Van Leuveren q.q./ING (HR 01-02-2013, NJ 2013/156)

Casus

De feiten in dit geschil komen in hoofdlijnen overeen met die van het Dix q.q./ING-arrest. Het betreft namelijk de situatie dat een kredietnemer tot zekerheid van al hetgeen hij aan een bank schuldig is en zal worden, zich door middel van een stampandakte verbindt zijn toekomstige vorderingen op derden aan deze bank te verpanden en de bank een onherroepelijke volmacht bedingt om de vorderingen daadwerkelijk aan zichzelf te verpanden.

Hoge Raad

De Hoge Raad heeft voorop gesteld dat een volmachtverlening die uitsluitend ertoe strekt verpandingen tot stand te brengen, beschouwd moet worden als uitvoering van de in die stampandakte neergelegde verplichting tot verpanding. De volmachtverlening kan dan ook niet worden aangemerkt als een onverplichte rechtshandeling in de zin van artikel 42 Fw. Voorts heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de enkele wetenschap bij partijen van het feit dat de andere schuldeisers worden benadeeld nog geen samenspanning in de zin van artikel 47 Fw oplevert.

De belangrijkste overweging uit dit arrest is echter het volgende. In het arrest Dix q.q./ING bleef een los eindje hangen. In een verzamelpandakte worden de vorderingen en de pandgevers niet gespecificeerd. Zij worden generiek omschreven. Mede in verband met de mogelijkheid van antedatering is, wil een verpandingsconstructie als het onderhavige rechtsgevolg hebben, nodig dat de eerdere datering vaststaat van zowel de akte waarin de titel voor de verpanding ligt besloten als de akte waarin de volmacht is verleend. In het arrest Dix q.q./ING werd aan deze voorwaarde voldaan door zowel de stampandachte als de volmachtakte in te schrijven. De vraag die bleef hangen was of dit ook vereist was. De Hoge Raad heeft in dit arrest deze vraag ontkennend beantwoord. In dit arrest heeft de Hoge Raad vastgesteld dat uit het Dix q.q./ING-arrest niet volgt dat alleen op grond van registratie kan worden aangenomen dat de datering van de akten vaststaat. Indien die datering wordt betwist, ligt het in beginsel op de weg van de partij die zich op de akte beroept om de juistheid van die datering te bewijzen.