Hoorcollege Strafrecht 3 week 3A

Dagvaarding en tenlastelegging

Artikel 6 lid 3 EVRM

Everyone charged with a criminal offence has the following minimum rights:

(a) to be informed promptly, in al language which he understands and in detail, of the nature and cause of the accusation against him;

(b) to have adequate time and facilities for the preparation of his defence;

(c)  to defend himself in person or through legal assistance of his own choosing or (..)

Nederlandse dagvaarding en artikel 6 lid 3 EVRM

• Beschuldiging

• Artikel 261 Sv
• Artikelen 348 en 350 Sv
• Officier is dominus litis. Grondslag functie ligt bij de rechter, maar het OM bepaalt waar de zaak over gaat. Rechter moet zich houden aan de formele en materiële vragen. Aan de andere kant moet de rechter ook rekening houden met de verdachte. Dat hangt allemaal met elkaar samen.

• Betekeningsregels

• Artikelen 258, 585 e.v. Sv
• Waarborgen voor kennisname.

• Termijn

• Artikel 265 Sv
• Artikelen 370,375,385 Sv
• In het algemeen een termijn van 10 dagen.
• Het OM hanteert ook een veel ruimere termijn
• Snelrecht is daarom wel erg ingewikkeld

Betekening dagvaarding

• Heeft te maken met de 1^e formele vraag; is de dagvaarding geldig?
• Artikelen 258, 585 e.v. Sv
• Nietige dagvaarding i.v.m

• A. betekening
• B. artikel 261 Sv (TLL)

Voorbeeld betekening dagvaarding

• Het was niet zeker of de verdachte op de hoogte was van de dagvaarding. Er heeft ook geen griffiebetekening plaatsgevonden. Dat betekent dat er nietigheid van de dagvaarding is.

Aanwezigheidsrecht

EHRM Colozza tegen Italië

• Man werd beschuldigd van fraude, maar hij had zijn adres niet doorgegeven. Politie kon hem niet ondervragen
• Later lukte het ook niet om gerechtelijke kennisgeving te geven aan deze man.
• De man werd als onvindbaar verklaard en de man werd beschouwd als iemand die opzettelijk zich onttrekt aan justitie.
• Het kwam tot een stevige veroordeling bij verstek. (In absentia)
• Op een gegeven moment werd hij gearresteerd. De man was zeer verbaasd en zegt dat de lokale politie wel op de hoogte was van zijn adres. Het gerecht in Rome had daar geen begrip voor.
• Voorwaarden om naar het Europees Hof te gaan zijn vervuld. Artikel 6 lid 3 EVRM behelst een aanwezigheidsrecht.
• Bevat artikel 6 EVRM een aanwezigheidsrecht?
• Dat blijkt niet onmiddellijk. Object and purpose of art.  6 taken as a whole show that a person charged with a criminal offence is entitled to take part in the hearing.
• In dit arrest is inderdaad bepaald dat artikel 6 een aanwezigheidsrecht behelst.
• Ook een aanwezigheidsrecht in appel, als die zoals in Nederland een tweede berechting door een feitenrechter behelst. Een aanwezigheidsrecht bij cassatie wordt dus heel anders behandeld, daar zal niet meteen een aanwezigheidsplicht worden aangenomen.

Afstand van recht (Waiver) heeft Colloza door zijn adreswijziging niet door gegeven, afstand gedaan van dit recht?

• Het moet ondubbelzinnig zijn
• Hof: Als iemand met het volle verstand afstand doet van het recht, hebben we daar geen moeite mee.
• Andere zaken (o.a. hermi) het moet evenredig zijn met het belang. Hoe meer erop het spel staat, hoe minder snel er afstand kan worden gedaan van het aanwezigheidsrecht.
• Bijstand door een raadsman kan zo’n waarborg zijn.

Fresh determination

• Laat het aanwezigheidsrecht een berechting bij verstek toe?
• Het mag op zich wel. Het Hof toont zich begripvol bij een berechting bij verstek. Anders zou dat tot een verlamming van het strafprocesrecht leiden. Iemand in Colloza positie moet in staat zijn een nieuwe behandeling te krijgen.
• Een verstekberechting levert op zichzelf dus geen schending van art. 6 EVRM op; fresh determination kan e.e.a. ondervangen
• Bij het Hof is er geen fresh determination meer.

Vragen na Colozza

• Rechtspraak EHRM casuïstisch van aard
• Wanneer Waiver? Niet geaccepteerd in:

• Jones v. UK. In VK is berechting bij verstek een zeer grote uitzondering. Jones was bekend met de datum van berechting en koos ervoor niet te komen, maar kon consequenties niet redelijkerwijs voorzien. Onder die omstandigheden, mocht er niet zomaar afstand van recht aangenomen.

• Wanneer in Colozza’s position? Geen schending in:

• Hennings. Strafbefehl (strafbeschikking); niet op tijd verzet: sleutel postbus kwijt. The authorities cannot be held responsible for barring his access to a court. Hier werd een stukje eigen schuld aangenomen. Wel weer te maken met omstandigheden van het geval. Voordat hij een strafbeschikking had gekregen, had hij een transactie geweigerd. Door vervolgens je niet beschikbaar te stellen voor post, is het je eigen verantwoordelijkheid. Hier stond ook niet veel op het spel, namelijk maar om 1000 mark.
• De Groot. In eerste aanleg wel verschenen; notified in person of prosecutor’s appeal; not detained; dagvaarding op laatst bekende adres; raadsman. Was in persoon in kennis gesteld over het hoger beroep. Er was hier geen reden om een schending aan te nemen, hij zat hier niet in de Collozza positie. Hier stond meer op het spel.

Vertaling naar Nederlandse Sv

• Berechting in aanwezigheid (Verstek) in drie soorten zaken toegestaan:

• Zaken waarin verdachte recht heeft op een fresh determination;
• Zaken waarin autoriteiten zich voldoende hebben ingespannen en onbekendheid voor rekening verdachte komt.
• Zaken waarin verdachte rechtsgeldig afstand heeft gedaan van aanwezigheidsrecht

Nederland en fresh determination

• Mogelijkheid van hoger beroep

• Artikel 404 lid 1 en 2 Sv. Er wordt niet pro forma alles opnieuw gedaan. Ook als de verdachte zegt dat hij niet eens is met de strafoplegging, moet de rechter wel alle formele en materiële vragen weer bij langs gaan. Daar ligt dan alleen niet de focus op tijdens de zitting.

• Termijnen van hoger beroep

• Artikel 408 lid 1 en 2 Sv

• Inhoud hoger beroep: is fresh determination

• Artikel 415 lid 1 Sv

• Wat als OM hoger beroep instelt? Zie artikel 409 Sv: verplichtingen om verdachte te informeren

• Daarmee is afwezigheid van de verdachte bij de Rb-berechting, in appel goed recht te zetten.

Nederland en rechtsgeldige afstand

• Nederland is daar niet heel moeilijk in om afstand te doen van je aanwezigheidsrecht (Waiver).
• Indien dagvaarding geldig betekend is en verdachte noch raadsman op de terechtzitting is verschenen, kan de rechter – behoudens duidelijke aanwijzingen tegendeel – uitgaan van het vermoeden dat de verdachte vrijwillig afstand heeft gedaan van zijn aanwezigheidsrecht. Dat gaat best ver. Is dat wel in overeenstemming met artikel 6 EVRM?
• Indien (ander) adres is opgegeven moet daar ook een brief naar toe om afstand aan te nemen.
• Anders bij een aanhoudingsverzoek. HR casseert als uit latere gegevens blijkt dat er geen afstand genomen was. De verdachte lag in het ziekenhuis. De HR kan altijd nog herstellen een fresh determination doen. Ook al word je verdedigingd op zitting heb je alsnog het recht om daar aanwezig te zijn.

Nederland en aanhoudingsverzoek

• Raadsman: verzoek om de zaak aan te houden. Ik werd gebeld door cliënt dat zijn zus door haar man zwaar is mishandeld. Hij zit nu bij haar. Hij kan niet weg daar maar wil graag bij de behandeling van zijn zaak zijn. Zou ook nog wat stukken meenemen. Verzoek terecht afgewezen?
• Er gaan veel kosten meegemoeid als een verdachte niet komt opdagen.
• Het recht moet ook niet verstopt worden door allerlei aanhoudingsverzoeken.
• Er zijn natuurlijk ook allemaal belanghebbenden meegemoeid.
• HR: bij aanhoudingsbeslissing moet rechter afweging maken tussen alle daarbij betrokken belangen waaronder

• Het belang van de betrokkene bij het kunnen uitoefenen van zijn aanwezigheidsrecht;
• Het belang dat niet alleen de betrokkene maar ook de samenleving heeft bij een doeltreffende en spoedige berechting en
• Het belang van een goede organisatie van de rechtspleging

Dagvaarding en TLL

• Artikel 261 Sv

• De dagvaarding behelst = tll/beschuldiging
• Artikelen 348/350 Sv = grondslag TLL
• Informatiefunctie/ grondslagfunctie TLL

• Artikel 6 lid 3 sub a EVRM

• (..) to be informed (..) of the nature and cause of the accusation against him
• Nature = legal characterization; cause = the acts he is alleged to have committed and on which the accusation is based (gedraging/de feiten)
• Ten eerste OvJ kan iets ten laste leggen dat helemaal niet strafbaar is. Bij de tweede materiële vraag volgt er dan OVAR. Maar bij strafrecht 3 moet je je afvragen of er wel wordt voldaan aan de eerste materiële vraag, namelijk 261 Sv. Er zit namelijk een idee ingebakken dat je een idee hebt van the nature. Dan zou het al een nietige dagvaarding kunnen opleveren.
• Ten tweede is het in Nederland zeer gebruikelijk om veel bestanddelen in de tenlastelegging te stoppen. Dat betekent dus ook, dat bij de eerste materiële vraag de kwalificatie al een rol speelt. Als de bestanddelen daar niet bewezen kunnen worden, volgt er al een vrijspraak. Kwalificatie en nature spelen een rol bij de eerste formele vraag, de eerste materiële vraag en de tweede materiële vraag.

EVRM De Salvador Torres t. Spanje

• Bestuurder van een openbaar ziekenhuis. Ambtelijke omgeving. Geld van het ziekenhuis kwam bij een bank op een rekening. Die bank stortte vervolgens een extraatje op de rekening van De Salvator Torres
• Hoe moest dit feit worden gekwalificeerd?

• RC, OvJ, ziekenhuis: verduistering publieke middelen, begaan door persoon aan wie fondsen van een openbare instelling zijn toevertrouwd.
• Landsadvocaat: ambtelijke corruptie
• Rechtbank: eenvoudige verduistering
• HR: eenvoudige verduistering door ambtenaar in functie (wettelijke strafverzwaringsgrond). Straf van 18 maanden naar 5 jaar!
• Klacht bij EHRM op grond van artikel 6 lid 3 sub a EVRM; grond voor strafverzwaring is nooit expliciet ten laste gelegd.
• Hof: het was een impliciet onderdeel van de vervolging. Verdachte had er op bedacht moeten zijn dat dit de uitkomst was.

• Toepassing strafverzwaringsgrond voorzienbaar; dus was verdediging mogelijk. Verder alleen voor determining sentence.

EVRM Pelissier en Sassi t. Frankrijk

• TLL: bankbreuk; veroordeling: medeplichtigheid aan bankbreuk. Frankrijk: de mogelijkheid van deze veroordeling lag in de aanklacht besloten; de verdachten konden deze uitkomst voorzien.
• EHRM oordeelt anders: rechters noch OvJ hebben de mogelijkheid van een veroordeling wegens medeplichtigheid ter sprake gebracht
• Hier kwalificatie niet voorzienbaar. Het ging niet om het toepassen van een strafverzwaringsgrond
• Juridische aard van medeplichtigheid werd voldoende zelfstandig en complex geacht dat het voorzienbaar was.

EVRM Mattochia t. Italië

• TLL: aanvankelijk: verkrachting van R in Rome, in november 1985. Dat is redelijk vaag. Voor de verdediging is dat erg lastig.
• OM wist van specificaties (tijdstip, locatie), maar informeerde verdachte daar niet over.
• EHRM: enkele beschikbaarheid info onvoldoende. Het OM moet actief infomeren.
• Tijdens proces veranderde beschuldiging nog vaker (cause), de feiten veranderden steeds.
• Verdachte kreeg geen reactietijd in eerste aanleg, terwijl hoger beroep en cassatie nieuw onderzoek onnodig achtten.

• Schending van art. 6 EVRM. Het kan wel fluctueren, maar de verdediging moet dan wel de tijd krijgen. Artikel 6 lid 3 a en b EVRM hangen heel erg samen. A dat je geïnformeerd wordt en B voldoende faciliteiten en tijd hebt om je te verdedigen. Elke keer weer een holistische kijk, je moet kijken naar alle omstandigheden van het geval.

EHRM-rechtspraak samengevat

• Recht op informatie over nature en cause
• Enkele beschikbaarheid is onvoldoende; actief informeren
• ‘Eigen schuld’ kan beroep op schending in de weg staan
• Veranderingen in nature/cause kan meebrengen dat verdediging tijd en middelen moet worden gegund.

• Vooral veranderingen met een geheel eigen juridische dynamiek
• Kwalificatie moet voorzienbaar zijn geweest

-I.b. voorzienbaar wanneer reeds impliciet onderdeel van oorspronkelijke beschuldiging

• Reparatie in hoger beroep is mogelijk, mits feits-en rechtsvragen daar voldoende aan de orde zijn
• Detailniveau afhankelijk van de omstandigheden; staat in verband met vraag voldoende tijd/middelen en algemene vraag fair trial

Nederland: eisen aan de tenlastelegging (artikel 261 Sv)

• Feit, tijd, plaats

• Problemen? Als snel nietigheid

• Omstandigheden/wetsartikelen

• Problemen? Zelden (i.b. geen) nietigheid
• De aard van het verwijt stoppen we al in de bestanddelen

Feiten/tijd/plaats probleemcategorieën

1. Onvoldoende geconcretiseerde omstandigheden

2. Innerlijk tegenstrijdig. Juridische tegenstrijdigheid.

3. Onbegrijpelijk samenstel van woorden

->  Hoge raad was er eerst in streng in, maar is nu veel pragmatischer geworden.

… Nederland eisen aan de tenlastelegging

• Specifiek probleem ad 1 (voldoende concreet?) = gebruik van wetstermen ter concretisering
• Doorgaans onvoldoende als wetsterm uiteenlopende handelingen omvat. Er is aan nature dan voldaan, maar niet aan de cause (wat de gedragingen zijn).
• Voorts weegt mee

• Mogelijkheden OM ter concretisering?
• Positie bestanddeel in delictsomschrijving?
• Wetsterm enige? -> voldoende feitelijke betekenis?
• Wetsterm aanvullend? -> mede feitelijke betekenis?

Relativering grondslag

• Correctiemechanismen in

• Wetgeving (artikel 312/313 Sv (+12 Sv)
• Rechtspraak (interpretatie van de TLL)