Inleiding burgerlijk recht - UL - B1 - Tussentoets 2015

Vragen

Artistiek genie Jeroen Den Uyl zoekt een koper van een van zijn houten beelden, een levensgrote Goofy die een grote speer vasthoudt. Hij is zelf niet zo'n zakenman en vraagt een vriend van hem, Paul Latzak, om het beeld namens hem te verkopen voor minstens 48.000 euro. Sandra Bibber, kunstliefhebber in hart en nieren, bezoekt op een dag het atelier van Den Uyl en treft hier Paul en Jeroen aan. In een gesprek met Paul vraagt ze naar diens bevoegdheid. Paul geeft aan dat hij door Jeroen geheel vrij is gelaten om te onderhandelen en het beeld te verkopen. Jeroen staat erbij en zwijgt.

Sandra en Paul treffen enkele dagen later een overeenkomst: Paul verkoopt het beeld voor 37.000 euro. Jeroen weigert het beeld echter voor deze prijs af te staan. Sandra geeft aan dat er een koopovereenkomst tot stand is gekomen voor 35.000 euro.

Vraag 1

Is er tussen Sandra en Jeroen een overeenkomst tot stand gekomen tot verkoop van Goofy voor 35.000?

Vraag 2

Een paar jaar later is de bekende en zeer succesvolle kunsthandelaar Karel Kwast eigenaar geworden van het beeld. Met een lokaal opgezet museum, “Museum In De Oude Gracht”, sluit hij een bruikleenovereenkomst. Op basis van deze overeenkomst mag het museum het beeld de komende 15 jaar tentoonstellen. Op 3 juni wordt het beeld bij het museum afgeleverd en op een kubusvormig blok in de serre van het museum geplaatst.

Wat zijn op 3 juni de goederenrechtelijke posities van respectievelijk Karel Kwast en museum In De Oude Gracht met betrekking tot het beeld van Goofy?

Vraag 3

De serre waarin het beeld staat ligt aan een diepe gracht. Het is een mooie zonnige dag wanneer Jan de Vletter de ruimte binnenloopt en buiten een vierjarig meisje in het water ziet spartelen. Oh nee, ze kan niet zwemmen en er is niemand in de buurt om haar te helpen! Ook Jan kan niet zwemmen. Gezien de tijdsdruk en de situatie is er geen andere mogelijkheid dan de speer van het beeld voor hem af te breken.

Hij rent naar buiten en steekt de speer in het water om de kleine meid te redden. Het kleine meisje grijpt de speer vast en wordt gered. De schade aan het beeld van Goofy is enorm. Karel Kwast stelt dat Jan onrechtmatig tegenover hem heeft gehandeld, maar Jan bestrijdt dit.

Wie heeft gelijk?

Vraag 4

Karel Kwast laat door het Haagse kunstherstelbedrijf GluePoint de speer terug op zijn beeld zetten. Dit kost 5000 euro. Om het beschadigde hout te verstevigen koopt hij vervolgens ook een grote pot Flexidur bij GluePoint waarmee hij het beeld een maand later impregneert.

Een dag na die impregnatiebehandeling ontstaan er grote vlekken op het hout.

Het middel blijkt een bijtend stofje te bevatten dat het hout heeft aangetast. De herstelkosten bedragen ditmaal 3000 euro. Karel spreekt GluePoint aan tot schadevergoeding, maar deze stelt dat haar niks te verwijten valt. Zij geeft aan dat ze de ondeugdelijkheid van het middel niet kende en ook niet behoefde te kennen.

Volgens GluePoint ligt de fout bij de firma ChemiX uit Meppen in Duitsland. Dat is de firma die het goedje heeft geproduceerd. ChemiX heeft inmiddels erkend dat er tijdens het productieproces iets misgegaan is. Heeft het verweer van GluePoint kans van slagen?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Het betreft hier vertegenwoordiging van Jeroen den Uyl door Paul Latzak krachtens volmacht (art. 3:60 e.v. BW). Nu Paul de hem verleende volmacht heeft overschreden, raakt Jeroen in beginsel niet gebonden aan de door Paul verrichte rechtshandeling (art. 3:66 lid 1). Een uitzondering geldt evenwel onder meer, indien Sandra Bibber een beroep op de vertrouwensbescherming van art. 3:61 lid 2 toekomt. Zij heeft uit het zwijgen van de volmachtgever Jeroen tijdens het eerste gesprek geconstateerd dat Paul een toereikende volmacht had; ook een zwijgen (van de achterman Jeroen) wordt als een toedoen beschouwd.

Dat mocht Sandra dan ook onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs afleiden. Jeroen kan nu geen beroep meer doen op het ontbreken van toedoen. Als gevolg hiervan wordt Sandra beschermd en is er dus een geldige koopovereenkomst gesloten tussen Sandra en Jeroen.

Vraag 2

Koopmans is eigenaar, art. 5:1 BW, en middellijk bezitter, art. 3:107 lid 1 jo lid 3

Museum In De Oude Gracht is onmiddellijk houder, art. 3:107 lid 4 jo lid 2

Vraag 3

Jan heeft een onrechtmatige daad gepleegd, en wel heeft hij een inbreuk gemaakt op het eigendomsrecht van Karel Kwast (art. 6:162 lid 1 jo lid 2). Hij heeft per slot van rekening doelbewust (met opzet) het houten beeld beschadigd. In casu kan Jan zich evenwel beroepen op een rechtvaardigingsgrond: zijn handelen hield verband met een noodtoestand (vgl. art. 40 Sr.) of overmacht, omdat de rechtsinbreuk geboden was in verband met de nakoming van een verplichting van hogere orde, namelijk het redden van het meisje. De rechtvaardigingsgrond noodtoestand neemt de onrechtmatigheid van de rechtsinbreuk weg (art. 6:162 lid 2 slot).

Jan heeft dus gelijk.

Vraag 4

GluePoint meent dat het euvel niet aan haar kan worden toegerekend krachtens artikel 6:75 BW. GluePoint wist niet noch behoefde te weten dat Flexidur een bijtend goedje bevatte. Toerekening is in het onderhavige geval evenwel mogelijk op grond van de in het verkeer geldende opvattingen. Uit het arrest Oerlemans/Driessen (HR 27 april 2001, ECLI:NL:HR:2001:AB1338, NJ 2002, 213) volgt namelijk dat de tekortkoming bestaande in een gebrek van een verkocht product in beginsel voor rekening van de verkoper komt, ook als deze het gebrek kende noch behoorde (behoefde) te kennen. De tekortkoming komt dus voor rekening van de verkoper GluePoint, ongeacht haar bekendheid met het gebrek, de bijtende stof in het middel Flexidur. Het verweer van GluePoint heeft geen kans van slagen.