Dit artikel onderzoekt op wat voor manier dove studenten die lid zijn van een etnische minderheidsgroep hun identiteit beschrijven. Er is weinig geschreven over wat de impact is van concurrerende identiteiten, zoals het doof zijn én het behoren tot een etnische minderheidsgroep. Bijvoorbeeld: hoe beïnvloed etniciteit iemands identiteit als cultureel Doof?

De literatuur stelt dat de academische, persoonlijke en sociale ontwikkeling van van horende mensen in een minderheidsgroep in de VS wordt gecompliceerd door de status van de minderheidsgroep en scholen versterken dit effect vaak. Voor dove jeugd in minderheidsgroepen worden deze condities verergerd door het lid zijn van meer dan één minderheidsgroep, het gebrek aan geschikte rolmodellen en de vaak negatieve attitudes van de dominante cultuur. Dove respondenten van niet engels sprekende huizen hebben drie tot vier keer meer kans om geclassificeerd te worden als mentaal beperkt, emotioneel verstoord en beperkt in het leren. Zwarte dove personen worden gezien als een minderheid binnen een minderheid. Afwijzing en isolatie binnen horende groepen en acceptatie binnen dove groepen is fundamenteel voor de sociale constructie van doofheid en de culturele dove samenleving. Glickman (1996) biedt een “Deaf Identity Development Scale” aan, waarin vier stadia besproken worden:

1. cultureel horend

2. cultureel marginaal

3. onderdompeling in de Doven wereld

4. bicultureel

Bovenstaande is de “stage theory of identity”

De eerste twee stadia zorgen voor depressie en verwarring, omdat de horende groep ook de referentiegroep vormt. In de laatste twee stadia is de Doven gemeenschap de referentiegroep, waardoor een culturele kijk van doofheid wordt ontwikkeld. Dit zorgt ervoor dat bijvoorbeeld horende kinderen van dove ouders meer gemarginaliseerd zijn dan dove kinderen van dove ouders. Respondenten ervoeren moeilijkheden in het behouden van de oorspronkelijke culturele identiteit binnen de doven gemeenschap. In het huidige artikel zijn de 33 afgenomen interviews geanalyseerd aan de hand van vijf stappen. Eerst zijn er uitgebreide aantekeningen gemaakt van elk transcript. Dit resulteerde bij stap vijf in gecodeerde data met een code kaart. De resultaten zijn gerangschikt in drie delen. Het eerste deel gaat over familie achtergrond en de vroege jaren van de respondenten. Het tweede deel gaat over basisschool en middelbare school ervaringen. Het derde deel gaat over de identiteit.

Familie achtergrond en de vroege jaren

De familie achtergrond van de respondenten verschilde heel erg. De respondenten waren afkomstige uit veel verschillende landen. De ouders toonden op zijn minst enige negatieve reacties ten opzichte van het doof zijn van hun kind. De meeste ouders wilden hun kinderen normaliseren. In een paar gezinnen probeerden ouders of broers/zussen gebarentaal te leren. Communicatie werd vaak beschreven als frustrerend voor ouders en kinderen. Één van de respondenten was ervan overtuigd dat het verkrijgen van culturele kennis door horende mensen vaak incidenteel gebeurt, dus dat ze onbewust culturele kennis meekrijgen. Dove mensen moeten daar veel meer moeite voor doen.

Basisschool en middelbare school

Ook binnen de schoolsetting werden grote verschillen gevonden. Zo waren er veel of weinig dove mensen op reguliere scholen. De meerderheid van de respondenten had alleen op een reguliere school gezeten. Een aantal van de respondenten hadden ook nog op een residentiële school gezeten. Vaak waren respondenten meerdere keren verhuist, bijvoorbeeld van een reguliere school naar een school met speciale services en ten slotte naar een school voor doven/residentiële school. De beschikbaarheid, hoeveelheid en kwaliteit van de ondersteunende services verschilde heel erg. De respondenten die geen enkele vorm van ondersteunende services hadden, waren vaak gefrustreerd. Het kwam echter ook voor dat de services wel beschikbaar waren, maar niet gebruikt werden vanwege de kwaliteit of omdat de respondenten geen andere behandeling wilden. Respondenten die thuis een andere taal spraken dan Engels, hadden meer moeite om te communiceren op school. Ze waren ook meer tevreden over de communicatie in speciale dovenscholen. Aparte klassen en programma's voor dove studenten waren vaak voor het grootste deel wit, waardoor een student uit een minderheidsgroep minder kans had om met iemand te praten die dezelfde achtergrond had.

Identiteit

Analyse van de resultaten laat zien dat de identiteiten het beste geconceptualiseerd kunnen worden in termen van vier factoren: individuele karakteristieken, situationele condities, sociale condities en maatschappelijke condities.

1. individuele karakteristieken: Individuele karakteristieken zijn intern en fundamenteel. Ze representeren de belangrijkste elementen van de identiteit. Er valt te denken aan leeftijd, overtuigingen en karakter.

De overige drie factoren zijn extern en conditioneel

2. situationele condities: Hierbij valt te denken aan geografische locatie enz.

3. sociale condities: Dit zijn reflecties van interacties met anderen. Respondenten voelden zich afgewezen en ze hadden het gevoel dat ze anders waren dan hun omgeving.

4. maatschappelijke condities: De maatschappelijke condities zijn minder van invloed dan de eerste drie factoren, maar ze werden wel genoemd. Bij deze condities valt te denken aan brede maatschappelijke trends en patronen, zoals racisme en sociaal-economische status.

Deze vier factoren vormen in combinatie een veranderende en dynamische identiteit. Voor sommige respondenten was hun identiteit simpel en duidelijk. Anderen noemden meerdere individuele karakteristieken die van invloed waren op de identiteit. Het artikel gaat in op de verhalen van Daniel en Elian over hun zoektocht naar identiteit. Ze volgden beiden een ander pad. Voor Daniel werd de identiteit steeds beknopter: hij ging van de horende wereld naar de doven gemeenschap en ten slotte naar de zwarte doven gemeenschap. Elians ervaring is meer cyclisch, omdat hij steeds opnieuw van de horende wereld naar de doven wereld gaat. Hij maakte heel bewust beslissingen over bijvoorbeeld het kiezen van vrienden enz.

Discussie

Het model van identiteit dat het resultaat is van de analyse lijkt heel erg op het interactieve perspectief, waarbij identiteit een interactie is tussen het zelf en de sociale structuren daaromheen. Identiteit is een sociaal gesitueerde ervaring en het is “multifaceted”. Elke persoon is een samenspel van heel veel karakteristieken, waarvan sommige sterker zijn dan anderen en tot uiting komen in bepaalde omstandigheden. Dit resulteert in een identiteitsmodel dat veranderlijk, contextueel en dynamisch is. Stress in relatie tot de identiteit droeg er vaak aan bij dat de identiteit van respondenten veranderde. Zo was er bijvoorbeeld vaak stress door het conflict tussen de culturele afkomst van hun gezinnen en het cultureel doof zijn. Respondenten waren vaak op zoek naar een gemeenschap waarbij ze hun doof zijn tot uiting konden brengen, maar ook hun afkomst ( van een minderheidsgroep). Dit wordt “nested identity” genoemd, omdat deze personen op zoek zijn naar mensen die dezelfde kern karakteristieken delen. Hierin is een duidelijke hiërarchie te zien, ze zijn bijvoorbeeld ten eerste doof, ten tweede doof en Aziatisch en ten derde doof, Aziatisch en slecht ziend.

De bovenstaande “stage theory of identity” van Glickman (1966) verklaard de resultaten uit dit onderzoek niet helemaal. De respondenten beschreven namelijk dat ze vaak meerdere identiteiten tegelijk hebben. Stage theory stelt dat individuen die meerdere identiteiten hebben, achterlopen op hun leeftijdsgenoten die wel de stadia doorlopen hebben. Het huidige artikel is het niet eens met die stelling, omdat het hebben van meerdere identiteiten niet negatief hoeft te zijn als ze op de juist manier gebruikt worden. Marginaliteit is niet altijd een mindere status en het kan zelfs een uniek voordeel van een vorm van biculturalisme zijn.