Tiethoff q.q./NMB (HR 22-12-1989, LJN AD0995; NJ 1990/661 m.nt. P. van Schilfgaarde)

Casus

Sinds 1980 heeft Het Residentieslachthuis BV aan NMB een kantoorpand verhuurd, voor een prijs van ƒ 14.762,49 per kwartaal, bij vooruitbetaling te voldoen. Bij vonnis van de rechtbank op 17 juli 1985 is Het Residentieslachthuis in staat van faillissement verklaard. De curator vordert in deze procedure, stellende dat NMB de huur over het vierde kwartaal van 1985 en over de vier kwartalen van 1986 niet heeft betaald, de veroordeling van NMB tot betaling ƒ 73.812,45 en per 1 januari 1987 ƒ 14.762,49 per kwartaal, zolang NMB het genot van het gehuurde heeft. NMB heeft die vordering bestreden, stellende dat zij de gefailleerde vennootschap kredieten – tot op de dag van faillietverklaring ƒ 4.746.344,18 – heeft verleend en dat zij zich op grond van artikel 53 Fw op verrekening kan beroepen.

De curator heeft bestreden dat aan NMB een beroep op verrekening toekomt.   

Hoge Raad

Een redelijke uitleg van artikel 53 Fw brengt mee dat een uitzondering moet worden aanvaard voor het geval van een na de faillietverklaring ontstane schuld die voortvloeit uit een daarvoor met de gefailleerde gesloten, na de faillietverklaring nog voortdurende overeenkomst, krachtens welke die schuld de tegenprestatie betreft voor een prestatie die van de faillietverklaring af ten laste van de boedel moet worden verricht. Deze uitzondering geldt met name wanneer de curator, zoals bij de onderhavige huurovereenkomst, ondanks het faillissement gehouden is die prestatie te blijven verrichten en de wederpartij compensatie verlangt met een vordering die met deze overeenkomst geen verband houdt. Een andere opvatting zou ertoe leiden dat het aan de Faillissementswet mede ten grondslag liggende beginsel van de gelijkheid van de schuldeisers op onaanvaardbare wijze zou worden doorbroken, doordat de betreffende schuldeiser hier niet alleen ter verkrijging van voldoening van zijn vordering gebruik zou kunnen maken van de bijzondere regel van artikel 53 Fw, maar bovendien aldus veelal zonder reële tegenprestatie aanspraak zou kunnen blijven maken op hetgeen jegens hem door de curator ten laste van de boedel moet worden verricht. Aldus zou bovendien een goed beheer ten behoeve van de gezamenlijke schuldeisers van de tot de boedel behorende goederen ten aanzien waarvan lang lopende overeenkomsten als de onderhavige bestaan, in ernstige mate worden bemoeilijkt.