Inleiding Staats- en Bestuursrecht - UU - Werkgroepopdrachten 2018/2019 - Week 3

Vragen

Vraag 1

"Minister Schippers op het matje om ontbreken draaiboeken Den Haag -

De Tweede Kamer wil opheldering van minister Schippers (Volksgezondheid) na alarmerende berichten over haperende hulp aan gevaarlijke verwarde mensen. Gemeenten zouden uiterlijk deze zomer met een plan van aanpak komen over hulp aan loslopende psychisch gestoorden die mogelijk een gevaar vormen voor de samenleving. Gisteren werd echter bekend dat nog geen één gemeente zo’n draaiboek klaar heeft. VVD en D66 noemen het uitblijven van de broodnodige gemeenteplannen ’onacceptabel’. PvdA en CDA vinden het ’zorgelijk’, de PVV ’zeer pijnlijk’. Van minister Schippers willen ze weten hoe het mogelijk is dat gemeenten massaal de deadline overschrijden en wat daarvan de gevolgen zijn.

De VVD-bewindsvrouw laat weten nog niet op de zaak te willen ingaan. De Tweede Kamer had ze eerder al beloofd om na het zomerreces met een brief te komen over de kwestie. Tot die tijd doet ze er geen uitspraken over. De meeste politieke partijen erkennen dat de materie niet eenvoudig is. Zo blijkt het in de praktijk nog steeds moeilijk te zijn om verwarde mensen van de straat te halen zolang ze dat zelf niet willen. Ook is het moeilijk om de vele langs elkaar heen werkende instanties te stroomlijnen. Minister Schippers heeft vlak voor de zomer een plan naar de Kamer gestuurd waardoor het mogelijk wordt om potentieel gevaarlijke mensen eerder, voor een korte periode te observeren en screenen. Familieleden van ernstig verwarde mensen kijken hier reikhalzend naar uit. De Tweede Kamer is positief over het plan en kondigt aan vaart te zullen maken met het bespreken ervan."  (Bron: www.telegraaf.nl)

Hierboven wordt gesproken over het ‘op het matje roepen’ van een minister. Dat is een niet erg juridische manier om aan te geven dat de Kamer (of leden daarvan) van opvatting zijn dat de minister zich moet verantwoorden. In het hoorcollege is ingegaan op het leerstuk van ministeriële verantwoordelijkheid. De vraag of de minister hiervoor verantwoordelijk is, hoeft hieronder niet te worden besproken. Wel word je gevraagd om de verschillende manieren (ten minste 4, maar er zijn er wellicht zelfs nog meer) in kaart te brengen waarop een minister door de Tweede Kamer (of haar leden) kan worden gevraagd om inlichtingen. Geef daarbij ook aan wat de verschillen zijn tussen deze manieren.

Vraag 2

Stel nu dat het in deze bijeenkomst centraal staande conflict niet zou hebben gespeeld tussen de minister en de Tweede Kamer, maar tussen de minister en de Eerste Kamer. Zou uw antwoord bij opdracht 2 dan anders luiden?

Vraag 3

Stel dat de minister ook nadat zij verantwoording heeft afgelegd aan de Tweede Kamer zwaar onder vuur blijft liggen. In meerderheid in de Tweede Kamer is zelfs van opvatting dat de minister zou moeten opstappen en legt deze opvatting vast in een motie. De minister ziet dat echter niet zitten. Zij wil graag aanblijven en vindt eigenlijk dat de Kamer maar zelf zou moeten opstappen. Kan dat?

Antwoordindicatie

Vraag 1

1. Inlichtingenplicht → ex artikel 68 Gw en 69 Gw. → afgeleide hiervan in RvOTK
   1. Interpellatie ex art 133 RvOTK
   2. 30-leden debat ex art 54a RvOTK
   3. Schriftelijke vragen ex art 134 RvOTK
   4. Mondelinge vragenuur ex art 136 RvOTK
2. Het enquêterecht (de parlementaire enquête) → ex art 70 Gw

→ Het enquêterecht heeft een aparte paragraaf waar dit in is opgenomen (wet op de parlementaire enquête 2008.

Vraag 2

De regering en de eerste kamer hebben ook een vertrouwensrelatie, ook al lijkt dit in de eerste instantie niet zo. Maar ook ontbinding van de eerste kamer kan ook alleen bij koninklijk besluit gebeuren.

Vraag 3

Er is hier sprake van een probleem in de vertrouwensrelatie. Indien het parlement het vertrouwen opzegt in de regering zou zij in theorie twee dingen kunnen doen:

1. Vrijwillig haar ontslag indienen; of
2. Overstappen tot ontbinding van het parlement en nieuwe verkiezingen uitschrijven.

Echter kan alleen de minister ontbinding realiseren bij koninklijk besluit. Echter is er nog een andere ongeschreven regel dat er een meerderheid van de kamer instemt met ontbinding. Realisatie is dus erg lastig.