Amercentrale (HR 13-06-1975, NJ 1975/509)

Rechtsartikelen

B.W. art. 1405; K. art. 283

Rechtsvragen

1. Aansprakelijkheid op grond van art. 1405 BW
2. Toepasselijkheid van art. 283 K. op aansprakelijkheidsverzekering

Casus

Op het terrein van de Amercentrale voor de opslag van stookolie bevond zich onder meer de onderhavige tank, cylinder- of trommelvormig met een diameter van circa 45 m, een hoogte van circa 12,5 m, een eigen gewicht (zonder de heaters) van circa 400 ton en een inhoud van circa 20 000 m3. Deze was aangesloten op een gedeeltelijk ondergronds lopend leidingnet en ter plaatse aangebracht. Het Hof is er kennelijk van uitgegaan, dat de tank is geconstrueerd door het aan elkaar lassen van metalen platen. Door op de grondslag hiervan te oordelen dat de tank moet worden aangemerkt als een gebouw in de zin van art. 1405 BW, heeft het Hof niet blijk gegeven van een onjuiste opvatting van dit artikel, omdat in die vaststelling ligt besloten dat de onderhavige constructie een bouwsel was dat naar aard en inrichting bestemd was om duurzaam ter plaatse te blijven, waarbij niet van belang is of technisch de mogelijkheid zou hebben bestaan om het te verplaatsen. De uit art. 1405 voortvloeiende aansprakelijkheid moet worden beperkt tot die vormen van schade welke als typische gevolgen van de instorting van het desbetreffende gebouw kunnen worden beschouwd en mitsdien behoren tot het normale voor een eigenaar aan een dergelijke gebeurtenis verbonden risico. Olieverontreiniging van water en land behoort echter tot de typische gevolgen die van de instorting van een olietank zijn te verwachten (BW art. 1405).

Hoge Raad

De strekking van art. 283 K. is: enerzijds - met de bepaling van lid 1 - te voorkomen dat de verzekerde in geval van een evenement tegen de gevolgen waarvan hij verzekerd is, vertrouwend op het bestaan van de verzekering de maatregelen tot beperking of voorkoming van die gevolgen achterwege laat, welke hij bij normale zorgvuldigheid zonder die verzekering zou hebben genomen, en anderzijds - met de bepaling van lid 2 - aan de verzekerde de garantie te geven dat de kosten van zulke maatregelen, mits redelijkerwijze verantwoord, ten laste van de verzekeraar komen, ook al zouden de maatregelen uiteindelijk blijken vergeefs te zijn geweest, en ook al zouden de kosten ervan tezamen met het bedrag van de geleden schade het beloop van de verzekerde som te boven gaan.

Gezien deze strekking, bestaat er geen aanleiding art. 283, dat door de wetgever welbewust is opgenomen in de 9de titel van boek I betreffende de "verzekering in het algemeen", niet van toepassing te achten op aansprakelijkheidsverzekering. Weliswaar geeft een aansprakelijkheidsverzekering - behalve in geval van opzet en behoudens beperkende bedingen in de polis - ook dekking voor zover schade ontstaat of vergroot wordt als gevolg van het door schuld van de verzekerde achterwege blijven van maatregelen ter voorkoming of beperking daarvan, maar dit laat onverlet de betekenis van de in art. 283 bedoelde verplichting van de verzekerde jegens de verzekeraar tot het treffen van zulke maatregelen, als ook de betekenis van zijn recht op vergoeding door de verzekeraar van de met die maatregelen gemoeide kosten