Samenvatting bij het artikel: Behavioral conditioning of antihistamine effects in patients with allergic rhinitis - Goebel et al. (2008)

Uit eerder onderzoek is bekend dat allergische reacties opgeroepen kunnen worden door middel van klassieke conditionering. Er zit dus een psychologische component aan de allergische reactie. Hierbij dient een sensorische stimulus als geconditioneerde stimulus (CS) die geassocieerd wordt met het allergeen, de ongeconditioneerde stimulus (UCS). Na het conditioneringsproces treedt de immunologische reactie op wanneer de CS wordt aangeboden.

Het huidige onderzoek heeft als doel om te onderzoeken of de anti-allergische reactie eveneens geconditioneerd kan worden.

Methoden

30 participanten werden geïncludeerd via de afdeling Dermatologie van de Universiteit van Düsseldorf. De participanten kregen vooraf uitgebreide informatie waarin uitgelegd werd dat de studie gericht was op psychologische factoren bij allergie. Hierin stond dat het doel was om psychologische reacties op drankjes met een nieuwe geur en smaak bij het effect van anti-allergica te testen.

Het onderzoek bestond uit vier fasen: baseline, associatiefase, eliminatiefase en oproepfase. Op de eerste dag vond de baselinemeting plaats. Vervolgens startte de associatiefase. Hierbij dronken alle participanten iedere dag op hetzelfde moment een groen gekleurd drankje met een nieuwe smaak (aarbeienmelk met een druppel lavendel-olie, gebaseerd op eerder onderzoek). Tegelijkertijd namen zij een blauw, bolvormig, smaakloos tablet in dat 5 mg desloratadine bevatte (het werkzame anti-allergeen). Vervolgens vond de eliminatiefase van 9 dagen plaats, om het werkzame medicijn uit het lichaam te laten verdwijnen. Tijdens deze fase werden subjectieve symptomen iedere dag bijgehouden. Op de laatste dag vond de oproepfase plaats. Hierbij werden de participanten random verdeeld over drie groepen: de watergroep, de CS-groep en de medicijngroep. De watergroep kreeg een placebo dat met een glas water werd ingenomen. De CS-groep kreeg een placebo dat met hetzelfde drankje als tijdens de associatiefase werd ingenomen. De medicijngroep kreeg een werkzaam desloratadinetablet met een glas water.

Om immunologische reacties te testen, werd bloed afgenomen tijdens baseline, op dag 5 van de associatiefase en na de oproepfase. Daarnaast werden huidtesten afgenomen op dezelfde momenten.

Resultaten en discussie

Uit het onderzoek bleek, in overeenkomst met eerder onderzoek, dat de effectiviteit van desloratadine in alle groepen significant was op basis van subjectieve symptomen, huidtest en bloedtest. Bovendien bevestigden de metingen tijdens de eliminatiefase dat het effect afnam wanneer medicijngebruik gestopt werd.

Wat betreft het effect van conditionering bleek dat alle groepen een afname in subjectieve symptomen rapporteerden tijdens de oproepfase. Dit betekent dat het effect van de placebo met ofwel water ofwel de CS (het drankje) even sterk was als dat van de werkzame pil. Bovendien was er dus geen toegevoegd effect van de CS.

Ook bij de huidtest werd in alle groepen afname in reactie gezien, en er werden geen verschillen gevonden tussen de watergroep en de CS-groep.

De bloedtest wees echter uit dat de watergroep geen verminderde allergische reactie had vergeleken met de medicijngroep, terwijl de CS-groep wel een verminderde allergische reactie liet zien die vergelijkbaar was met de medicijngroep. Recent experimenteel onderzoek wijst uit dat onbewuste fysiologische processen beïnvloed worden door gedragsconditionering. Deze bevinding is dus een bevestiging voor de conditionering van de anti-allergische reactie.

De huidige studie suggereert dat conditionering effect kan hebben op de allergische respons, maar er zijn wel enkele beperkingen. Er moeten in toekomstig onderzoek andere psychoneuoimmunologische mechanismen meegenomen worden. Daarnaast is het van belang om een controlegroep die helemaal geen behandeling krijgt toe te voegen. Tot slot zouden er grotere steekproeven gebruikt moeten worden. Ondanks deze beperkingen zijn de bevindingen een mogelijke aanwijzing voor therapeutische toepassing van conditionering bij anti-allergische behandelingen.