Aantekeningen van week 1 t/m 5 van de hoorcolleges van het vak Algemene rechtsleer, jaar 3 blok 1 en blok 3 van Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit Utrecht, gebaseerd op de hoorcolleges van 2014-2015. Met name het college over de invloed van Europees/internationaal recht op Nederlands recht is in de laatste paar jaar geactualiseerd, de overige colleges zijn voor het merendeel hetzelfde gebleven

Hoorcollege 1: Rechtsstaat en rechtspraak

In dit vak wordt gekeken naar het recht en de rechters vanuit een sociale en intellectuele context. We kijken niet langer door de ogen van de rechter naar het recht, maar we kijken naar wat de rechter precies doet en in welke omgeving hij bezig is met het recht. Rondom het recht wordt een sociale en intellectuele context gebouwd.

Dit college bestaat uit vier minicolleges.

De inhoudelijke opbouw van het vak.
In de eerste drie weken staat het instituut rechtspraak centraal. Er wordt vooral gekeken naar de sociale context. Op welke verschillende manieren kunnen we naar de rechter kijken? Wat zijn de methodes? In de tweede drie weken staat de rechtspleging zelf centraal. Het gaat dan vooral om rechtsvinding en rechtsvorming. Dit zegt iets over de bepaaldheid van het recht. Er wordt naar de rechtspleging gekeken in een rechtsfilosofische en rechtstheoretische context. In de laatste twee weken staat het idee van waarheidsvinding centraal. Het gaat hier niet over de bepaaldheid van het recht, maar over de bepaaldheid van de feiten. Hoe komen we achter de waarheid? Hoe kunnen we achterhalen wat er gebeurd is? De context is in de laatste twee weken vooral sociologisch en psychologisch.

Uit de opbouw blijkt dat we vanuit verschillende perspectieven naar het recht kunnen kijken. Het gaat er dus niet om wat de rechtsregel is en wat we met deze rechtsregel doen.

Er zijn verschillende typen vragen die gesteld kunnen worden met betrekking tot het kijken naar het recht vanuit een bepaalde context. Het stellen van vragen kan op een descriptieve manier en op een normatieve manier. Descriptief betekent het kijken naar hoe de dingen zijn en daar verslag van doen. Normatief betekent niet hoe de dingen zijn, maar het vellen van een oordeel over hoe de dingen zouden moeten zijn. De descriptieve manier van vragen stellen kan empirisch zijn (het verzamelen van data en het schetsen van een beeld van hoe de dingen zijn) of conceptueel (het uitvoeren van een analyse over wat men verstaat onder bepaalde begrippen). Bezig zijn met casuïstiek ligt eigenlijk op de scheidslijn tussen descriptief en normatief. Dit is interpretatief. Een interpretatieve vraag zou bijvoorbeeld kunnen zijn of een regel wel of.....read more