Waar gaat dit artikel over?

Het doel van dit artikel is om leerkrachten en jongerenwerkers te helpen om polariserende verhalen met betrekking tot COVID-19 in de klas of op straat te bespreken. De input komt van praktijkexperts die aanwezig zijn tijdens een tweedaagse bijeenkomst over het thema COVID-19-verhalen die polariseren.

COVID-19 is een moeilijk probleem dat ernstige negatieve gevolgen heeft voor veel groepen en waar geen eenvoudige oplossing voor is. Het is een wereldwijde ramp en het heeft veel mensen een gevoel van onzekerheid gegeven over hun gezondheid, hun financiële situatie en hun toekomst. Deze onzekerheid kan leiden tot een verhoogd wantrouwen jegens anderen met verschillende culturele of politieke achtergronden, en het kan mensen ook conformistischer maken en moreel oordeel kan ook harder worden. Door de COVID-19-crisis worden beleidsmakers geconfronteerd met tegenstrijdige prioriteiten tussen maatschappelijke groepen en moeten ze moeilijke politieke keuzes maken. Door de complexiteit van het probleem en de grote maatschappelijke impact kunnen jongeren van mening verschillen over mogelijke oplossingen. Dit kan discussies controversieel maken. De overtuigingen die jongeren hebben, worden vaak beïnvloed door bronnen op internet, waar zowel betrouwbare informatie als desinformatie beschikbaar is. In een gepolariseerde omgeving waar jongeren onder druk staan, kunnen ze gaan geloven dat er verkeerde informatie en wantrouwen kan ontstaan over wat er achter het virus zou kunnen zitten. Als gevolg hiervan kunnen ze gebeurtenissen verbinden die niet noodzakelijkerwijs verbonden zijn met de realiteit, wat leidt tot complottheorieën. Het is belangrijk op te merken dat niet alle kritiek op het overheidsbeleid met betrekking tot COVID-19 complotdenken is. Complotdenken verwijst naar het geloof dat er geheime en verborgen organisaties zijn die ons leven beïnvloeden zonder ons ervan bewust te zijn. Geloven in een samenzwering kan problematisch zijn omdat het kan leiden tot polarisatie, radicalisering en uiteindelijk de volksgezondheid kan ondermijnen in relatie tot COVID-19.

Wat kunnen leerkrachten of jongerenwerkers eventueel doen?

Afkoelen

Een leraar zou een student die complottheorieën over COVID-19 begint te bespreken uit de klas kunnen verwijderen. Een andere optie zou zijn om dergelijke gesprekken te vermijden, maar de student in de klas te laten. Beide opties worden gezien als cooling-down, omdat het waarschijnlijk de relatie met de student zou schaden en de inhoud niet zou worden besproken. Aan de andere kant heeft een leerkracht of een jongerenwerker niet altijd de kennis om direct te reageren op een leerling. Door de discussie te vermijden, heeft de leraar meer tijd om na te denken over zijn reactie en om te zoeken naar betrouwbare informatie, die kan helpen om opzettelijk een les over het onderwerp te ontwerpen.

Tegenverhaal

Een andere benadering is dat de leerkracht of jongerenwerker de leerling ervan kan gaan overtuigen dat hij of zij ongelijk heeft door een tegenverhaal te presenteren. Dit verhaal moet gebaseerd zijn op rationele criteria om de argumenten van de student te ondermijnen. De meeste experts zijn het erover eens dat deze reactie het perspectief van de student negeert en de relatie waarschijnlijk erger zal maken. Daarom kan het ten eerste verstandig zijn om de overtuigingen van de studenten verder te onderzoeken.

Relativisme

Leerkrachten of jongerenwerkers kunnen ook een gesprek met de leerling aangaan door gebruik te maken van open vragen waarin de leerling wordt uitgenodigd om zijn of haar emoties en zorgen te uiten. Deze vragen hebben als doel om een positieve relatie met de student te behouden en contact te maken.

Argumenten

Studenten kunnen ook worden gestimuleerd om hun eigen overtuigingen en argumenten kritisch te evalueren. Leerkrachten en jongerenwerkers moeten dan wel achtergrondinformatie over COVID-19 hebben die hen kan helpen om met hun leerlingen in contact te komen en te weten wat juist en wat onjuist is. Door dit soort discussies met de hele klas te voeren, kunnen studenten worden aangemoedigd om hun positie opnieuw te evalueren als reactie op de argumenten van hun klasgenoten die verschillen van die van henzelf.

Zijn discussies altijd constructief?

Klassikale discussies kunnen ook nadelen hebben. Omdat controversiële onderwerpen sterk gerelateerd zijn aan identiteit, willen studenten misschien hun posities verdedigen en zijn ze minder geneigd om reflectief deel te nemen. Bovendien kan het focussen op de extremen contraproductief zijn, omdat het lijkt alsof er alleen extreme posities mogelijk zijn. Daarom moet een leraar goed nadenken over hoe hij het onderwerp moet bespreken.

Wat valt er te concluderen?

Studenten die onzekerheid ervaren als gevolg van COVID-19 hebben stabiliteit, een veilige ruimte, hoop en een perspectief voor hun toekomst nodig. Jeugdprofessionals kunnen helpen om deze behoeften te vervullen. Ze kunnen maatschappelijke problemen niet oplossen, maar ze kunnen jongeren wel helpen om het probleem te verkennen en bewust te maken van hun eigen verantwoordelijkheden. In alle gevallen moeten leraren worden vertrouwd door studenten, en een goede student-leraar relatie is dus van groot belang. Daarnaast kunnen leerkrachten en jongerenwerkers benadrukken wat leerlingen zelf kunnen doen tegen de pandemie en tegen polarisatie in de samenleving. Ze kunnen studenten bijvoorbeeld vertellen om niet te polariseren, elkaar te respecteren, van elkaars standpunten te leren, ervoor te zorgen dat ze goed geïnformeerd zijn, geen eenzijdige informatie te verspreiden en op te staan tegen eenzijdige berichtgeving.