Inleiding

Opvattingen van ouders over hun kinderen en over de beste opvoeding verschillen per cultuur. Vaak zijn deze verschillen in opvatting grotendeels afhankelijk van de context waarin geleefd wordt. De onderzoeker Levy heeft etnografisch onderzoek gedaan naar twee samenlevingen en de omgang met kinderen in deze samenlevingen met elkaar vergeleken. Deze twee samenlevingen, Piri en Bhaktapur vertonen vele contrasten op meerdere gebieden. Levy heeft onderzocht of opvoedingsideeën afhankelijk zijn van de context of samenleving waarin men woont. Bij het onderzoek is vooral gelet op kenmerken van beide gebieden, gedrag van de ouders en gedrag en ontwikkeling van de kinderen.

De etnografische context

Piri is een klein dorpje in Tahiti dat ooit gekoloniseerd was door de Fransen. De inwoners zijn voornamelijk Christelijk. Het is een simpele samenleving met weinig hiërarchie. De bevolking heeft weinig te maken met andere samenlevingsvormen in de omgeving.

Bhaktapur is een stad in Nepal met een kasteachtig systeem. De hiërarchie is sterk en de samenleving complex. De bevolkingsdichtheid is hoog en de mensen geloven in meerdere goden. De regels zijn duidelijk en er wordt volgens een bepaald systeem geleefd. Er wordt gestreefd naar sociale integratie.
Het is belangrijk onderscheid te maken tussen marked symbolism en embedded symbolism.

Marked symbolism is een begrip dat bij de samenleving van Bhaktapur past. Aangezien de samenleving complex en variabel is, is er een centraal punt nodig dat regels, normen en waarden overbrengt. In andere woorden kan gezegd worden dat er een systeem is om allerlei boodschappen over te dragen voor de verschillende individuen in de hele samenleving. Daartegenover staat het embedded symbolism, passend bij Piri. In dit systeem worden regels minder expliciet overgedragen, maar worden ze afgeleid uit natuurlijke situaties. Het symbolisme is onuitgesproken en zit in de context besloten.

Opvoedingsideeën in Piri

Om een idee te krijgen van de opvoedingsideeën die heersen in Piri, heeft Levy interviews gehouden. Bij het verwerken van de antwoorden moeten verschillende opvattingen van verschillende ouders onderscheiden worden van algemeen geldende opvattingen. In Piri was het opvallend dat kinderen vooral leren door ‘trial and terror’. Kinderen leren basisvaardigheden door anderen na te doen. Er is niemand die de kinderen precies leert hoe dingen moeten. Verschillen in prestaties van kinderen worden toegewezen aan kindeigenschappen. Ouders of andere opvoeders grijpen alleen in bij gevaarlijke of bijzondere gecompliceerde situaties door kinderen verbaal te corrigeren.

Deze opvattingen betekenen niet dat een kind genegeerd moet worden. Een slecht opgevoed kind is verwend volgens opvattingen in Piri. Dat betekent dat het kind niet voldoende gecorrigeerd is. In Piri wordt de kinderen alleen verteld wat ze absoluut niet mogen doen, de rest moeten ze zelf ontdekken en leren. Basisvaardigheden als praten en lopen ‘gebeuren gewoon’ volgens de inwoners van Piri. Specifieke aandacht en instructie hiervoor is niet nodig. Ook hier komt het embedded symbolism terug. Het juiste gedrag wordt afgeleid uit een natuurlijke context, in plaats van dat er duidelijke instructies zijn. Kinderen nemen dit gedrag over en geven op latere leeftijd aan dat zij het fijn vinden zelfstandig te zijn en dat veel ingrijpen van ouders als onplezierig wordt beschouwd.

Opvoedingsideeën in Bhaktapur

In Bhaktapur zijn de opvattingen over opvoeding totaal anders dan in Piri. Overal lijken regeltjes voor te zijn en alles moet aangeleerd en geïnstrueerd worden door de opvoeder. Bij het aanleren van basisvaardigheden worden kinderen aan de hand genomen en begeleid bij elke stap die ze moeten zetten in het leerproces. Als de ouders niet thuis zijn, dan nemen oudere broers, zussen of andere personen de opvoeding over. Er moet altijd iemand in de buurt zijn om de kinderen te begeleiden. Als kinderen in Bhaktapur slecht opgevoed worden zal dat leiden tot incompetenties in de fysieke ontwikkelingen maar ook tot een moreel onopgevoed kind met een slecht karakter. Kinderen zijn zeer afhankelijk van hun opvoeders.

In Bhaktapur worden kinderen door middel van verbale signalen op een positieve manier gestimuleerd om bepaalde taken uit te voeren. De ontwikkeling van vaardigheden hangt samen met het gebruik van een speciale vorm van taal, gericht op kinderen. Mensen geloven dat alles uitgelegd moet worden aan kinderen en dat er bepaalde technieken zijn om vaardigheden aan te leren. Als er negatieve boodschappen overgebracht moeten worden, heeft de boodschap vaak een morele basis. Vergelijk ‘Het is niet netjes om dat te doen’ in Bhaktapur en ‘Niet doen’ in Piri. In Bhaktapur is het beheersen van taal een essentieel deel val de ontwikkeling van een kind en daarnaast een voorwaarde om bepaalde vaardigheden aan te leren.

Verschillen denkbeelden Piri en Bhaktapur

Verschillende vormen van opvoeden hebben consequenties voor wat kinderen leren in verschillende contexten. De manier waarop mensen naar zichzelf kijken, de manier waarop zij denken en morele overtuigingen zijn zaken die verschillen in de verschillende samenlevingen. Zo is er bijvoorbeeld de rol van het bovennatuurlijke. In Piri geloven de mensen daar niet zo in, de dingen ‘zijn nou eenmaal zoals ze zijn’. In Bhaktapur zijn er veel verschillende goden waar in geloofd wordt. In Piri worden veel zaken als onveranderlijk beschouwd, bijvoorbeeld je eigen karakter. Een mens ontwikkelt zich op een natuurlijke manier en hier is weinig invloed op uit te oefenen. Karakter wordt gezien als een onveranderlijk gegeven als geslacht of lengte. Wanneer mensen uit Piri terechtkomen in nieuwe situaties worden zij vaak als simpel en ouderwets gezien.

In Bhaktapur bepalen andere mensen en je omgeving wat je bent. Als je een zoon hebt, ben je een vader en als je eten maakt, ben je kok. Datgene wat je bent, is geen simpel gegeven en niet onveranderlijk zoals in Piri. Als in Piri iemand iets fout doet, wordt dat op een haast fatalistische manier toegeschreven aan zijn karakter en wordt diegene nauwelijks schuldig bevonden, omdat hij zijn karaktereigenschappen niet kan veranderen. In Bhaktapur daarentegen is dit niet het geval. De manier waarop mensen in Bhaktapur handelen, hangt samen met invloeden van hun opvoeding en hun omgeving. In Bhaktapur leren mensen dat in bepaalde contexten ander gedrag wenselijk is, ze leren zich aan te passen aan de signalen van de omgeving.

Conclusie

De opvoedingsideeën in Bhaktapur en Piri verschillen enorm. Het is niet mogelijk de ene opvoeding beter dan de andere te noemen. Verschillende leefvormen roepen verschillende vormen van opvoeding op.