Onderneming en Recht - UL - Oefententamen gedeelte onderneming & recht uit 2016

Vragen

Vraag 1 (totale waarde 14 punten)

De research and development-afdeling van Samsung heeft revolutionair onderzoek verricht naar het verduurzamen van batterijen en accu’s. Deze batterijen en accu’s zijn interessant voor de ontwikkelingen op het gebied van elektrisch rijden. Vele autofabrikanten zijn geïnteresseerd in de producten van Samsung en willen een samenwerking aangaan met Samsung. Uiteindelijk bereiken Samsung en Audi overeenstemming. De R&D- afdelingen van beide multinationals gaan samenwerken in de verdere ontwikkeling van duurzame batterijen en accu’s. De partners verwachten grote belangstellingvoor hun product. Er wordt gekozen voor het oprichten van een N.V., genaamd Green Roads N.V. De kosten voor de ontwikkeling zullen beide partners naar rato dragen en tevens zullen zij naar rato delen in de winsten. Aangezien Samsung de uitvinder van het product is, wil Samsung een meerderheidsbelang houden. Samsung verkrijgt 60% van de aandelen en Audi 40% van de aandelen. Het maatschappelijk kapitaal van Green Roads N.V. bedraagt EUR 2.300.000. Het geplaatst en volgestort kapitaal bedraagt EUR 2.000.000. De nominale waarde van een aandeel is EUR 1000. De vennootschap kent slechts aandelen op naam. Na jaren van ontwikkeling is het eerste prototype van de nieuwe elektrische auto klaar voor gebruik. Het nieuwe elektrisch rijden blijkt met name interessant voor busvervoer. Zodoende raken partijen in gesprek met Arriva en Arriva besluit een samenwerking aan te gaan met beide multinationals. Besloten wordt dat Green Roads N.V. 4000 400 aandelen met een totale waarde van EUR 400.000 uitgeeft aan Arriva.

Vraag 1a (waarde 7 punten)

Partijen nemen contact met u op als juridisch adviseur om de participatie van Arriva in Green Roads N.V. te verwezenlijken en vragen u om een stappenplan te maken. Geef kort weer welke handelingen moeten worden verricht om Arriva voor EUR 400.000 te laten participeren in de vennootschap. U hoeft niet in te gaan op de details over het bijeenroepen en vergaderen van het bevoegde orgaan.

Vraag 1b (waarde 2 punten)

In vervolg op het toetreden van Arriva als nieuwe aandeelhouder besluit de algemene vergadering van Green Roads N.V. over te gaan tot een statutenwijziging. In de statuten komt de volgende bepaling te staan:

‘Het bestuur zich dient te gedragen naar de aanwijzingen van de algemene vergadering van de vennootschap’.

Vervolgens geeft de algemene vergadering het bestuur de aanwijzing om een samenwerkingsovereenkomst aan te gaan met Siemens. Is deze aanwijzing bindend voor bestuur?

De populariteit van elektrisch rijden neemt toe. Dit zorgt voor verschillende concurrenten op de markt. Eén van de grote concurrenten op de markt is EletroCar B.V. De aandeelhouders van Green Roads N.V. en ElectroCar B.V. zijn de moordende concurrentie zat en na vele intensieve gesprekken besluiten zij per 1 juli 2016 verder te gaan als één nieuwe rechtspersoon genaamd Electro Roads N.V.

Vraag 1c (waarde 5 punten)

Hoe kwalificeert u in casu het samengaan tussen de twee vennootschappen en wat zijn de rechtsgevolgen?

Vraag 2 (totale waarde 12 punten)

‘Outdoor Centrum vof’ organiseert buitenactiviteiten voor kinderfeestjes, bedrijfsuitjes en trainingen in de Kennemerduinen. De twee vennoten, Daan en Evelien, willen hun team versterken met een ervaren zeezeil(st)er, zodat ze ook zeiltochten en zeilcursussen kunnen gaan organiseren op zee. Don wil graag samenwerken met Daan en Evelien en overweegt – naast het verzorgen van deze zeiltochten en zeilcursussen – zijn polyester zeilboot voor 6 personen in te brengen, zonder zelf (volledig) de financiële risico’s te lopen voor eventuele waardeveranderingen van de boot.

Vraag 2a (waarde 4 punten)

Op welke wijzen kan Don zijn polyester zeilboot inbrengen in ‘Outdoor Centrum vof’ zodat rekening wordt gehouden met zijn wens? Geef in uw antwoord ook aan wie eigena(a)r(en) is (zijn) van de zeilboot nadat deze is ingebracht.

Nadat Don is toegetreden tot ‘Outdoor Centrum vof’ koopt hij op naam en voor rekening van de vennootschap een tweedehands botentrailer waarop hij de zeilboot kan vervoeren naar andere plekken (kostprijs EUR 1.750,-). Daan en Evelien laten hun ongenoegen hierover blijken en wijzen Don erop dat hij hiervoor hun toestemming nodig had. In het handelsregister staat dat de vennoten van ‘Outdoor Centrum vof’ zelfstandig bevoegd zijn de vof te vertegenwoordigen tot een bedrag van EUR 1.000,-.

Vraag 2b (waarde 3 punten)

Is ‘Outdoor Centrum vof’ gebonden?

‘Outdoor Centrum vof’ heeft met het oog op de uitbreiding van haar activiteiten allerlei extra materialen aangeschaft voor de zeiltochten en zeilcursussen, zoals reddingsvesten, zeilpakken, zeillaarzen en zeilhandschoenen. Door slecht weer valt het aantal cursisten echter tegen en de vennoten van ‘Outdoor Centrum vof’ stellen de betaling van de rekeningen daarom zo lang mogelijk uit.

Vraag 2c (waarde 3 punten)

Wie kunnen de schuldeisers van ‘Outdoor Centrum vof’ aansprakelijk stellen wanneer hun rekeningen onbetaald blijven? Verandert uw antwoord op vraag 1b als het om een maatschap zou gaan?

Vraag 2d (waarde 2 punten)

Verandert uw antwoord op vraag 1c als het om een maatschap zou gaan?

Vraag 3 (totale waarde 19 punten)

Drie vermogende particulieren hebben het plan opgevat om een deel van hun geld te investeren in – zoals ze zelf zeggen – ‘een maatschappelijk verantwoord project om iets te doen voor de samenleving’. Daartoe richten ze een naamloze vennootschap op naar Nederlands recht. Deze naamloze vennootschap heeft tot doel tegen lage kosten geavanceerde medische apparatuur te ontwikkelen en produceren die tegen een lage prijs verkocht zal worden aan ziekenhuizen in ontwikkelingslanden. De naam van de vennootschap is World Medical Equipment N.V. (‘WME’). De drie vermogende particulieren nemen bij de oprichting van WME op 1 december 2015 elk een deel van de aandelen in WME die zij volledig volstorten. Het geplaatste kapitaal van WME ligt ruimschoots boven het vereiste minimumkapitaal. De drie vermogende particulieren kiezen bewust voor de rechtsvorm van een naamloze vennootschap omdat zij willen dat WME over tien jaar een beursgenoteerde vennootschap zal worden en zij hun aandelen dan op de beurs kunnen verkopen waardoor zij een aanzienlijk geldbedrag zullen verdienen. In de statuten van WME komen de volgende regelingen voor:

1. (De statutaire zetel van WME is gelegen in Londen, Verenigd Koninkrijk.
2. De vennootschap heeft een monistisch bestuursmodel.
3. Een aantal besluiten van het bestuur is onderworpen aan de goedkeuring van de algemene vergadering. Het gaat daarbij onder meer om besluiten tot het doen van investeringen vanaf twee miljoen euro.
4. Over de vertegenwoordigingsbevoegdheid bepalen de statuten het volgende:
   • niet uitvoerende bestuurders zijn niet zelfstandig vertegenwoordigingsbevoegd,
   • uitvoerende bestuurders zijn zelfstandig vertegenwoordigingsbevoegd, maar hebben voor het aangaan van rechtshandelingen vanaf twee miljoen euro goedkeuring nodig van een meerderheid van de niet uitvoerende bestuurders.

Bij de akte van oprichting van WME worden vijf bestuurders benoemd: de drie vermogende particulieren worden ieder niet uitvoerend bestuurder en daarnaast worden twee uitvoerende bestuurders benoemd.

Vraag 3a (waarde: 3 punten)

Op 15 december 2015 neemt het bestuur van WME een besluit tot het doen van een investering van vijf miljoen euro. Het bestuur heeft verzuimd dit besluit ter goedkeuring voor te leggen aan de algemene vergadering. Welk gevolg heeft dit verzuim voor de rechtsgeldigheid van het investeringsbesluit en hoe kan dit verzuim worden hersteld?

Vraag 3b (waarde: 5 punten)

Op 20 december 2015 sluit één van de uitvoerende bestuurders van WME een overeenkomst voor de duur van vijf jaar met een schoonmaakbedrijf dat de bedrijfsgebouwen van WME zal schoonmaken. Met deze overeenkomst is een bedrag van drie miljoen euro gemoeid. De bestuurder heeft voor het aangaan van deze overeenkomst niet de goedkeuring van de meerderheid van de niet uitvoerende bestuurders gevraagd. Is WME bij het aangaan van deze overeenkomst rechtsgeldig vertegenwoordigd? Beantwoord deze vraag volgens het stappenplan.

Vraag 3c (waarde: 3 punten)

Op 2 januari 2016 roept de bestuursvoorzitter van WME met spoed een bestuursvergadering bijeen. De reden hiervan is dat WME een aangetekende brief heeft ontvangen van het openbaar ministerie waarin het openbaar ministerie WME dringend om uitleg vraagt over een – volgens het openbaar ministerie – ernstig gebrek in de statuten van WME dat zelfs tot ontbinding van WME kan leiden. Welk gebrek is dit en kan dit gebrek inderdaad tot ontbinding leiden?

Vraag 3d (waarde: 5 punten)

Begin januari 2016 komt WME in ernstige financiële problemen. Daardoor kan zij niet aan haar betalingsverplichting tegenover het schoonmaakbedrijf voldoen. Het schoonmaakbedrijf wil de uitvoerende bestuurder die de overeenkomst namens WME aanging persoonlijk aansprakelijk stellen. Welke rechtsgrondslag moet het schoonmaakbedrijf kiezen voor haar vordering en wat moet zij aanvoeren?

Vraag 3e (waarde: 3 punten)

Om haar financiële problemen het hoofd te kunnen bieden besluit WME een verandering aan te brengen binnen haar bestuur. Deze verandering houdt in dat de niet uitvoerende bestuurder die als bestuursvoorzitter is aangewezen die taak niet langer vervult (maar wel aanblijft als niet uitvoerend bestuurder) en dat een uitvoerend bestuurder het voorzitterschap van het bestuur op zich neemt. Is deze verandering binnen het bestuur van WME toelaatbaar?

Antwoordindicatie

Vraag 1a

De algemene vergadering moet een besluit nemen tot uitgifte aandelen, artikel 2:96 BW (De vennootschap kan na oprichting slechts aandelen uitgeven ingevolge een besluit van de algemene vergadering of van een andere vennootschapsorgaan dat daartoe bij besluit van de algemene vergadering of bij de statuten voor een bepaalde duur van ten hoogste vijf jaren is aangewezen).

De uitgifte van aandelen vindt plaats door middel van een notariële akte tot uitgifte aandelen, artikel 2:86 BW (Voor de uitgifte enlevering van een aandeel op naam, niet zijnde een aandeel als bedoeld in artikel 2:86c BW of de levering van een beperkt recht daarop, is vereist een daartoe bestemde ten overstaan van een in Nederland standplaats hebbende notaris verleden akte waarbij de betrokkenen partij zijn).

Het maatschappelijk kapitaal moet worden verhoogd (aangepast / gewijzigd). Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 2.300.000. Het gestorte en geplaatste kapitaal bedraagt EUR 2.000.000. Er worden 400 aandelen van EUR 1.000 nominaal uitgegeven aan Arriva. Dit zorgt voor een gestort en geplaatst kapitaal van EUR 2.400.000. Het maatschappelijk kapitaal is dus ontoereikend.

Op grond van artikel 2:67 BW dienen de statuten het maatschappelijk kapitaal te vermelden. Het verhogen van het maatschappelijk kapitaal dient daarom te geschieden bij statutenwijziging.

De algemene vergadering is bevoegd tot het wijzigen van de statuten, artikel 2:121 BW. Daarom zal de algemene vergadering een besluit dienen te nemen tot het wijzigen van de statuten.

Een statutenwijziging moet plaatsvinden bij notariële akte, artikel 2:124 BW

Er dient ook rekening gehouden te worden met het voorkeursrecht. Aan het benoemen van het voorkeursrecht worden geen punten toegekend.

Het wijzigen van de informatie in het register van de vennootschap en het handelsregister is geen constitutief vereiste voor de uitgifte en statutenwijziging. Daarom worden hier geen punten aan toegekend.

Vraag 1b

Nee, deze aanwijzing is niet bindend. De statuten kunnen bepalen dat het bestuur zich dient te gedragen naar de aanwijzingen van een orgaan van de vennootschap die de algemene lijnen van het te voeren beleid op nader in de statuten aangegeven terreinen, artikel 2:129 lid 4 BW. De instructies in casu betreffen niet de algemene lijnen, maar zijn zeer concreet. De algemene vergadering is hier dus niet toe bevoegd.

Vraag 1c

Het samenvoegen van de twee vennootschappen kan men kwalificeren als juridische fusie (2:309 BW). Rechtsgevolgen:

• Beide vennootschappen houden op te bestaan (en in casu wordt er een nieuwe vennootschap opgericht) (art. 2:311 lid 1 BW)

• Het vermogen van de verdwijnende vennootschappen gaat onder algemene titel over op de verkrijgende vennootschap (2:309 BW)-

De aandeelhouders in de verdwijnende vennootschappen worden aandeelhouders van de verkrijgende vennootschap (artikel 2:311 lid 2 BW).

Vraag 2a

Don wil het financiële risico voor rekening van de vof laten komen. Dat betekent dat hij de zeilboot juridisch (en economisch) kan inbrengen: de boot is dan eigendom van de vof, (juridisch een goederenrechtelijke gemeenschap, dus de vennoten zijn mede-eigenaren van de zeilboot). Risico’s komen voor rekening van de vof (de vennoten gezamenlijk). Don kan er ook voor kiezen de zeilboot alleen economisch in te brengen. In dat geval blijft Don juridisch eigenaar van de zeilboot, maar komen de risico’s voor rekening van de vof (de vennoten gezamenlijk).

Vraag 2b

Nee, de vof is niet gebonden. Weliswaar is op grond van art. 17 WvK iedere vennoot bevoegd de vennootschap te vertegenwoordigen (dat is ook bij ‘Outdoor Centrum vof’ zo geregeld), maar de bevoegdheid is beperkt tot een bedrag van max. €1.000,-. Op grond van art. 7A:1681 BW is Don zelf gebonden, nu hij geen volmacht had van de andere 2 vennoten om de vof voor het volledige bedrag te binden.

Vraag 2c

De schuldeisers kunnen de vof aansprakelijk stellen (i.c. het afgescheiden vermogen), maar ze kunnen ook ieder der vennoten hoofdelijk aansprakelijk stellen op grond van art. 18 WvK. (duidelijk moet worden dat de schuldeiser geheel vrij is in zijn keuze; de vof of een van de vennoten).

Vraag 2d

Gedeeltelijk, want bij de maatschap kunnen de schuldeisers de maten alleen voor gelijke delen aansprakelijk stellen op grond van art. (7A: 1679 en) 7A:1680 BW. Voor het overige geldt hetzelfde als onder vraag 1c (de schuldeisers kunnen ook de maatschap aanspreken; zij zijn vrij in hun keuze wie zij aanspreken).

Vraag 3a

Het besluit is in strijd met de statuten genomen. Art. 2:14 BW bepaalt dat een dergelijk besluit nietig is. Het nietige besluit kan worden bekrachtigd doordat de AV het besluit alsnog goedkeurt.

n.b. bij vernietigbaarheid levert bevestiging nog wel 1 punt op.

Vraag 3b

Rechtsregels en analyse: De statuten bepalen – in lijn met art. 2:130 lid 2 BW – dat iedere (uitvoerende) bestuurder zelfstandig vertegenwoordigingsbevoegd is. Op grond van lid 3 is deze vertegenwoordigingsbevoegdheid onbeperkt en onvoorwaardelijk. De bepaling in de statuten dat bestuurders voor het aangaan van de rechtshandelingen vanaf twee miljoen euro goedkeuring nodig hebben van een meerderheid van de uitvoerende bestuurders is een niet uit de wet voortvloeiende beperking. Dit goedkeuringsvereiste is geen extern werkende beperking van de vertegenwoordigingsbevoegdheid. Conclusie: WME is rechtsgeldig vertegenwoordigd (WME is gebonden).

Vraag 3c

De statutaire zetel is volgens de statuten gelegen in Londen, VK. Dit is in strijd met art. 2:66 lid 3 BW dat zegt dat de zetel in Nederland moet zijn gelegen. Op grond van art. 2:21 lid 1 onder b BW ontbindt de rechtbank in dat geval de rechtspersoon, maar de rechtbank kan op grond van lid 2 de rechtspersoon een termijn gunnen om het gebrek te helen.

Vraag 3d

Art. 6:162 BW (onrechtmatige daad). Aanvoeren: de Beklamel-norm (herhaald in Ontvanger/Roelofsen): ‘Ter zake van deze benadeling zal naast de aansprakelijkheid van de vennootschap mogelijk ook, afhankelijk van de omstandigheden van het concrete geval, grond zijn voor aansprakelijkheid van degene die als bestuurder (i) namens de vennootschap heeft gehandeld dan wel (ii) heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen niet nakomt. In beide gevallen mag in het algemeen alleen dan worden aangenomen dat de bestuurder jegens de schuldeiser van de vennootschap onrechtmatig heeft gehandeld waar hem, mede gelet op zijn verplichting tot een behoorlijke taakuitoefening als bedoeld in art. 2:9 BW, een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt [...]). Voor de onder (i) bedoelde gevallen is in de rechtspraak de maatstaf aanvaard dat persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder van de vennootschap kan worden aangenomen wanneer deze bij het namens de vennootschapaangaan van verbintenissen wist of redelijkerwijze behoorde te begrijpen dat de vennootschap niet haar verplichtingen zou kunnen voldoen en geen verhaal zou bieden, behoudens door de bestuurder aan te voeren omstandigheden op grond waarvan de conclusie gerechtvaardigd is dat hem ter zake van de benadeling geen persoonlijk verwijt gemaakt kan worden.’ (Zinkend schip scenario)

n.b. 2 punten voor de toetsing

Vraag 3e

Art. 2:129a lid 1 BW: het voorzitterschap van het bestuur kan niet aan een uitvoerende bestuurder worden toebedeeld.