Deze begrippenlijst Bestuurskunde is gebaseerd op het studiejaar 2013-2014.

Introductie

Absolutistische staatstheorie staat en persoon van de vorst vallen samen en het territorium is het object van de absolute heerschappij.
Er is dus een concentratie van macht op centraal niveau.
Acribi Een uiterste nauwgezetheid in de interpretatie.

Hoofdstuk 2

Bestuurskennis weten waartoe en hoe er bestuurd wordt en/of zou moeten worden, hoe men in een bepaalde context van
maatschappelijke verhoudingen en omgevingsfactoren bestuurlijk te werk gaat. Bestuurskennis is een optelsom van
bestuursrelevante maatschappijkennis en van kennis omtrent het besturen zelf.
Bestuurswetenschappen een overkoepelende term voor het geheel aan wetenschappen die verschijnselen van bestuur bestuderen. Zoals politicologie, sociologie, rechten, etc.
Bestuurskunde de wetenschap waarin geprobeerd wordt bestuursverschijnselen vanuit verschillende invalshoeken te
onderzoeken en inzichten te integreren.

Hoofdstuk 3

Cameral- oder Finanzwissenschaft (volgens Justi) wetenschap die alleen de staatsfinanciën betreft.
Coductie heeft het doel om te zorgen dat er kan worden omgegaan met specialisatie en differentiatie in de wetenschap, zonder
unificatie vereisten. Volgens Kurtz is coductie zowel verbindbaar met de reductionistische als holistische wetenschapsfilosofie.
Connotatie inhoud van het begrip. Een begrip krijgt betekenis door het gebruik van andere begrippen. Bijvoorbeeld ‘gemeentehuis’,
‘een gebouw met …’. (zie ook denotatie)

Hoofdstuk 4

Denotatie omvang van het begrip. werkelijkheid buiten de taal. Zoals ‘rood’ (zie ook connotatie)
Descriptieve bestuurskunde Hierbij gaat het om de beschrijving en verklaring van het openbaar bestuur. De prescriptieve bestuurskunde bouwt hierop voort en probeert aanbevelingen te ontwikkelen.
Dichotomie publiek en privaat de meest omvattende dichotomie, omdat zij op veel  verschillende soorten sociale verschijnselen kan worden toegepast. Dit verschil kan worden gezien als ‘staat’ versus ‘markt’ of ‘profit’ versus ‘non-profit’.
Dichotomie politiek/bestuur wordt soms wel de grondleggende dichotomie van de studie bestuurskunde genoemd. Dankzij deze tweedeling is het mogelijk de bestuurskunde af te scheiden van de politieke wetenschap.
Dichotomie staat en samenleving de scheiding van staat en samenleving.
Dingtaal waarnemingstaal. In deze taal vormen waarneembare eigenschappen de basis. De betekenis van alle wetenschappelijke termen moeten via definities te herleiden zijn tot de termen in de dingtaal. Dit zou de eenheid binnen de wetenschappelijke kennis vormen.

Hoofdstuk 5

Eclecticisme stroming waarbij de selectie en integratie van kenniselementen het resultaat van subjectieve keuzes en niet zoals bij
disciplinering op basis van ordening en eenheid. Voor eclecticisme is het de auteur die als principe van eenheid fungeert.

Economische wetenschap gaat over technische basiskennis en economische kennis op  het terrein van ambachten, landbouw, etc.
Empirische cyclus kenniswerving ontstaat door een kringloop van zintuiglijke waarneming naar wetmatigheid, gevolgd door een theoretische
verklaring voor die wetmatigheid. Op basis van deze theorie kunnen verwachtingen over de werkelijkheid worden
geformuleerd, die weer getoetst worden op hun juistheid door zintuiglijke waarnemingen.
Epistemologie Het gaat hierbij om vragen naar werkelijkheid, betekenis, waarheid en geloof.
Externe-wetenschappelijke kennisintegratie gericht op de mogelijkheid wetenschappelijke kennis  met niet-wetenschappelijke kennis te laten versmelten. Oftewel kennisintegratie in de vorm van kennistoepassing.

Hoofdstuk 6

Finalisering de ‘post-paradigmatische’ fase waarin een paradigma volgroeid is en dus openstaat voor externe vraagstukken.
Functioneel-vergelijkende methode ontwikkeld door Luhmann om de verschijnselen te kunnen vergelijken op hun systeemrationele betekenis.

Hoofdstuk 7

Geïntegreerde kennis het geheel van op zichzelf theoretisch of paradigmatisch ongelijksoortige en ongelijkwaardige kenniselementen, die op
rationele wijze vanuit een bepaalde totaliteit- en doelconceptie zijn geselecteerd en gewogen.

Hoofdstuk 8

Incommensurabiliteit Dit houdt in dat twee theorieën onverenigbaar en onvergelijkbaar zijn. Iedere integratie lijkt hierbij bij voorbaat
onmogelijk.
Inductieve, ‘staatsloze’ traditie wordt gevormd door pluralisme, representatie en een debat in samenhang met een pragmatische, instrumentale benadering van de sociale werkelijkheid. Er wordt niet gebruik gemaakt van het begrip ‘staat’. De sleutelbegrippen zijn
‘regering’ of ‘besturen’. Met name zelfbestuur en lokale democratie is van belang en er is dus geen abstract staatsbegrip.
Interdisciplinariteit pogingen om onderlinge relaties aan te brengen tussen de kenniselementen om vervolgens tot een nieuw samenhangend
geheel aan inzichten te komen.
Intersubjectiviteit de verworven kennis dient voor anderen toegankelijk te zijn, en de totstandkoming dient navolgbaar te zijn.
Interne integratie richt zich op het creëren van nieuwe wetenschappelijke kennis op basis van bijeengebrachte kenniselementen van
verschillende wetenschappelijke oorsprong.

Hoofdstuk 9

Kameraal wetenschap behandelt de inkomsten van de landvorst.
Kennisintegrerende wetenschap wetenschap die kennis uit verschillende wetenschappen combineert.

Hoofdstuk 10

Liberaal-economische model Model van Weintraub. Het onderscheid wordt gezien als  staatsbestuur en markteconomie. Het probleem hierbij is het vinden van de juiste balans.

Hoofdstuk 11

Mercantilisme dit is een economische theorie, zij is voor het wegnemen van binnenlandse handelsbarrières door de vorming van een
uniforme lokale markt. Maar zij wil ook de staatmacht ten opzichte van andere landen vergroten door meer export, beperkingen op import en een verbod op uitvoer van grondstoffen en geld.
Metabestuurskunde ander woord voor grondslagen van de bestuurskunde.
Methodologie de manier waarop men tot wetenschappelijke kennis komt. Oftewel de methode die er wordt gebruikt. Het is een
onderdeel van epistemologie.
Minnowbrook-conferentie Conferentie met poging om de identiteitscrisis te bezweren en de bestuurskunde te vernieuwen.

Hoofdstuk 12

Naturalistisch het standpunt dat er één wetenschappelijke methode is. In deze opvatting wordt er ook vanuit gegaan dat niet alles
wetenschappelijk onderzoekbaar is. Men streeft echter naar universele, wetmatige uitspraken. (ook wel nomothetische methodologie)
Nomothetische methodologie (zie naturalistisch)

Hoofdstuk 13

Ontologie de opvatting over wat werkelijkheid is
Openbaar bestuur volgens Rosenthal, het geheel van organisaties en activiteiten die zijn gericht op de besturing van de maatschappij

Hoofdstuk 13.A

Paradigma het geheel van vooronderstellingen, denkbeelden en voorbeelden die een groep heeft. Waarbij wetenschap als een
groepsactiviteit wordt gezien. Verder gaat het om een geheel van denkbeelden die langer tijd de werkwijze van een groep
wetenschappers bepaalt. Ook is er sprake van exclusiviteit. Als het ene paradigma wordt geaccepteerd dient het andere te
worden afgewezen.

Policey wetenschap gaat over bestuurstechnische vraagstukken.
Policey wetenschap (volgens Justi) behandelt de verhouding tussen het algemeen goed en de welvaart van de enkelvoudige familie.
Polizeiwissenschaft (volgens Sonnenfiels) omvat voor hem niet de gehele welvaarts- en welzijnszorg, maar alleen de instelling en het
behoud van de binnenlandse zekerheid. Iets wat we tegenwoordig tot de taken van het ministerie van Binnenlandse Zaken zouden rekenen.
POSDCORB-model (Planning, Organizing, Staffing, Directing, Coordinating, Reporting & Budgetting) als grondslag voor bestuur. Dit model
is gebaseerd op het onderscheid in bestuursfuncties van Faylon. (plannen, organiseren, bevelen, coördineren en controleren) Volgens hem hebben privaat en openbaar bestuur eenzelfde wijze van besturing.
Prescriptieve bestuurskunde bouwt hierop voort op het verklaren en beschrijven van openbaar bestuur door aanbevelingen te ontwikkelen.

Public Administration ideeën die zijn ontstaan bij de eerste Minnowbrook-conferentie. Men roept om democratisering van bestuur en relevantie van het vakgebied.

Hoofdstuk 13.B

Relativisme De erkenning dat er geen objectief gegeven of eenduidig kenbare werkelijkheid is.
Republiekeinse-deugdenmodel Het tweede model van Weintraub. Volgens dit model zijn mensen solidair en gelijkwaardig. Zij participeren in de collectieve vormgeving van de samenleving. Volgens dit model is het private slechts een voorwaarde om burger te kunnen zijn.

Hoofdstuk 13.C

Scientific management verwetenschappelijking van de bedrijfsvoering, mechanisering en rationalisering van het productieproces. Theorie van Taylor.
Sociale machten Hierbij moet gedacht worden aan: de media, belangengroepen, het bedrijfsleven, multinationals, enzovoort
Sociabiliteit een sfeer die refereert aan de levendigheid, spontaniteit en veelvormigheid van de interactie van mensen.
Staatskunst of Politiek (volgens Justi) beschouwt de samenhang en ordening van verschillende delen binnen de samenleving en de relatieve
macht van de staat ten opzichte van andere staten.
Systeem-politieke optiek Men let hierbij niet alleen op de interne processen, maar let ook op de omgeving van de organisatie en de context van openbaar bestuur.
Systeemrationaliteit Dit betekent dat een handeling bijdraagt aan de instandhouding van een systeem.

Hoofdstuk 13.D

Transdisciplinair (cross-disciplinaiteit) Het product van het overstijgen van disciplinaire grenzen. Bij transdisciplinaiteit wordt ook getracht om ethische en politieke inzichten mee te nemen in de integratie. Dit is goed toepasbaar op de bestuurskunde maar mist enige legitimiteit.
Triangulatie geen kennisintegratie. Het is het naast elkaar gebruiken van verschillende methodieken voor een zo omvattend mogelijke
dataverzameling.

Hoofdstuk 14

Unified Science Movement veronderstelt eenheid van wetenschappelijke kennis.
 

Hoofdstuk 15

Vorstenspiegels geschriften die voor een bepaalde vorst zijn geschreven en hem een spiegel voorhouden over hoe hij goed moet besturen.