Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>
- 1. Inleiding
- 2. De rechtsordehandhaving, een essentieel tweede noodweerpijler?
- 3. De verruimende en beperkende werking van de rechtsordehandhaving?
- 4. De anterieure verwijtbaarheid
- 5. Wat is een ‘criminele levensstijl’ of een ‘criminele setting’?
- 6. Culpa in causa in verband met een criminele levensstijl/setting?
- 7. Hoe beïnvloedt de criminele levensstijl de rechtsordeverdediging als onmisbare noodweerpijler?
- 8. De rechter over de culpa in causa en relevante factoren
1. Inleiding
Dit artikel betreft de situatie dat een crimineel zich in een criminele setting begeeft en een beroep doet op noodweer als de situatie uit de hand is gelopen. De Hoge Raad heeft zich nog niet expliciet of impliciet uitgelaten over de gevolgen van deze situatie en de slagingskansen van een beroep op noodweer(exces).
2. De rechtsordehandhaving, een essentieel tweede noodweerpijler?
De rechtsordehandhaving is een noodzakelijke grondslag voor de rechtvaardiging van noodweer. Het uitoefenen van het noodweerrecht versterkt dus het gevoel van veiligheid van het ‘gezagsgetrouwe publiek’ en dringt geweld in de samenleving terug. Als rechtsordehandhaving bij zelfverdediging volledig ontbreekt, kan de zelfverdediging niet als een vorm van noodweer in de zin van art. 41, eerste lid, Sr worden aangemerkt. Het is de vraag in hoeverre zelfverdediging binnen een criminele (en dus antisociale)setting, nog onze belangen als samenleving behartigt.
3. De verruimende en beperkende werking van de rechtsordehandhaving?
Er vindt een verruiming plaats door het toepassen van de rechtsordegrondslag omdat het recht op zelfverdediging ook geldt voor de verdediging van een ander. Een aanval op een ander bedreigt namelijk niet de autonomie van de verdachte/te hulp schietende verdediger, maar wel de rechtsorde. De ‘noodhelper’ verdedigt daarmee de rechtsorde die de aanvaller met zijn agressie tegen het slachtoffer schaadt. Daarbij zijn ook proportionaliteit, subsidiariteit en verdedigingsnoodzaak van belang. Het is beperkend via objectieve en subjectieve noodweervereisten (verdedigingswil). Zonder verdedigingswil zal de uitoefening van geweld door degene die zich op noodweer beroept de rechtsorde niet verdedigen maar juist schaden.
4. De anterieure verwijtbaarheid
Enkel omdat iemand zich in het criminele milieu bevindt betekent niet dat hij meteen geen recht op noodweer meer heeft. Als hij gewoon ergens een kop koffie aan het drinken is moet hij zich toch kunnen verdedigen. Het wordt lastiger als de persoon in kwestie zich ergens naar toe begeeft waarvan hij weet dat escalatie een reële optie is.
5. Wat is een ‘criminele levensstijl’ of een ‘criminele setting’?
Bij een criminele levensstijl kan worden gedacht aan personen die zich bewust begeven in een crimineel milieu waarin conflicten met geweld worden opgelost. Van een criminele setting is sprake als er een legaal en legitiem doel bij de latere verdediger ontbreekt en het al duidelijk was dat het uitermate onverstandig zou zijn om (gewapend) naar een bepaalde gelegenheid te gaan. Niet enkel voor zichzelf maar ook voor betrokkenen. Dan is er vrij snel sprake van een criminele setting. Er zit dus wel een verschil tussen de twee punten.
6. Culpa in causa in verband met een criminele levensstijl/setting?
Het verrichten van een verdedigingshandeling in een criminele setting kan tot gevolg hebben dat de rechtsorde minder bescherming nodig heeft. Om toch een beroep op noodweer te kunnen doen moet de deuk in de rechtsorde worden gecompenseerd. Dat is alleen mogelijk als er strengere eisen worden gesteld aan de noodweervereisten; proportionaliteit en subsidiariteit.
7. Hoe beïnvloedt de criminele levensstijl de rechtsordeverdediging als onmisbare noodweerpijler?
Een noodweerbeperking kan worden aangenomen als iemand zich in een criminele setting begeeft en hij op grond van zijn criminele levensstijl had moeten kunnen weten dat de situatie zou escaleren en zou kunnen worden aangevallen. Volgens de Hoge raad lijkt deze noodzakelijke grondslag naar de achtergrond te zijn verdwenen door de strenge eisen die de Hoge Raad stelt aan de verwerping van een beroep op noodweer vanwege culpa in causa. Die rechtspraak lijkt erop neer te komen dat de verdachte slechts dan zijn beroep op noodweer verspeelt wanneer hij de aanranding heeft uitgelokt door provocatie of door het opzoeken van de confrontatie. Wanneer geen sprake is van uitlokking omdat de aanrander al van plan was om tot de aanval over te gaan, heeft de verdachte die zich met geweld tegen de aanranding verdedigt in beginsel een beroep op noodweer. Ook bij de beoordeling van de proportionaliteit en de subsidiariteit lijkt het element van de rechtsordehandhaving geen grote rol te spelen in de rechtspraak van de Hoge Raad.
8. De rechter over de culpa in causa en relevante factoren
Ergens tussen ‘het zich illegaal bewapend begeven in een riskante situatie’ en ‘het uitlokken van een aanranding door de confrontatie te zoeken levert’ ligt de grens. In de lagere rechtspraak lijkt een tussenvariant te zijn ontwikkeld voor culpa in causa in het criminele milieu. Het enkele feit dat de verdachte zich in een riskante situatie begeeft of de confrontatie zoekt, is op zich niet voldoende voor de verwerping van een beroep op noodweer. Verschillende factoren die samenhangen met het feit dat de verdachte actief is in het criminele milieu en daardoor bijdraagt aan de escalatie van gewelddadige conflicten, kunnen ertoe leiden dat hij zijn beroep op noodweer verspeelt. Dit moet ook een rol spelen bij de beoordeling van de subsidiariteit en de proportionaliteit.
Strafrecht: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Studiegids bij artikelen voor strafrecht
Samenvattingen en studiehulp bij artikelen voor strafrecht
- 20+ samenvattingen bij artikelen voor strafrecht, zie de supporting content van deze studiegids
Inhoud
- Het de auditu-arrest
- De positieve interpretatie van het opportuniteitsbeginsel
- De ZSM-werkwijze in praktijk: op zoek naar balans
- Ingeblikte wederrechtelijkheid bij mishandeling
- Opzet en schuld in het verkeer
- Annotatie onder HR 7 februari 2012, AA 2012 (Klimwand)
- Het bewijs van causaal verband in de Groninger HIV-zaak
- Causaal verband in de Groninger HIV-zaak: een reactie
- De Schipholbrand en het voorwaarderlijk opzet op brandstichting met Rizla Blauw vloei
- Een roekeloos wetsvoorstel? Strafoplegging bij dood door roekeloos gedrag in het verkeer (a.b.i. Wegensverkeerswet 1994)
- Verkeersslachtoffers: Kan de punitiviteitskloof worden gedicht
- Facetten van medeplegen
- Drank, drugs en culpa. Zelfintoxicatie en culpa in cause: pleidooi voor een voorzienbaarheidseis
- Culpa in causa in het criminele milieu
- Feitelijk leidinggeven. Hoe een weinig vernieuwend arrest toch veel nieuws kan brengen; een kritische beschouwing
- Theoretische reflectie. De vergeten basis voor een bezonnen rechtspleging
- Harmonising legal interests. Legal interests under criminal law in a multilevel legal order
- Moral luck
- Facet-wederrechtelijkheid
- Toerekening in tweedracht: een juridisch-gedragskundig perspectief
- De risicosamenleving vs. strafrechtswetenschap? Aanwijzingen voor het debat rondom veiligheid en risico’s
Gerelateerde samenvattingen en studiehulp
- Boeksamenvattingen: Criminal law and criminology: The best textbooks summarized
- Arrestsamenvattingen: Strafprocesrecht & Materieel Strafrecht: De beste arresten en jurisprudentie samengevat
- Artikelsamenvattingen: Recht en bestuur: De beste wetenschappelijke artikelen samengevat
Artikelsamenvattingen thema Materieel Strafrecht
Verzameling van artikel samenvattingen rond het thema Materieel strafrecht. Deze artikelen werden eerder gebruikt in het curriculum van diverse universitaire bachelor opleidingen aan onder andere de universiteit Utrecht, Leiden en Groningen
Recht en bestuur: samenvattingen en studiehulp - Thema
Leren, studeren en kennis delen op het gebied van juridische zaken en bestuur
Artikelen, oefenmateriaal, samenvattingen, buitenlandse stages en studiehulp,
voor rechten, bestuurskunde, politicologie en internationale studies
- 1 of 2152
- next ›
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Online access to all summaries, study notes en practice exams
- Check out: Register with JoHo WorldSupporter: starting page (EN)
- Check out: Aanmelden bij JoHo WorldSupporter - startpagina (NL)
How and why would you use WorldSupporter.org for your summaries and study assistance?
- For free use of many of the summaries and study aids provided or collected by your fellow students.
- For free use of many of the lecture and study group notes, exam questions and practice questions.
- For use of all exclusive summaries and study assistance for those who are member with JoHo WorldSupporter with online access
- For compiling your own materials and contributions with relevant study help
- For sharing and finding relevant and interesting summaries, documents, notes, blogs, tips, videos, discussions, activities, recipes, side jobs and more.
Using and finding summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
- Use the menu above every page to go to one of the main starting pages
- Starting pages: for some fields of study and some university curricula editors have created (start) magazines where customised selections of summaries are put together to smoothen navigation. When you have found a magazine of your likings, add that page to your favorites so you can easily go to that starting point directly from your profile during future visits. Below you will find some start magazines per field of study
- Use the topics and taxonomy terms
- The topics and taxonomy of the study and working fields gives you insight in the amount of summaries that are tagged by authors on specific subjects. This type of navigation can help find summaries that you could have missed when just using the search tools. Tags are organised per field of study and per study institution. Note: not all content is tagged thoroughly, so when this approach doesn't give the results you were looking for, please check the search tool as back up
- Check or follow your (study) organizations:
- by checking or using your study organizations you are likely to discover all relevant study materials.
- this option is only available trough partner organizations
- Check or follow authors or other WorldSupporters
- by following individual users, authors you are likely to discover more relevant study materials.
- Use the Search tools
- 'Quick & Easy'- not very elegant but the fastest way to find a specific summary of a book or study assistance with a specific course or subject.
- The search tool is also available at the bottom of most pages
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
- Check out: Why and how to add a WorldSupporter contributions
- JoHo members: JoHo WorldSupporter members can share content directly and have access to all content: Join JoHo and become a JoHo member
- Non-members: When you are not a member you do not have full access, but if you want to share your own content with others you can fill out the contact form
Quicklinks to fields of study for summaries and study assistance
Field of study
- All studies for summaries, study assistance and working fields
- Communication & Media sciences
- Corporate & Organizational Sciences
- Cultural Studies & Humanities
- Economy & Economical sciences
- Education & Pedagogic Sciences
- Health & Medical Sciences
- IT & Exact sciences
- Law & Justice
- Nature & Environmental Sciences
- Psychology & Behavioral Sciences
- Public Administration & Social Sciences
- Science & Research
- Technical Sciences
Add new contribution