Tandarts (HR 17-01-1958, NJ 1961, 568)

Onderwerp

• Relativiteitsbeginsel & correctie Langemeijer

• 1401 BW 6:163 NBW

Casus

In de wet wordt een vergunning verplicht gesteld voor tandartsen. Het is niet zo dat andere tandartsen een tandarts zonder vergunning aansprakelijk kan stellen. De vergunningplicht bestaat namelijk om de patiënt te beschermen tegen onbekwame tandartsen. Het is niet bedoeld om de broodwinning van concurrerende tandartsen te beschermen. Dhr. Dorenbos is meermalen strafrechtelijk veroordeeld wegens het onbevoegd uitoefenen van de tandheelkunde (op grond van art. 436 Sr). Dorenbos trekt zich echter van die veroordelingen weinig aan. Daarom besluit een groep tandartsen uit Tilburg (waar Dorenboos de overtredingen pleegt) Dorenbos civielrechtelijk aan te spreken. Ze eisen een verbod van uitoefening van de tandheelkunde, met een dwangsom van ƒ10.000,- per overtreding, en een schadevergoeding van één gulden. De rechtbank heeft de vordering toegewezen. In hoger beroep vernietigt het hof dit vonnis. Volgens het hof beoogt de geschonden norm (art. 436 Sr) niet de tandartsen te beschermen maar het publiek. Daarom is niet voldaan aan het relativiteitsvereiste en zijn de tandartsen volgens het hof niet-ontvankelijk in hun eis. De tandartsen gaan in cassatie

Hoge Raad

Volgens de Hoge Raad strekt de wettelijke norm van art. 436 Sr inderdaad niet ter bescherming van de tandartsen. Zij kunnen hun vordering niet op schending van die norm funderen. Echter, Dorenbos heeft, behalve art. 436 Sr, ook een ongeschreven norm geschonden. Wie onbevoegd tandheelkunde beoefent en daarmee bevoegde tandartsen beconcurreert, brengt voorzienbaar schade toe aan de bevoegde tandartsen. Dit is jegens hen onrechtmatig omdat zij zich vanwege de wettelijke eisen grote moeite hebben getroost teneinde bevoegdheid de tandheelkunde uit te kunnen oefenen.

Kern

Wanneer een geschreven norm wordt overtreden die niet strekt tot bescherming van het gelaedeerde belang, kan soms een zorgvuldigheidsnorm geschonden zijn die wel strekt tot bescherming van dat belang. De Hoge Raad acht het gedrag van Dorenbos onrechtmatig jegens de andere tandartsen wegens strijd met een ongeschreven verkeersnorm welke hen tegen zodanige mededinging van een onbevoegde tandarts beschermt.

Correctie Langemeijer: Het feit dat er strijd is met de wet, is een belangrijke factor bij het bepalen of er een zorgvuldigheidsnorm is overtreden.

Onrechtmatigheid kan ook rusten op ongeschreven verkeersnorm. Ook al strekt een artikel niet tot bescherming van de gedupeerde.