Hoofdstuk 1 Een verkenning van het recht

1.1 Wat is recht?

1.1.1 Introductie

Het recht ontstaat in de samenleving. Je komt het tegen in het dagelijks leven, als je bijvoorbeeld studieboeken koopt in de boekhandel is er al sprake van een juridische betrekking. In de maatschappij zijn er ontelbaar veel van deze onderlinge interacties tussen mensen, daarom moeten er regels zijn.

En dan nu het antwoord op de vraag wat recht is. Recht is een gehele eenheid van regels die wettelijk zijn vastgesteld. Het recht zorgt ervoor dat de betrekkingen tussen mensen zo soepel en eerlijk mogelijk verlopen. Als je bijvoorbeeld  een bijbaantje hebt, bepaalt  het arbeidsrecht de rechten en plichten van jou als werknemer en de rechten en plichten van jouw werkgever. Ook zorgt het recht voor de beste oplossing als er onderlinge problemen zijn. Het recht stelt bijvoorbeeld regels vast over geluidsoverlast van de buren.

1.1.2 Rechtsnormen ten opzichte van andere normen

Behalve recht zijn er ook andere waarden en normen, denk bijvoorbeeld aan de godsdienstige normen. De vraag is of de definitie van recht ook geldt voor deze normen. Gedeeltelijk wel, maar toch zijn er verschillen.

In de eerste plaats zijn rechtsnormen bedoeld om niet gewenste resultaten van bijvoorbeeld diefstal te voorkomen. Rechtsnormen richten zich dus op het externe gedrag van mensen. Ook bij godsdienst geldt de norm dat je niet mag stelen. Het druist in tegen de moraal dat je iets van iemand anders steelt. Bij de godsdienst gaat het er echter wel om wat iemand van plan is, terwijl het bij het recht juist om de daad gaat. Anders gezegd: het recht is bedoeld om diefstal te voorkomen zonder dat de moraal van belang is. Het recht bemoeit zich dus niet met gedachten van mensen, maar het wordt pas gebruikt als mensen hun (slechte) gedachten daadwerkelijk uitvoeren.

In de tweede plaats is er een verschil wat betreft een eventuele sanctie. Bij het overtreden van een rechtsnorm is er meestal een wettelijke sanctie. Iedereen kent wel het bordje met ‘verboden toegang voor onbevoegden’. In artikel 461 van het Wetboek van Strafrecht staat dat je bij overtreding van deze regel een boete krijgt. Je wordt als het ware gedwongen om deze regels na te leven. Het is de taak van de overheid, dus de staat, om deze regels te handhaven. Bij ethische normen zijn er geen officiële sancties. Wel bestaat er bijvoorbeeld uitsluiting door de gemeenschap. Deze sanctie raakt echter niet het wezen van een overtreding, terwijl dat bij het recht wel zo is. Verder is er bij het overtreden van.....read more

Hoofdstuk 1

Wat is de definitie van het begrip recht?

Waarin verschillen rechtsnormen ten opzichte van andere normen?

Wat is het verschil tussen objectief en subjectief recht?

Wat houdt rationalistisch natuurrecht in en welke Nederlander was een bekende aanhanger van deze leer?

Wat is het verschil tussen positief recht en natuurrecht?

Wat is het verschil tussen publiek- en privaat recht?

Wat is het verschil tussen formeel en materieel recht?

In welke drie categorieën kunnen wetten worden ingedeeld?

Wat is de rangorde in wetgeving?

Wat houdt de Trias Politica in?

Wat zijn de belangrijkste rechtsbronnen?

Welke bekende uitspraak toont aan dat een rechterlijke uitspraak een belangrijke aanvulling is op het positieve recht?

Wat is het onderscheid tussen het dualisme en het monisme?

Hoofdstuk 2

Wat houdt de empirische cyclus in de rechtswetenschap in?

Is de rechtswetenschap een normenwetenschap?

Waarin verschillen de harde of exacte wetenschappen van de rechtswetenschap?

Welke externe visies op het recht bestaan er?

Wat is het verschil tussen rechtsvinding en waarheidsvinding?

Wat houdt de modus ponens in?

Wat zijn de verschillende interpretatiemethoden?

Welke oplossingen bestaan er voor rechtsregels die elkaar tegenspreken?

Welke redeneerwijzen bestaan er in de praktijk?

Hoofdstuk 3

Wat is het onderscheid tussen klassieke en sociale grondrechten?

Wat is het onderscheid tussen de horizontale en verticale werking van grondrechten?

Op welke wijzen kunnen grondrechten worden beperkt?

Wat houdt het gelijkheidsbeginsel in en welke problemen kunnen hierbij optreden?

Wat is positieve discriminatie?

Wat is het verschil tussen de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van levensovertuiging?

Wat houdt de vrijheid van drukpers in en welke arresten spelen bij dit beginsel een belangrijke rol?

Welke artikelen spelen een grote rol bij het verdrag als rechtsbron?

Kan een wet in formele zin getoetst worden aan het Statuut, welk arrest speelt hierin een belangrijke rol?

Wat houdt het toetsingsverbod van art. 120 GW in?

Wat zijn argumenten voor het toetsingsverbod?

Wat zijn argumenten tegen het toetsingsverbod?

Wat zijn de typische kenmerken van een staat?

Hoe kunnen staten worden ingedeeld?

Welke staatsvormen bestaan er?

Welke regeringsvormen bestaan er?

Wat is het verschil tussen een directe en een indirecte democratie?

Wat zijn typische kenmerken voor een democratie?

Welke kiesstelsels vallen te onderscheiden?

Wat is de rol van politieke partijen en welke hoofdstromingen bestaan er?

Wat houdt de zelfstandige positie van de Kamer in?

Wat houdt het tweekamerstelsel in?

Welke vaste colleges van advies bestaan er en wat zijn hun taken?

Wat zijn de vijf beginselen van de rechtsstaat?

.....read more