Onderstaande tekst bevat drie oefententamens te gebruiken bij het vak Europese Rechtsgeschiedenis, zoals gegeven aan de Universiteit van Amsterdam (2016/2017)

Vragen - set 1

1.  Wat was de eerste codificatie van het burgerlijk recht die in Nederland gelding had?

1. De Code civil
2. Het Burgerlijk Wetboek van 1838
3. Het ‘Wetboek Napoleon, ingerigt voor het Koningrijk Holland’
4. Het ‘Ontwerp 1816’

2. Een bekende spreuk van Hugo de Groot luidt: “De oorlog begint waar de rechtspleging ophoudt”. Wat bedoelde De Groot met deze uitspraak?

1. Internationale geschillen kunnen het best door nationale rechters worden beslecht, teneinde oorlog zoveel mogelijk te voorkomen.
2. Na een rechtsgang geheel te hebben doorlopen staat altijd nog oorlog open als middel om een geschil te beslechten.
3. Een geschil waarvoor geen natuurrechtelijke oplossing kan worden gevonden, kan door middel van oorlog worden beslist.
4. Waar geen gang naar de rechter mogelijk is, is het uitvechten van oorlog het geëigende middel om een juridische strijd te beslechten.

3. Jeremy Bentham (1748-1832) bepleitte een codificatie van het Engelse recht. Waarop dienden naar zijn mening de rechtsregels te worden gebaseerd die in de door hem bepleitte codificatie moesten worden opgenomen?

1. Het rederecht.
2. Het ‘utility’-beginsel. 
3. De common law
4. Het continentale ius commune.

4. Welke methode acht Hugo de Groot het meest zuiver en betrouwbaar om natuurrechtelijke regels te vinden?

1. Rationele afleiding uit onloochenbare beginselen.
2. Door middel van strijd het recht van de sterkste vaststellen.
3. Oorlogvoering teneinde een godsoordeel te verkrijgen.
4. Zorgvuldige bestudering van volkenrechtelijke beginselen in het Romeinse recht.

5. Wat is kenmerkend voor het gedachtegoed van de Verlichting?

1. De historische benadering van maatschappelijke verschijnselen (historisme).
2. Het geloof in de algemeenheid van normen en recht (universalisme).
3. Het belang dat het aan wetenschappelijk autoriteit hecht.
4. De vrijheid die zij aan de rechter bij de rechtsvinding toekent.

6. De koning van Frankrijk heeft de uitbouw van zijn soevereine macht in de middeleeuwen gelegitimeerd met argumenten ontleend aan gezaghebbende rechtsbronnen. Welke rechtsbron legitimeerde in de ogen van de tijdgenoten bij uitstek het koninklijk streven naar een absolute macht?

1. Het canonieke recht
2. Het Germaanse recht
3. Het natuurrecht
4. Het Romeinse recht

7. Het Romeinse recht werd in Italië al voor de opkomst van de studie van het Romeinse recht in de twaalfde eeuw beschouwd als ius commune. Waaraan ontleende het Romeinse recht onder meer zijn status als gemeenschappelijk, subsidiair recht?

1. Italië behoorde tot het jaar 1077 tot het Byzantijnse Rijk.
2. Het Longobardisch recht, dat in heel Noord-Italië gold, werd beschouwd als Romeins recht.
3. De middeleeuwse keizer werd gezien als rechtsopvolger van de Romeinse keizers uit de oudheid.
4. De

Tentamen Europese rechtsgeschiedenis 30 mei 2013 versie 1

C. 2, 3, 20 ‘Keizers Diocletianus en Maximianus aan Martialis. Door levering en door verkrijgende verjaring gaat de eigendom van zaken over, niet door enkele afspraak. Afgekondigd op 1 januari onder het consulaat van de keizers.’

1 De geciteerde tekst is te vinden in de:

1. Codex.

2. Digesten.

3. Instituten.

4. Novellen.

2. De bij vraag 1 aangehaalde regel met betrekking tot eigendomsoverdracht typeert het formele karakter van het Romeinse recht: de enkele wilsovereenstemming van partijen is niet voldoende om de eigendom te doen overgaan.

Vanwege zijn formele karakter staat het Romeinse recht met betrekking tot eigendomsoverdracht op gespannen voet met de opvattingen van:

1. het Juridische Humanisme.

2. de Historische School.

3. het Natuurrecht.

4. de Pandektenwetenschap.

3. Welk onderdeel van het Corpus iuris civilis dat weinig aandacht had gekregen van de middeleeuwse juristen, kwam vol in de belangstelling te staan in de tijd van het Juridische Humanisme (16^e eeuw) en speelde een belangrijke rol in de vernieuwing van de onderwijsmethode waaraan Donellus heeft bijgedragen?

1. Codex.

2. Digesten.

3. Instituten.

4. Novellen.

4. Van welke rechtsbron uit de Romeinse tijd is wel gezegd dat het een blijvende, maar van jaar tot jaar voor herziening vatbare codificatie was?

1. De Codex van Theodosianus

2. De Twaalftafelenwet

3. Het edict van de praetor

4. De citeerwet

5. Het leenstelsel dat in de Karolingische periode (714-843) ontstond, had zijn wortels in

1. het Romeinse recht.

2. het kerkelijke recht.

3. de Germaanse traditie.

4. de Griekse traditie.

6. De Renovatio Imperii, die gestalte kreeg in de keizerskroning van achtereenvolgens Karel de Grote (800) en Otto I (962),

1. is voor de receptie van het Romeinse recht niet van betekenis geweest.

2. sloot aan bij de ideologie van het voortdurende Romeinse Rijk.

3. was mogelijk door het wegvallen van het Byzantijnse Rijk (753).

4. is voor