Samengestelde samenvatting, gebaseerd op hoofdstuk 8 van SPSS Survival Manual van Pallant, 6e druk uit 2016.

Als de ruwe data accuraat in SPSS zijn ingevoerd, is de volgende stap het bewerken en klaarmaken van de data, zodat er later analyses kunnen worden uitgevoerd en hypothesen kunnen worden getest.

Zorg dat je bij alles wat je aanpast ook gelijk het codeboek aanpast. Een alternatief is om de Syntax option te gebruiken, dit houdt in dat je alle uit te voeren acties bijhoudt in de Syntax Editor, zodat er een lijst vormt van wat er is aangepast.

8.1 Hoe bereken je de grootte van de schaal?

Er zijn twee stappen om de totale grootte van de schalen te berekenen:

• Stap 1: Negatief verwoorde items positief omdraaien
• Stap 2: Alle uitkomsten optellen

Stap 1: Negatief verwoorde items positief omdraaien

Vragen die negatief verwoord zijn (bijvoorbeeld 'Ik ben meestal slecht in statistiek' moeten worden omgezet naar een positieve verwoording (bijvoorbeeld 'Ik ben bijna nooit goed in statistiek') zodat alle uitkomsten dezelfde soort interpretatie krijgen. Dit is eenvouding om te zetten als er bijvoorbeeld een Likert-schaal is gebruikt, waarbij 1 absoluut oneens betekent en 5 heel erg eens. Je kunt dit in SPSS automatisch toepassen met de volgende procedure:

1. Klik op Transform en selecteer Recode into different variables.
2. Selecteer daarna de data die je wilt recoderen en verplaats ze naar Input Variable - Output Variable.
3. Klik per variabele op de variabele en typ een nieuwe naam in Output Variable met Change.
4. Recodeer nu de waarden of de variabelen. Typ 1 in Old Value en 5 in New Value. Herhaal dit voor alle variabelen.
5. Hierna kan je op Continue klikken en daarna op OK of op Paste om alles op te slaan in de Syntax Editor).

Kijk in Variable View na of de variabelen nu allemaal dezelfde soort interpretatie kunnen krijgen.

Stap 2: Alle uitkomsten optellen

Met de volgende procedure tel je de uitkomsten op om de schaalgrootte te berekenen:

1. Klik op Transform en dan op Compute Variable.
2. Typ een naam voor de totale schaalresultaten in Target Variable. Zorg dat je geen naam gebruikt die al eerder voor een andere variabele is gebruikt, want dan wis je de eerdere resultaten.
3. Ga via Type and Label naar Label, voer een beschrijving van de schaal in (bijvoorbeeld gewichtstoename) en klik op Continue.
4. Klik op het eerste item op de variabelenlijst links. Verplaats dit naar de Numeric Expression box.
5. Klik op + in de rekenmachine.
6. Herhaal dit tot alle mogelijke schaaluitkomsten in de box staan. Begin met de niet omgedraaide uitkomsten (bijvoorbeeld op4, op6) en ga daarna verder met de omgedraaide uitkomsten (Rop3, Rop5, Rop7).
7. De numerieke expressie wordt dan: op1+op4+op6+Rop3+Rop5+Rop7.
8. Klik op OK (of op Paste om het eerst in de Syntax Editor te plakken en daarna op Run).

Kijk het geheel na om te controleren of het logischerwijze klopt met de resultaten van je onderzoek. Gebruik Descriptives om na te gaan of er geen extreme waarden in de output zitten. Vergelijk ook het gemiddelde met de resultaten uit andere onderzoeken en met je verwachtingen. Kijk de distributie na met skewness en kurtosis. Door een histogram te maken, kun je direct zien of de resultaten normaal verdeeld zijn.

8.2 Hoe verdeel je een continue variable in groepen?

Met de volgende procedure kun je een continue variabele (zoals gewicht) verdelen in gelijke groepen (bijvoorbeeld 0 tot 50 kilo, 51 tot 100 kilo, en 101 tot 150 kilo).

1. Klik op Transform en dan op Visual Binning.
2. Verplaats de continue variabele naar Variables to Bin en klik op Continue.
3. Een histogram verschijnt in Visual Binning.
4. Typ de naam voor de nieuwe categorische variabele die je aan het maken bent in Binned Variabele. Bij een groep met een gewicht van 0 tot 50 kilo, kun je bijvoorbeeld Weightgp1 gebruiken.
5. Klik op Make Cutpoints en dan op Equal Percentiles Based on Scanned Cases. Voer in Number of Cutpoints een nummer in dat 1 minder is dan het aantal groepen dat je wilt maken. Kijk of de percentages die in Width verschijnen kloppen. Bij drie groepen is dit bijvoorbeeld 33.33% per groep. Klik op Apply.
6. Klik op Make Labels.
7. Klik op OK (of op Paste om het eerst in de Syntax Editor te plakken en daarna op Run).

8.3 Hoe verdeel je een categorische variabele in categorieën?

Bij sommige onderzoeken is het netter om de resultaten in categorieën op te delen, bijvoorbeeld als slechts een paar leden van de populatie met een bepaald afwijkend kenmerk sterk afwijkende resultaten veroorzaken. Ook bij logistische regressie kan dit nodig zijn. Hiervoor kun je de volgende procedure gebruiken:

1. Klik op Transform en selecteer Recode into different variables.
2. Selecteer de variabele die je wilt hercoderen en typ er een nieuwe naam voor in Name. In Label kun je eventueel een uitgebreide naam invoeren. Klik daarna op Change.
3. Klik op Old and New Values.
4. Hernoem elke Old Value naar een New Value. Je kunt waarden in dezelfde categorie stoppen door ze dezelfde waarde te geven, bijvoorbeeld als volgt: 1 blijft 1, 2 wordt 1, 3 wordt 2, 4 wordt 3, 5 wordt 4, 6 wordt 5 enzovoorts.
5. Hierna kan je op Continue klikken en daarna op OK of op Paste om alles op te slaan in de Syntax Editor).
6. Ga naar Data Editor en kies Variable View. Schrijf toepasselijke labels voor de nieuwe waarden.

Kijk met Frequencies na of het geheel nog klopt.

8.4 Hoe zet je tekst om in numerieke waarden?

Het omzetten van tekst naar numerieke waarden is vooral van belang bij gebruik van databases, zoals Microsoft Access. De procedure is:

1. Klik op Transform en selecteer Automatic Recode.
2. Verplaats de variabele die is uitgedrukt in tekst, en verplaats deze naar Variable-New Name.
3. Typ de nieuwe naam die je wilt gebruiken in New name en klik op Add New Name.
4. Klik op OK.

8.5 Hoe ga je om met perioden en tijdsaanduidingen?

Met de Date and Time Wizard kun je perioden tussen metingen duidelijk maken, bijvoorbeeld hoeveel uren er zijn tussen twee data. Dit kan met de volgende procedure:

1. Klik op Transform en selecteer Date and Time Wizard.
2. Klik op Calculate with dates and times en op Next.
3. Selecteer Calculate the number of time units between two dates en klik op Next.
4. Verplaats de eerste datum naar Date1.
5. Verplaats de tweede datum naar minus Date2.
6. Selecteer de tijdseenheid in Unit en klik op Next.
7. Typ in Result Variable een naam voor de variabele (bijvoorbeeld AantalDagenNietGestudeerd).
8. Plaats de bewerking desgewenst eerst naar het syntax scherm of ga gelijk naar Execution en klik op Finish.

8.6 Hoe transformeer je variabelen?

Variabelen transformeren is een mogelijkheid die relatief vaak handig is, onder andere als de resultaten geen mooie normaalverdeling vormen. Een alternatief is om non-parametrische technieken te gebruiken, maar het is makkelijker om de variabelen te transformeren. Er is controverse rond het transformeren, dus denk goed na over in hoeverre je de resultaten wilt aanpassen. De procedure voor het transformeren is als volgt:

1. Klik op Transform en selecteer Compute Variable.
2. Typ in Target Variable een nieuwe naam voor de variabele.
3. Kies in Functions de juiste bewerking. Mogelijke bewerkingen:
   • Een Square root is een boog aan het begin van de x-as en daarna alleen nog maar geleidelijke afname. Formule: new variable = SQRT (old variable).
   • Een Logarithm is een steile boog aan het begin van de x-as en daarna een steile daling. Formule: new variable = LG10 (old variable).
   • Een Inverse begint hoog op de y-as, gevolgd door eerst een steile en daarna een geleidelijke daling. Formule: new variable = 1 / (old variable).
   • Een Reflect and square root is een omgekeerde square root, die pas na een stuk van geen actie op de x-as aanvangt. Formule: new variable = SQRT (K - old variable) waarbij K = de hoogst mogelijke waarde + 1.
   • Een Reflect and logarithm is een omgekeerde Logarithm, die pas na een stuk van geen actie op de x-as aanvangt. Formule: new variable = LG10 (K - old variable) waarbij K = de hoogst mogelijke waarde + 1.
   • Een Reflect and inverse is een omgekeerde Inverse, die pas na een stuk van geen actie op de x-as aanvangt met een geleidelijke en vervolgens steile stijging. Formule: new variable = 1 / (K - old variable) waarbij K = de hoogst mogelijke waarde + 1.
4. Bekijk de uiteindelijke formule in Numeric Expression en schrijf deze op in je codeboek naast de nieuwe variabelenaam.
5. Klik op Type and Label en schrijf bij Label een korte omschrijving van de nieuwe variabele. Zorg dat de nieuwe variabele een unieke, niet eerder gebruikte naam heeft.
6. Klik op OK (of op Paste om het eerst in de Syntax Editor te plakken en daarna op Run).
7. Controleer in Analyze, Frequencies of de stijlheid (skewness) en kromheid (kurtosis) zijn verbeterd.
8. Klik bij Frequencies op Charts en selecteer Histogram om te controleren of de distributie is verbeterd.