Goederenrecht - UL - B3 - Oefententamen maart 2008

Vragen

Vraag 1

Op 1 juli 2007 koopt Drukkers van De Vries BV een drukpers; De Vries BV bedingt een eigendomsvoorbehoud op de pers. Levering van de onder eigendomsvoorbehoud verkochte drukpers vindt plaats op 15 juli 2007. Enige maanden later heeft De Vries BV geld nodig. Zij verkoopt en levert daarom op 15 september 2007 haar vordering op Drukkers aan Factor BV. Drukkers heeft de koopprijs voor de drukpers op dat moment nog niet voldaan. Factor BV meent door cessie van de vordering op Drukkers tevens de voorbehouden eigendom van de drukpers te hebben verkregen; Drukkers betwist dit.

Teunissen vordert toch afgifte van de computers door Drukkers. Terecht?

Vraag 2

Stel dat Factor BV op 15 september 2007 de voorbehouden eigendom van de drukpers heeft verkregen. Op 1 5 oktober ontstaat er na zware regenval een lek in de afwatering van bet dak van Drukkers’ bedrijfsruimte.

Hierdoor komt er regenwater in de onder eigendomsvoorbehoud geleverde drukpers terecht; indien de drukpers niet binnen vierentwintig uur wordt gereinigd en gedroogd zal zij tenietgaan. In opdracht van Drukkers reinigt en droogt Fixet nog dezelfde dag de drukpers, en weet haar daardoor te behouden. De drukpers is tijdens dit proces in de bedrijfsruimte van Drukkers blijven staan. Drukkers laat na de factuur van Fixet te voldoen; op 1 november 2007 raakt Drukkers in verzuim. Fixet is voornemens zich met voorrang op de drukpers te verhalen.

Wie heeft gelijk?

Vraag 3

Kan Fixet zich ter zake van zijn vordering op Drukkers met voorrang verhalen op de drukpers die, gezien het eigendomsvoorbehoud, aan Factor BV toebehoort?

Vraag 4

Op 5 januari 2008 geeft Drukkers opdracht aan De Boekbinderij BV om voor haar (Drukkers’) rekening 5000 exemplaren van het door Drukkers uit te geven boek ‘Avondrood’ te binden. Drukkers voorziet De Boekbinderij BV daartoe van de benodigde vellen tekst alsmede van instructies ten aanzien van de gewenste uiterlijke verschijningsvorm van de te binden boeken. De Boekbinderij BV zorgt voor de voor het binden noodzakelijke materialen en mankracht. Afgesproken is, dat Drukkers het risico draagt voor eventuele onverkoopbaarheid van de boeken ‘Avondrood’, en fouten in bet productieproces. Op 5 maart 2008 heeft De Boekbinderij BV alle 5000 exemplaren van bet bewuste boek gebonden. Op 6 maart 2008 wordt De Boekbinderij BV failliet verklaard. De curator in het faillissement stelt zich op bet standpunt dat Drukkers en De Boekbinderij BV mede-eigenaar zijn van de boeken, nu zij zijn vervaardigd materialen van zowel Drukkers als De Boekbinderij BV. Drukkers stelt daarentegen dat alleen hij eigenaar is van de 5000 boeken.

Wie heeft gelijk?

Vraag 5

Op 1 februari 2008 sluit Drukkers een kredietovereenkomst met De Borabank. Tot zekerheid voor de terugbetaling van het krediet vestigt Drukkers op 2 februari 2008 ten gunste van De Borabank een stil pandrecht op alle vorderingen die Drukkers op zijn afnemers heeft en zal verkrijgen Op 15 februari 2008 sluit Drukkers een tweede kredietovereenkomst, ditmaal met de Creditbank. Tot zekerheid voor de terugbetaling van bet krediet vestigt Drukkers op16 februari ten gunste van de Creditbank eveneens een stil pandrecht op alle vorderingen die Drukkers op zijn afnemers beeft en zal verkrijgen. Op 1 maart 2008 verkrijgt Drukkers een vordering op boekhandel Wooyker ter zake van de levering van 20 exemplaren van bet prentenboek ‘Leiden in de oorlogsjaren’. Levering van dit boek door Drukkers aan Wooyker vond plaats krachtens de afname-overeenkomst van 15 juni 2006 tussen Drukkers en Wooyker, op grond waarvan Wooyker verplicht is van alle door Drukkers uit te geven boeken over Leiden minimaal 20 exemplaren te kopen en af te nemen. Op 2 maart 2008 benadert Drukkers de eigenaar van boekhandel Laagman met de vraag of hij interesse heeft in bet bock ‘Leiden in de oorlogsjaren’. Het is het eerste contact tussen Drukkers en Laagman. Op 15 maart 2008 verkoopt en levert Drukkers aan boekhandel Laagman 15 exemplaren van het prentenboek ‘Leiden in de oorlogsjaren’.

Schets de goederenrechtelijke positie van de Borabank en de Creditbank op 15 maart 2008 ten aanzien van de vorderingen van Drukkers op respectievelijk Wooyker en Laagman.

Antwoordindicatie

Vraag 1

Diefstal computers verkoop computers. In deze casus gaat het om derdenbescherming in geval van diefstal. Artikel 3:84 BW vereist voor een verkrijging van een goed een geldige titel, beschikkingsbevoegdheid en levering. Aan het vereiste van beschikkingsbevoegdheid is in de verhouding D – S niet voldaan. De normale regels van artikel 3:86 bepalen dat onder bepaalde omstandigheden de derde te goeder trouw beschermd wordt tegen beschikkingsonbevoegdheid van de vervreemder. Artikel 3:86 lid 3 geeft echter een uitzondering op deze regel van derdenbescherming. Wanneer de oorspronkelijke eigenaar zijn bezit heeft verloren ten gevolge van diefstal (zoals in casu T) dan kan hij gedurende drie jaar na de diefstal van de zaak als zijn eigendom opeisen ongeacht waar de zaak zich bevindt. Ook op deze regel is weer een uitzondering voor consumenten maar gezien het feit dat D handelt in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf doet dat hier niet ter zake. T kan dus zijn computers terugvorderen van D op grond van art. 3:86 lid 3 BW (blz. 313 nr. 374).

Vraag 2

Verkoop drukpers evb cessie: In dit geval is er sprake van overdracht van een vordering op naam oftewel cessie. Cessie vindt plaats volgens de regels van artikel 3:94 BW. Het eigendomsvoorbehoud van V gaat met de cessie echter niet over op F.

Cessie is enkel bedoeld voor de overdracht van een vordering, niet voor overdracht van een roerende zaak, dat is in strijd met de dwingendrechtelijke regels van eigendomsverkrijging. De overdracht van het eigendom en dus van het eigendomsvoorbehoud moet geschieden via de normale regels voor het overdragen van goederen zoals omschreven in artikel 3:84 BW. Omdat alleen de vordering is overgedragen is hier in casu geen sprake van. Drukkers heeft gelijk, het eigendomsvoorbehoud is niet overgegaan (blz. 290 nr. 341).

Vraag 3

Vordering + evb herstel drukpers: Artikel 3:284 lid 1 bepaalt dat een vordering tot voldoening van kosten tot behoud van een goed gemaakt is bevoorrecht op het goed dat aldus is behouden. Het gaat hier dan om kosten gemaakt om de zaak in fysieke zin voor teniet gaan te behoeden. In lid 2 en 3 is de verhaals- en voorrangsregeling verder uitgewerkt. Opvallend is dat deze regels afwijken van de hoofdregels voor voorrang. De schuldeiser kan de vordering op het goed verhalen, zonder dat hem rechten van derden op dit goed kunnen worden tegengeworpen, tenzij deze rechten na het maken van de kosten tot behoud zijn verkregen, zo luidt de eerste volzin van artikel 3:284 BW. Dit artikel bevat de regel dat een schuldeiser zich onder omstandigheden kan verhalen op het goed van een ander dan zijn debiteur. F(ixet) kan zich dus ter zake van zijn vordering met voorrang verhalen op de drukpers ongeacht het eigendomsvoorbehoud van F(actor BV) aldus artikel 3:284 lid 2 jo 3:284 lid 1 BW.

Vraag 4

Ovk tot het binden van boeken, Risico blijft voor rekening van D, D levert de benodigde vellen tekst. In deze casus is sprake van zaaksvorming, mede door het menselijk handelen. In deze casus passen we art. 5:16 lid 2 BW toe, omdat er sprake is van een 'voor zichzelf vormt of doet vormen'. Er wordt een nieuwe zaak gevormd uit een of meer hem niet toebehorende zaken. Gevolg hiervan is dat 'hij' eigenaar van deze nieuwe zaak wordt. ‘Hij’ is in dit geval Drukkers, die doet vormen met behulp van (materialen en mankracht van) Boekbinderij BV. Om te kijken waarom Drukkers eigenaar is geworden beroepen wij ons op het arrest Breda/Antonius. In deze zaak heeft de Hoge Raad bepaald dat de rechtsverhouding tussen partijen bepalend is voor de verkrijging van het eigendom. De geringe kosten van productie zijn bij industriële fabricage (daar is hier sprake van) geen belangrijk criterium. Wel van belang is de vormgeving en voor wiens risico de nieuw gevormde zaken worden vervaardigd. Drukkers bepaalt de vormgeving en het komt volledig voor zijn risico, dus op grond van art. 5:16 lid 2 BW, in combinatie met de gezichtspunten gegeven in het arrest Breda/Antonius is Drukkers en Drukkers alleen eigenaar geworden van de boeken (blz. 239 nr. 288).

Vraag 5

2 Februari 2008: Borabank ontvangt van Drukkers een stil pandrecht op huidige en toekomstige vorderingen o.g.v. art. 3:83, 3:84, 3:98 en 3:239 BW. Op basis van art. 3:239 mogen deze pandrechten alleen gevestigd worden op vorderingen die reeds bestaan of zullen worden verkregen uit een dan reeds bestaande rechtsverhouding.

6 Februari 2008: Creditbank ontvangt van Drukkers een stil pandrecht op huidige en toekomstige vorderingen o.g.v. dezelfde artikelen, en met dezelfde belemmering.

Zodra de pandgever de zaak verkrijgt, ontstaan de pandrechten. De rangorde bepalen we op basis van art. 3:98 j 3:97 lid 2. Van art. 3:97 lid 2 gebruiken wij in deze zaak de eerste zin (“Een levering bij voorbaat van een toekomstig goed werkt niet tegen iemand die het goed ingevolge een eerder levering bij voorbaat heeft verkregen”).

Er bestaat een afnameovereenkomst van Wooyker, sinds 2006.

Er bestond tot 15 maart 2008 geen rechtsverhouding met Laagman.

Situatie op 15 maart:

Borabank is eerste pandhouder ten opzichte van Wooyker, maar heeft geen pandrecht op de vordering op Laagman, deze valt immers niet binnen het bereik van 3:239.

Creditbank is tweede pandhouder ten opzichte van Wooyker, maar heeft om dezelfde reden ook geen pandrecht op de vordering op Laagman (blz. 424 nr. 503 e.v.).

De vindplaatsen van de antwoorden staan schuin gedrukt tussen haakjes vermeld en zijn terug te vinden in het boek: Goederenrecht – H.J. Snijders & E.B. Rank-Berenschot, Deventer: Kluwer 2011, 5e druk.

Sound Music Store BV (hierna: Sound) is leverancier van muziekinstrumenten. Op 3 januari 2008 heeft groothandel Blue Note BV aan Sound opdracht gegeven om in eigen naam, maar voor rekening van Blue Note BV, twaalf Ludwig-drumstellen type ‘Soft touch’ bij fabrikant Ludwig Drum BV te kopen. Ter uitvoering van deze afspraak koopt Sound op 4 januari 2008 in eigen naam de drumstellen bij Ludwig Drum BV. De drumstellen worden vervolgens op 17 januari 2008 door Ludwig Drum BV bij Sound bezorgd.