Hoorcollege 9: Neurocognitieve stoornissen (Psychopathologie 2, UU)

Delier

• Aandachts- en bewustzijnsstoornis
• Symptomen fluctueren over de tijd
• Vaak ernstiger in de avond en nacht
• Hyper of hypo actief

Risicofactoren: kwetsbaarheid, hoge leeftijd, comorbide somatische aandoening, etc.

Behandeling: onderliggende oorzaak behandelen, rustgevende medicatie, omgevingsinterventies.

Delier observatie screening schaal (>3)

Uitgebreide neurocognitieve stoornis

• Significante cognitieve achteruitgang ten opzichte van eerder functioneren
• Cognitieve deficiënties belemmeren functioneren in dagelijks leven
• Niet alleen tijdens delier
• Niet beter verklaard door andere psychiatrische stoornis

Beperkte neurocognitieve stoornis

• Zelfde als uitgebreide neurocognitieve stoornis, maar dan lichte cognitieve achteruitgang.

Naast cognitieve problemen bij neurocognitieve stoornissen kunnen er ook gedragsstoornissen optreden.

Ernst:

• Licht: moeite met iADL
• Matig: moeite met basis ADL
• Ernstig: volledig afhankelijk

Etiologie cognitieve stoornis --> is aanwezig bij cognitieve stoornissen, dus die stel je vast. Mogelijkheden:

Verschil delier en neurocognitieve stoornis:

Dementie en mild cognitive impairment is geen stoornis, maar een syndroom: een symptomen groep.

Definitie MCI:

• Cognitieve klachten door patiënt of informant
• Bewijs uit cognitieve testen, bij voorkeur neuropsychologisch onderzoek, in één of meer cognitieve domeinen
• Geen significante interferentie met complexe dagelijkse bezigheden
• Voldoet niet aan de criteria van een dementie syndroom

MOCA test: test veel cognitieve domeinen.

Ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak van dementie:

• Geleidelijke vergeetachtigheid (nieuwe informatie is moeilijk)
• Moeite op woorden te komen
• Vergissingen in tijd
• Moeite krijgen met bekende dagelijkse handelingen
• Overzichtverlies
• Somber, minder initiatief, soms wantrouwender
• Terugtrekken, karakterveranderingen

Pathofysiologie: ophoping van amyloid plaques in hersenen. Zie je in mindere mate bij gezonde oude mensen. Ook: tau eiwit tangles, is schadelijk. Bij AD komt dit door een teveel aan afbraakproductie. Hippocampus volume afname (atrofie).

Voor diagnose: cognitieve achteruitgang. Vraag ook het beloop goed uit: traag progressief beloop.

Vasculaire dementie

• Trager
• Niet meer twee dingen tegelijk kunnen
• Concentratie- en aandachtsproblemen
• Moeite met overzicht houden
• Nieuwe dingen leren kost meer tijd
• Somberheid

Pathofysiologie: kan ontstaan na beroerte

Risicofactoren: hoge leeftijd, lage opleiding, vrouw, vasculaire factoren, locatie CVA. Kan ook zonder CVA: dan zijn de risicofactoren leeftijd en vasculaire risicofactoren.

Voor diagnose: algemene criteria dementie, interferentie moet komen door cognitieve gevolgen.

Frontotemporaal dementie

Gedragsvariant:

• Zelf vaak geen klachten, anderen merken karakterveranderingen
• Impulsiever of juist apathie
• Veranderede eetgewoonten
• Dwangmatiger, overzichtsproblemen

Weefselverlies frontaal

Taalvariant:

• Minder bloemrijk spreken
• Moeilijk op woorden komen
• Fouten in zinsbouw, grammatica
• Moeite met benoemen van objecten
• Niet meer kunnen koppelen van woorden met een betekenis

Pathofysiologie: erfelijke component.

Weefselverlies temporaal

Voor diagnose: criteria mogelijke FTD, beeldvorming aanwijzingen voor FTD.

Frontotemporaal dementie:

• OCD (dwangmatiger handelen)
• Depressie
• Bipolaire stoornis
• Persoonlijkheidsstoornis

Lewy body dementie:

• Moeite met visuele waarneming
• Schommelingen over de dag heen in cognitie
• Visuele hallucinaties
• Levendige dromen, problemen tijdens de REM slaao
• Neuropsychiatrische symptomen
• Begint met cognitieve klachten, mara gaandeweg komen er ook motorische problemen die lijken op de ziekte van Parkinson.

Pathofysiologie: lewy body deeltjes. Dopamine bij betrokken

Hoe kunnen patiënten omgaan met de diagnose?

• Betrokken blijven
• Verlies in dagelijks leven
• Coping en aanpassing
• Sociale steun

Vragen? Laat het vooral hieronder weten en ik probeer ze te beantwoorden!

Volg me voor meer samenvattingen en hoorcollege aantekeningen!