Dit is een samenvatting van het artikel Lopes, N. R., Eisenstein, E., & Williams, L. C. (2013). Abusive head trauma in children: a literature review, voorgeschreven literatuur bij week 6 bij het vak Forensische Aspecten van Kindermishandeling aan de Universiteit Leiden. Deze samenvatting komt oorspronkelijk van JoHo uit 2021.

Introductie

• Beledigend hoofdtrauma bij kinderen (shaken-babysyndroom): letsel aan de schedel of intracraniale inhoud van een baby of kind jonger dan 5 jaar als gevolg van een opzettelijke abrupte impact en/of hevig schudden.
  • Het komt voornamelijk voor bij baby's en kinderen jonger dan 1 jaar en kan ernstige gevolgen hebben, van lichamelijke of geestelijke handicaps tot de dood.
  • Een manier om een baby te schudden die resulteert in aanzienlijk hersenletsel, is door het kind bij de borstkas of een extremiteit vast te houden en het met geweld heen en weer te schudden, waardoor het hoofd met herhaalde versnellingen en vertragingen in elke richting zweeft.
  • Er kan een kenmerkend letselpatroon worden waargenomen, waaronder netvliesbloeding, fracturen, vooral in de ribben en het uiteinde van lange botten, en erkende patronen van hersenletsel.
    • Telkens wanneer het hoofd van de baby tegen een voorwerp botst, kunnen er extra verwondingen zijn, zoals blauwe plekken, snijwonden en breuken.
  • Kinderen jonger dan 1 jaar lopen meer kans op hersenletsel door kindermishandeling dan door ongelukken.
    • Zou kunnen omdat ze meer alleen zijn met verzorger en hun hoofd relatief groter is dan hun lichaam en hun nekspieren nog niet volledig ontwikkeld zijn.
  • Hoewel er specifieke tekenen zijn voor deze vorm van misbruik, kunnen ze worden aangezien voor veelvoorkomende ziekten bij kinderen of accidenteel hoofdletsel.
• 173 artikelen over Abusive Head Trauma (AHT) gebruikt.

Prevalentie

• 14,7 tot 38,5 gevallen per 100.000 kinderen, met een grotere incidentie bij kinderen jonger dan 1 jaar.
• Prevalentie kan een onderschatting zijn
• Prevalentie kan ook worden bestudeerd door te bestuderen hoeveel ouders hun baby hebben geschud om hem stil te krijgen.

Kenmerken AHT

• Kenmerken van AHT zijn subduraal hematoom, hersenoedeem en retinale bloeding.
  • AHT lijkt de belangrijkste oorzaak te zijn van subdurale hematomen bij jongere kinderen.
  • Als er geen grote voorgeschiedenis is van accidenteel hoofdtrauma bij kinderen, zoals een auto-ongeluk of een val van grote hoogte, moet een netvliesbloeding een waarschuwing zijn voor AHT bij kinderen.
    • Wanneer netvliesbloeding optreedt als gevolg van ongevallen, is deze meer gematigd dan wanneer deze optreedt in situaties van geweld.
• Andere tekenen kunnen zijn: infectie van de bovenste luchtwegen, oncontroleerbaar braken, diarree, verminderde eetlust, prikkelbaarheid, lethargie, apneu, epileptische aanvallen en een voorgeschiedenis van licht trauma.
• Het kind kan tekenen vertonen van verminderde spierspanning, slechte zuig- en slikreflexen, stijve houding, ademhalingsmoeilijkheden, groter dan normaal hoofd of voorhoofd, onvermogen om het hoofd op te heffen, onvermogen van de ogen om te focussen of om bewegingen te volgen, ongelijke grootte van pupillen, en afwezigheid van glimlachen of vocalisaties.
• De belangrijkste neurologische manifestaties die het gevolg zijn van AHT zijn:
  • veranderde bewustzijnstoestand (77%)
  • epileptische aanvallen (43-50%)
  • braken (15%)
  • ontwikkelingsachterstand (12%).
• Volgens de NCSBS zijn fysieke tekenen van sterke druk op de armen of borst zeldzaam.
• Kenmerken minder herkend met minder ernstige gevallen.
  • Hoe ernstiger de neurologische verwonding van het kind, hoe ernstiger de tekenen en hoe korter de periode tussen het trillen en het begin van de symptomen.

Consequenties

• 80% loopt hoofdletsel op na AHT, 25% tot 30% van de kinderen die het slachtoffer zijn sterft en slechts 15% overleeft het zonder gevolgen.
• Klinische kenmerken die door het slachtoffer worden gepresenteerd op het moment van het letsel lijken hun toekomstige ontwikkeling te beïnvloeden (ernstiger tekenen, ernstiger problemen bij de follow-up).
• Onmiddellijke gevolgen van deze vorm van misbruik zijn: ademhalingsstilstand of -stoornis, prikkelbaarheid, epileptische aanvallen, stijve houding, verminderd bewustzijn, braken, verminderde eetlust, niet kunnen zuigen of slikken, hartstilstand of overlijden.
• Gevolgen op de lange termijn zijn onder meer leerproblemen, problemen met het gezichtsvermogen (waaronder blindheid), gehoor- en lichamelijke handicaps, hersenverlamming, spraakproblemen, epileptische aanvallen, cognitieve stoornissen en overlijden.
• Er is een mogelijkheid dat kinderen die het slachtoffer waren van AHT cognitieve en leerstoornissen hebben op school.

Risicofactoren

• Risicofactoren:
  • Eenoudergezinnen, moeders jonger dan 18 jaar, moeders met een lage opleiding, moeders zonder prenatale zorg en gezinnen met een lage sociaaleconomische status.
  • Enkele kenmerken van het kind die de kans op AHT lijken te vergroten, zoals de leeftijd van het kind jonger dan 1 jaar, mannelijk geslacht en vroeggeboorte of laag geboortegewicht.
• Stephens et al. 3-componentenmodel met baby, situationele factoren en factoren die verband houden met de verzorger werken samen en leiden tot het optreden van AHT:
  • Baby: ontwikkelingskenmerken van het kind, zoals huilpatroon en verlatingsangst.
  • Situationele factoren: stressvolle situaties zoals natuurrampen, sociale status, moeilijkheden tijdens de zwangerschap en gezinsisolatie.
  • Factoren van de verzorger: gebrek aan kennis over het normale huilpatroon van de baby en de risico's van beven, frustratietolerantie, gebrek aan ervaring als verzorger van andere kinderen, psychopathologische factoren en jaloezie over de relatie tussen de baby en andere verzorgers.
• Baby's huilpatroon belangrijkste trigger AHT
  • Huilen speelt een belangrijke rol bij het verzekeren van de overleving, gezondheid en ontwikkeling van het kind, maar het kan verzorgers een gevoel van frustratie geven.
  • Het door Brazelton gevonden huilpatroon wordt gekenmerkt door een toename van de gemiddelde dagelijkse duur van het huilen in de eerste weken van het leven van een baby, met een piek in de tweede maand (zesde week) en een afname van het gemiddelde dagelijkse huilen na de piek. Na de vierde levensmaand neemt het aantal periodes van ontroostbaar huilen af; het huilen wordt meer opzettelijk en meer gerelateerd aan omgevingsgebeurtenissen (ook universeel).
  • De curves van huilen en het optreden van AHT waren vrij gelijkaardig, wat empirisch bewijs levert voor de veronderstelling dat huilen een versnellende factor is voor het optreden van deze vorm van mishandeling.

Mogelijke preventie strategieën

• AHT heeft een duidelijk risicogedrag (schudden) en een voorafgaande stimulus die sterk verband houdt met het optreden ervan (huilen), waardoor preventieve acties objectiever en gerichter kunnen zijn.
• Mogelijke preventies:
  • Interventie met educatieve acties gericht op ouders van pasgeborenen vóór ontslag uit het ziekenhuis
    • De belangrijkste materialen die werden gebruikt, waren onder meer video's en pamfletten die de risico's van het door elkaar schudden van een baby onthullen, het huilpatroon van de baby in de eerste levensmaanden en de strategieën die ouders kunnen gebruiken als ze boos of gefrustreerd zijn door de huilende baby.
  • Ouders een 'sociaal contract' laten ondertekenen waarin ze verklaren dat ze weten dat het schadelijk is om een baby door elkaar te schudden en dat ze het anderen zouden vertellen.
  • Behoefte aan professionele training op verschillende gebieden, zodat ze kunnen worden betrokken bij preventie, door preventieprogramma's op de werkplek te implementeren en/of gevallen van AHT te identificeren en te melden, evenals het voorkomen van deze vorm van mishandeling door professionals die verantwoordelijk zijn voor de verzorging van baby's of kleine kinderen.
  • Video waarin het reageren op een huilende baby wordt uitgelegd.