Vragen

Vraag 1

Wat is een eenzijdig ongeval? En wat is een bilateraal ongeval? Geef voorbeelden.

Vraag 2

Wat is de essentie van de risicoaansprakelijkheidsregel? Geeft het optimale prikkels om optimale zorg te betrachten?

Vraag 3

Wat is de essentie van schuldaansprakelijkheid? Geeft het prikkels om optimale zorg te betrachten?

Vraag 4

Werkgevers hebben de plicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving voor hun werknemers. In bepaalde landen kunnen medewerkers schadevergoeding eisen voor schade veroorzaakt door iets op de werkplek. Leg uit, van een rechtseconomisch perspectief, welk soort aansprakelijkheidsregel moet worden toegepast voor dergelijke problemen. Overweeg het type ongeval en welke alternatieve aansprakelijkheidsregel kunnen gebruikt worden?

Vraag 5

Leg uit waarom het activiteitenniveau van een belangrijk aandachtspunt is voor de wetgever en hoe dit kan worden gewaarborgd.

Vraag 6

In de aardbevingszaak heeft de rechtbank schadevergoeding voor economische schade toegekend en daardoor een andere conclusie getrokken dan wat de rechtseconomische theorie voorspelt. Leg dit uit.

Vraag 7

Stel dat we een spel hebben met twee spelers: Oma (O) en een beleggingsadviseur (B). Oma wil € 100.000 in aandelen beleggen voor een jaar, maar heeft geen idee hoe dit moet gebeuren tot dat er een beleggingsadviseur verschijnt. Hij beweert dat hij in dat jaar een rendement op die investering kan opleveren 5%, dus € 5.000. De twee partijen zijn het erover eens dat deze € 5.000 aan winst gelijkelijk worden verdeeld, d.w.z. € 2.500 voor Oma en € 2.500 voor de beleggingsadviseur. Gebruik de speltheorie en laat zien dat we contractrecht (inclusief een systeem van sancties) nodig hebben om ervoor te zorgen dat Oma het geld uit leent aan de beleggingsadviseur. Vergelijk de spellen zonder en met contractrecht, en leg eventuele efficiëntie-effecten (Pareto, Kaldor Hicks) uit. Voor de spel met contractrecht, laat ook zien wat voor soort sancties nodig zijn om ervoor te zorgen dat het geld wordt investeert. (Dit is een soort tentamenvraag).

Vraag 8

Een fabrikant van steps A komt met B overeen om 100 steppen te leveren voor een totale prijs van 5.000. B verwacht in de nabije toekomst de steppen te verkopen voor 7.000. A krijgt dan een aanbod van C om 100 steppen te kopen voor 9.000 om dat C de steppen voor 10.500 denkt te kunnen verkopen. A kan niet aan de vraag van C voldoen zonder zijn contract met B te schenden, want hij heeft slechts 100 steppen om te verkopen op dit moment. Wat zou er moeten geburen? Is dit efficiënt?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Een eenzijdig ongeval is bijvoorbeeld een auto ongeluk of een vliegtuigcrash. Een botsing tussen fietser en auto is bilateraal want dan kan het slachtoffer ook een mate van eigen schuld hebben. Dus bij bilateraal kijken of er iemand anders in staat was om een ongeval te voorkomen of niet. Had je je als slachtoffer anders kunnen gedragen. Als voetganger moet je bijvoorbeeld goed opletten wat je doet, met mobiel spelen helpt daar natuurlijk niet bij. Altijd afhankelijk van bepaalde situatie of iets eenzijdig is of niet.

Vraag 2

Bij risicoaansprakelijkheid heb je altijd schuld, je bent altijd aansprakelijk als het geval zich voordoet. Bij risicoaansprakelijkheid ben je dus altijd aansprakelijk als er iets gebeurd, daarom wil je de minste kosten hebben en ga je zorg betrachten. Je gaat echter niet te veel zorg betrachten, dit is namelijk te duur en moeilijk te realiseren. Je gaat niet te weinig zorg betrachten, want dan ben je te snel aansprakelijk. Dit leidt dat je uitkomt tot een efficiënt zorgniveau.

Vraag 3

Schuldaansprakelijkheid geeft geen prikkels om optimale zorg te betrachten. Dit komt doordat men alleen aansprakelijk wordt gesteld bij schuld en daarvoor hoeft men alleen te voldoen aan het wettelijk vastgestelde zorgniveau. Dit zorgniveau hoeft niet perse het optimale te zijn, maar men voldoet vaak aan het wettelijke vastgestelde zorgniveau omdat er dan geen sprake is van schuld.

Vraag 4

Welk voorbeeld ook gebruikt wordt, de beste aansprakelijkheidsregel bij schade veroorzaakt op de werkplek is die van risicoaansprakelijkheid of risicoaansprakelijkheid met de mogelijkheid van beroep op de eigen schuld van het slachtoffer. Dit komt doordat de werkgever altijd moet betalen bij risicoaansprakelijkheid, ongeacht of het zijn schuld is of niet. Dit zie je bijvoorbeeld terug bij mensen die gewerkt hebben met asbest en later ziek geworden zijn. Dat men ziek wordt van de asbest en of de ziekte veroorzaakt is bij de ene werkgever of misschien bij een andere werkgever is lastig vast te stellen. Daarom werkt hier risicoaansprakelijkheid het beste.

Vraag 5

Wanneer de dader de kosten en opbrengsten kent van elke keer dat een activiteit wordt ontplooid, kiest hij voor dat aantal dat hem het hoogst mogelijke verschil tussen opbrengsten en kosten oplevert. Hoog activiteitsniveau brengt hoger maatschappelijke kosten met zich mee. Men zal gaan voor hoogste netto winst. Dus omdat het aantal activiteiten samenhangt met maatschappelijke kosten zal de wetgever dit een belangrijk punt vinden.

Vraag 6

Rechtseconomen willen de maatschappelijke kosten van ongelukken verminderen. Voor Rechtseconomen is een aardbeving een bilaterale ongeval situatie, terwijl het hof uitgaat van een unilateraal ongeval. Kosten voor de maatschappij vallen lager uit als de slachtoffer prikkels heeft om ongevallen te voorkomen. Als slachtoffers volledig compenseert worden, gaan mensen in Assen wonen en de kosten van ongevallen voor de maatschappij gaan omhoog. Dit is inefficiënt.

Vraag 7

Zonder contract zal belegger het geld houden en de winst ook.  Oma leent het geld uit, belegger betaalt wel terug dan verdienen ze beide 2500. Belegger betaalt niet terug dan verlies van 100.000 en belegger verdient 105000. We hebben wetgeving nodig, want prikkels die op de marktpartijen werken zijn zodanig dat oma weet dat ze zonder contractrecht geen geld terugkrijgt. Dit betekent dus dat er geen investering plaats vindt en de beleggingsadviseur geen klanten krijgt. Pareto efficientie: optie met contractrecht is het beste, want beide partijen worden er beter van. Bij pareto is vereist dat het goed is om de transactie te doen als de maatschappij erop voor uit gaat en er niemand achteruitgaat. Zonder contractrecht gaat oma er nogal op achteruit. Kaldor hicks criterium: theoretische compensatie mogelijk tussen partijen die erop vooruitgaat en de partij die achteruitgaat. Dit is een mogelijkheid. Er wordt niet vereist dat de compensatie ook echt plaatsvindt.

Deze volgende matrix kan hierbij gemaakt worden:

Vraag 8

Contractbreuk is hier efficiënt. B heeft in ieder geval dan 2000 euro voor niks doen en A daardoor 7000. Deel van je winst kan worden gebruikt voor het betalen van de schadevergoeding.

1. Stap 1: contract A en B

A (Seller):          +5.000                                              = 5.000

B (Buyer) :         - 5.000 + 7000                               = 2.000

C (Concurrent):                                                         = 0

Gezamenlijk:                                                            = 7.000

2. Stap 2: contract A en C met compensatie positieve contract belang

A (Seller):           +5.000 -5.000 + 9.000(P)   - 2.000(S) = 7.000 => 2000*

B (Buyer) :          - 5.000 + 5.000 +                 2.000(S)  = 2.000

C (Concurrent):                         - 9.000(P) + 10.500(O) = 1.500

Gezamenlijk:                                                              = 10.500

*In Stap 2 gaat A(Seller) 2000 vergeleken met stap 1; alle voordeele bij elkaar is de contractbreuk efficient

• P= Prijs concurrent, S = compensatie / schadevergoeding,
• O= opbrengst voor concurrent.