Een nachtmerriestoornis is een slaapstoornis die gekenmerkt wordt door frequente en intense nachtmerries die de nachtrust verstoren. Nachtmerries zijn levendige, angstaanjagende dromen die realistisch aanvoelen en gepaard gaan met sterke emoties zoals angst, woede of verdriet. Mensen met een nachtmerriestoornis worden vaak wakker tijdens hun nachtmerries en ervaren gevoelens van paniek, transpiratie, hartkloppingen en ademhalingsproblemen.

Wat zijn de belangrijkste symptomen van een nachtmerriestoornis?

• Frequente en intense nachtmerries: Minimaal twee keer per week gedurende ten minste drie maanden.
• Angstaanjagende en realistische dromen: De dromen voelen realistisch aan en veroorzaken sterke emoties zoals angst, woede of verdriet.
• Ontwaken tijdens nachtmerries: De persoon wordt vaak wakker tijdens de nachtmerrie, met gevoelens van paniek, transpiratie, hartkloppingen en ademhalingsproblemen.
• Verstoorde nachtrust: De nachtmerries leiden tot een verstoorde nachtrust, met vermoeidheid, prikkelbaarheid en concentratieproblemen overdag.

Waarom is een nachtmerriestoornis belangrijk?

Nachtmerries kunnen een aanzienlijke impact hebben op de kwaliteit van leven van een persoon. De verstoorde nachtrust, angst en emotionele belasting kunnen leiden tot:

• Vermoeidheid en slaperigheid overdag: Moeilijkheden met concentreren, verminderde productiviteit en verhoogd risico op ongelukken.
• Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen: Toename van stress, angst en depressie.
• Vermijding van slapen: Angst om te gaan slapen door de angst voor nachtmerries, wat de slaapproblemen kan verergeren.
• Verminderde kwaliteit van leven: Beperkingen in sociale activiteiten, hobby's en relaties.

Wat is de prevalentie in Nederland?

De prevalentie van een nachtmerriestoornis in Nederland is ongeveer 4%. Ongeveer 2% van de kinderen en 2% van de volwassenen ervaart chronische nachtmerries die hun dagelijks leven beïnvloeden.

Hoe werkt een nachtmerriestoornis in de praktijk?

Nachtmerries kunnen verschillende oorzaken hebben, waaronder:

• Stress en piekeren: Overmatige stress, zorgen of piekeren over dagelijkse problemen of toekomstige gebeurtenissen kunnen het risico op nachtmerries verhogen.
• Traumatische ervaringen: Mensen die een trauma hebben meegemaakt, zoals een ongeluk, geweld of een natuurramp, hebben vaker last van nachtmerries over de traumatische gebeurtenis.
• Slaaptekort of onregelmatige slaaptijden: Onvoldoende of verstoorde slaap kan de kans op nachtmerries vergroten.
• Lichamelijke aandoeningen: Bepaalde medische aandoeningen, zoals pijnklachten, astma, refluxziekte en hormoonstoornissen, kunnen nachtmerries als symptoom hebben.
• Medicatie: Sommige medicijnen kunnen als bijwerking nachtmerries veroorzaken.
• Psychische aandoeningen: Depressie, angststoornissen en posttraumatische stressstoornis (PTSS) komen vaak voor in combinatie met nachtmerries.

Praktijkvoorbeeld

Een 10-jarige jongen heeft al maandenlang last van nachtmerries over monsters die hem achtervolgen. Hij wordt vaak wakker met nachtzweten en hartkloppingen. De nachtmerries verstoren zijn slaap en hij heeft moeite om zich te concentreren op school. De ouders van de jongen maken een afspraak met de huisarts, die de jongen doorverwijst naar een kinderpsycholoog. De kinderpsycholoog bespreekt de nachtmerries met de jongen en leert hem ontspanningstechnieken om stress te verminderen. De psycholoog helpt de jongen ook om zijn nachtmerries te begrijpen en er op een gezonde manier mee om te gaan.

Wat is de behandeling van een nachtmerriestoornis?

De behandeling van een nachtmerriestoornis hangt af van de oorzaak. In veel gevallen is een combinatie van verschillende behandelingen nodig:

• Psychologische therapie: Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een effectieve behandeling voor nachtmerries. CGT helpt mensen om hun negatieve gedachten en angsten over nachtmerries te identificeren en te veranderen.
• Ontspanningstechnieken: Mindfulness, meditatie, yoga en ademhalingsoefeningen kunnen stress verminderen en de slaapkwaliteit verbeteren.
• Slaaphygiëne: Verbeteren van slaapgewoonten, zoals regelmatige slaaptijden aanhouden, een ontspannen bedtijdroutine creëren, overdag voldoende daglicht en beweging krijgen en cafeïne en alcohol vermijden voor het slapengaan.
• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Medicatie of therapie voor medische aandoeningen of psychische problemen die de nachtmerries veroorzaken of in stand houden, kan de symptomen verbeteren.
• Medicatie: In sommige gevallen kan medicatie voorgeschreven worden om de nachtmerries direct te onderdrukken. Dit dient altijd te gebeuren in overleg met een arts.

Aandachtspunten

• Professionele hulp: Raadpleeg een arts of slaapspecialist als je langdurig last hebt van nachtmerries, ondanks het toepassen van bovenstaande tips.
• Geduld: Het kan tijd duren voordat de behandeling van een nachtmerriestoornis effect heeft. Blijf gemotiveerd en volg de adviezen van je arts of therapeut op.
• Geen paniek: Nachtmerries zijn een veelvoorkomende verschijnsel en hoeven niet altijd te betekenen dat er iets ernstigs aan de hand is. Met de juiste behandeling en begeleiding kunnen de meeste mensen met een nachtmerriestoornis hun symptomen onder controle krijgen en een goede nachtrust ervaren.