende vermogensbestanddeel heeft ondergaan. Indien herstel mogelijk en verantwoord is, dan wordt deze waardevermindering in het algemeen bepaald op de – naar objectieve maatstaven berekende – herstelkosten. Ook als de herstelkosten de waardevermindering overtreffen.

o   Abstracte schadebenadering -> uitzondering op de hoofdregel, in ieder geval van toepassing bij zaaksbeschadiging

Uitgangspunt en begrenzing

-        Het uitgangspunt van volledige schadevergoeding wordt begrensd door de leerstukken van.....read more