Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

De drie b’s staan centraal in dit vak: bestuursorgaan, belanghebbende en besluit.

Bestuursorgaan: Niet elk orgaan is een bestuursorgaan. Het begrip orgaan is dus ruimer dan het begrip bestuursorgaan. Bestuursorganen zijn onder te verdelen in a-organen (art. 1:1 lid 1 sub a Awb) en b-organen (art. 1:1 lid 1 sub b Awb). 

Een a-orgaan is een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld. Dit betekent dat het orgaan altijd een bestuursorgaan is. Het gaat hier om openbare lichamen waarvan in art. 2:1 lid 1 BW bepaalt dat zij rechtspersoonlijkheid bezitten. Daarnaast gaat het hier om rechtspersoonlijkheid die voortvloeit ui een bijzondere instellingswet. Belangrijk is dat het hier altijd gaat om de organen van een rechtspersoon. De gemeente is rechtspersoon maar geen bestuursorgaan. De burgemeester is wel een bestuursorgaan. 

Een b-orgaan is een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed. Dit betekent dat dit orgaan enkel een bestuursorgaan is voor de uitoefening van het openbaar gezag. Er moet sprake zijn van een op de wet steunende bevoegdheid tot het eenzijdig bepalen van de rechtspositie van de andere rechtssubjecten (legaliteitsbeginsel).

De derde categorie is wel bekleed met openbaar gezag maar zonder wettelijke grondslag. Organen van privaatrechtelijke rechtspersonen die financiële voorzieningen of uitkeringen verstrekken zijn bestuursorganen als de overheid de criteria voor het vertrekken in beslissende mate bepaald en die in overwegende mate financiert.  Als hiervan sprake is, dan is er toch sprake van een bestuursorgaan.

Er zijn wel uitzonderingen gemaakt in art. 1:1 lid 2 Awb. De wetgever en de rechter zijn hierdoor wel organen, maar geen bestuursorganen.

Belanghebbende: Een belanghebbende is degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken (art. 1:2 lid 1 Awb). Uit art. 1:2 lid 2 en 3 Awb blijkt dat voor andere dan de eigen belangen alleen dan een mogelijke rol is weggelegd als de potentieel belanghebbende of bestuursorgaan of rechtspersoon (opkomen voor algemene belangen of voor het collectief belang) is. Als een rechtspersoon een individueel belang behartigt, dan gaat het alsnog om lid 1.

Lid 1: De eerste stap om te kijken of iemand belanghebbende is, is kijken of iemand normadressaat is. Een normadressaat is degene tot wie het besluit is gericht. Het besluit raakt de normadressaat in zijn rechtspositie. Als er geen sprake is van een normadressaat, dan gaat het om een derdebelanghebbende en moet er worden gekeken naar de OPERA-criteria. OPERA staat voor objectief/persoonlijk/eigen/rechtstreeks/actueel belang. Het objectief belang ziet erop dat er niet enkel sprake is van wat in iemands belevingswereld speelt. Eigen belang gaat erom dat je niet voor iemand anders belang opkomt. Actueel belang gaat m geen onzekere, toekomstige gevolgen. Het persoonlijk en rechtstreeks belang zijn vaak wat controversieel. Het persoonlijk belang heeft een categorale aanpak. Dit houdt in dat je je dient de onderscheiden van de amorfe massa. Er moet iets te onderscheiden zijn ten opzichte van anderen. Je moet hier goed opletten om welk soort besluit het gaat. Als het gaat om een besluit dat de fysieke leefomgeving

Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Besluitbegrip ex. art. 1:3 Awb: strategisch: Rechtsbescherming is in het bestuursrecht gekoppeld aan het besluitbegrip. Soms is er de wens dat de rechtsbescherming groter dan dogmatiek van het besluitbegrip. Dogmatisch denk je dat het geen besluit is, maar het belang kan zijn om wel te zorgen dat het gezien wordt als een besluit. Dan staat er namelijk rechtsbescherming open bij de bestuursrechter. 

Soorten besluiten: Verschillende vormen van besluiten ex. art. 1:3 Awb. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een beschikking, besluit van algemene strekking (algemeen verbindend voorschrift, beleidsregel en ander besluit van algemene strekking). Dit is van belang, omdat niet op alle soorten besluiten de Awb-bepalingen van toepassing zijn. Daarbij komt dat niet voor alle soorten besluiten direct rechtsbescherming bij de bestuursrechter open staat ex art. 8:3 Awb. Voor beschikkingen en concretiserende bas staat wel direct beroep bij de bestuursrechter open.

Beschikkingen: Voorbeelden zijn een vergunningen, bestuurlijke boete, last onder bestuursdwang/last onder dwangsom, verlening subsidie, intrekking kinderopvangtoeslag en verhoging van een uitkering. Onder beschikking wordt verstaan een besluit dat niet van algemene strekking is, met inbegrip van de afwijzing van een aanvraag daarvan. Een afwijzing heeft in principe geen rechtsgevolgen, maar op grond van dit artikel wordt het toch gezien als een beschikking. Er wordt onderscheid gemaakt tussen persoonsgerichte en zaakgerichte beschikkingen (bepaalt de juridische status van een concreet object, bv. huis).

Bas; algemeen verbindend voorschrift (avv): Voorbeelden zijn een verordening van gemeenteraad of provinciale staten, ministeriele regelingen, algemene maatregelen van bestuur en bestemmingsplannen met planregels. Elementen van een avv zijn:

• Naar buiten werkende regel
• Algemeen naar plaats, tijd en persoon
• Voor herhaalde toepassing vatbaar
• Bevat zelfstandige normstelling (zoals geboden en verboden)
• Bindt de geadresseerde burgers
• Vastgesteld krachtens een specifiek daartoe strekkende bevoegdheid die is ontleend aan de Grondwet of een ‘gewone’ wet in formele zin

Er staat op grond van art. 8:3 Awb geen beroep open voor avv.

Beleidsregels: De overheid moet consistent optreden. Alle ambtenaren moeten in de regel de wet op dezelfde manier toepassen. Bestuursorganen wil eenheid en maakt dus beleidsregels. Bestuursorganen verschaffen zichzelf hierdoor algemene richtlijnen voor de totstandkoming van besluiten. Hierdoor kunnen de besluiten gemakkelijker worden genomen, gemotiveerd en verantwoord worden. Een beleidsregel bindt alleen de bestuursorganen zelf en dus niet de burgers. Een beleidsregel is namelijk niet terug te voeren op een wet in formele zin. Wat onder beleidsregel moet worden verstaan, staat in art. 1:3 lid 4 Awb. Een beleidsregel geeft dus aan hoe een bestuursorgaan een bestaande regel (bevoegdheid) toepast. Als er een beleidsregel is dan moet de bestuursorgaan optreden conform die beleidsregel. 

Concretiserend besluit van algemene strekking: Voor een c-bas staat beroep bij de bestuursrechter open (voor een avv niet). Een c-bas bevat geen zelfstandige normstelling. Het doel van een c-bas is een bestand avv te operationaliseren. De werkingssfeer wordt naar plaats en/of tijd bepaald.

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur? 

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur. 

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden

Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Vraag 1: Welke theorieën zijn er over de verhouding tussen bestuursrecht en privaatrecht? Er wordt onderscheid gemaakt tussen vier theorieën: de gemene rechtsleer, de gemengde rechtsleer. Leer van het ‘gemeenschappelijk recht’ en de invullende rechtsleer.

Gemene rechtsleer: Dit is een hele oude theorie. In deze leer is het privaatrecht het algemene recht is voor alle rechtsverhoudingen. Het algemene recht geldt, tenzij uit het publiekrecht iets anders voortvloeit.

Gemengde rechtsleer: Deze leer bepaalt dat binnen één rechtsbetrekking privaatrechtelijke en publiekrechtelijke normen tegelijk van toepassing zijn. Deze rechtsgebieden hebben dan evenveel gewicht. Het publiekrecht werd niet langer gezien als uitzonderingsrecht. 

Leer van het ‘gemeenschappelijke recht’: Deze leer bepaalt dat er gemeenschappelijke normen (beginselen) en rechtsfiguren zijn die aan het publiekrecht en privaatrecht ten grondslag liggen. Deze beginselen kunnen wel verschillende uitwerkingen krijgen in de rechtsgebieden. 

Invullende rechtsleer: In deze leer is de heersende gedachte dat de overheid geen keuzevrijheid heeft tussen publiek- en privaatrecht. Aan het privaatrecht kunnen geen bevoegdheden voor de overheid ontleend worden om publieke belangen te behartigen. Het legaliteitsbeginsel brengt mee dat de overheid het privaatrecht niet kan gebruiken. Doordat dit in de praktijk niet haalbaar is, wordt het privaatrecht gezien als inspiratiebron. Het privaatrecht mag enkel worden gebruikt ter invulling van bestaande publiekrechtelijke bevoegdheden.

Vraag 2: Mag de overheid privaatrecht gebruiken voor publieke belangenbehartiging? Terug in de tijd bestond er een opvatting dat de overheid twee wegen had te begaan. De overheid kon kiezen tussen publiek- en privaatrecht. Destijds gold de gemene rechtsleer. Dus het is een logisch gevolg dat na deze leer de tweewegenleer ontstond. Je moet beide stromingen dan wel kunnen gebruiken. Dit heeft er toe geleid dat er soort een detournément de pouvoir op trad.  Er was dus veel kritiek op de tweewegenleer.

In het arrest Windmill is de doorkruisingsleer geformuleerd. In dit arrest wordt antwoord gegeven op de vraag of de overheid, ingeval haar bij een publiekrechtelijke regeling ter behartiging van zekere belangen bepaalde bevoegdheden zijn toegekend, die belangen ook behartigen door gebruik te maken van haar in beginsel krachtens het privaatrecht toekomende bevoegdheden. Wanneer de betrokken publiekrechtelijke regeling daarin niet voorziet, dan is voor de beantwoording beslissing of gebruik van de privaatrechtelijke bevoegdheden die regeling op onaanvaardbare wijze doorkruist. De beoordeling hangt van van 3 factoren te vinden in ro. 3.2. Vervolgens moet je deze factoren tegen elkaar afwegen. Dit arrest stelt grenzen aan de tweewegenleer. 

Vraag 3: Welk recht is op privaatrechtelijk handelen van de overheid van toepassing? In ieder geval is het privaatrecht van toepassing, maar ook het publiekrecht. Met name de Awb en de ongeschreven algemene beginselen van behoorlijk bestuur en de grondrechten.

In de wet is ook te zien dat de gemengde rechtsleer tot uitdrukking komt. Dit is onder andere te zien in art. 3:14 BW en art. 3:1 lid 2 Awb.

De overheid moet zich aan de contracten houden. De overheid moet een overeenkomst nakomen. De uitzondering hierop zijn de onvoorziene omstandigheden die van dien aard zijn dat de wederpartij geen onverkorte nakoming mag verlangen. 

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur? 

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur. 

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.

Welke

Welke onderwerpen worden behandeld in het hoorcollege?

Bestuursrechtelijke sancties: Ten eerste bestaat de bestuursdwang. Er wordt dan een besluit opgestuurd naar de overtreder. Er wordt een termijn gesteld tot het terugdraaien van hetgeen dat is overtreden. Als de overtreder niet binnen de termijn handelt, dan wordt het door de gemeente weggehaald en moet de overtreder de kosten vergoeden. Vervolgens bestaat de sanctie genaamd dwangsom. De sancties bestuursdwang en dwangsom zijn gericht op herstel. Tot slot kan er een boete worden opgelegd. Dit is een straf die ziet op vergelding en preventie, maar waardoor de onrechtmatige situatie niet wordt hersteld. 

Toezicht op de naleving van de regels: Door toezicht kan worden bekeken of er een onrechtmatige situatie plaatsvindt. De wet wijst toezichthouders aan ex. Art. 5:11 Awb. Als toezichthouder heb je verschillende bevoegdheden. Zie hiervoor art. 5:15 – 5:19 Awb. Een toezichthouder kan o.a. plaatsen betreden, inlichtingen en inzage identiteitsbewijs vorderen. Aanvullende bepalingen over bevoegdheden staan in de bijzondere wetten. Ook zijn er plichten voor de toezichthouder zelf. Zie hiervoor art. 5:12 en 5:14 Awb. Op grond van art. 5:20 Awb moet een ieder binnen gestelde redelijke termijn medewerking verlenen. Deze bevoegdheden mogen door de toezichthouder worden uitgevoerd, zonder dat er een verdenking of vermoeden van overtreding moet zijn. Zie voor de begunstigingstermijn art. 5:24 Awb en in gevallen van spoed art. 5:31 Awb.

Bestraffende sancties: het gaat dan om een bestuurlijke sanctie voorzover deze beoogt de overtreder leed toe te voegen ex. Art. 5:2 lid 1 sub c Awb. 

Relevantie onderscheid tussen strafsancties en herstelsancties: bij herstelsancties is de verwijtbaarheid geen voorwaarde. De verwijtbaarheid is bij strafsancties wel van belang, zie art. 5:41 Awb. De wederrechtelijkheid is voor beide sanctieseen voorwaarde, zie art. 5:5. Uit art. 6 Evrm kan onder andere het zwijgrecht en cautie af worden geleid. Zie art. 5:10aAwb. Bij de toetsing van strafsancties moet de rechterlijke toetsing niet terughoudend zijn.

Zijn combinaties van straffen mogelijk?: Je mag geen meerdere bestraffende bestuurlijke boetes opleggen voor dezelfde overtreding ex. art. 5:43 Awb. Op grond van at. 5:6 Awb mogen twee bestuurlijke herstelsancties niet gelijktijdig worden opgelegd. De combinatie van een herstelsanctie en een strafsanctie mogen wel tegelijk worden opgelegd. Er moet dan wel een wettelijke bevoegdheid bestaan. 

Hoogte van een boete: De rechter moet de hoogte van de boete indringend toetsen. Zie hiervoor 5:46 Awb. Lid 1 bepaalt dat de wet bepaalt wat de hoogst mogelijke boete is. 

Welke onderwerpen worden besproken die niet worden behandeld in de literatuur? 

Er worden geen onderwerpen besproken die niet worden behandeld in de literatuur. 

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

Er worden geen recente ontwikkelingen besproken.

Welke opmerkingen worden er tijdens het college gedaan door de docent met betrekking tot het tentamen?

Er worden geen opmerkingen gemaakt met betrekking tot het tentamen.

Welke vragen worden behandeld die gesteld kunnen worden op het tentamen?

Er worden geen vragen behandeld die gesteld zouden kunnen worden op het tentamen.