Artikelsamenvatting bij Ouders als moderators van peer pressure bij seksuele relaties van Van de Bongardt e.a. - 2014

Deze studie onderzoekt hoe ouders en hun kinderen interacteren in het promoten en afraden van de seksuele initiatie en intentie van Nederlandse adolescenten. De nadruk ligt voornamelijk op ouders als moderatoren van peerinvloed. Het is belangrijk te onderzoeken welke factoren de seksuele trajecten van adolescenten beïnvloeden, zodat bijvoorbeeld tienerzwangerschappen en SOA’s kunnen worden voorkomen. Behalve de individuele factoren moeten ook de sociale omgeving worden onderzocht. Met name van ouders en vrienden is gebleken dat zij een grote invloed hebben op de seksuele ontwikkeling van adolescenten. Ouders zijn hierbij de ‘vertragers’ van de ontwikkeling, terwijl de vrienden de ‘aanmoedigers’ zijn.

Voorgaand onderzoek

Er zijn drie voorgaande studies die de interactie tussen ouders en hun adolescente kinderen hebben onderzocht. Hieruit zijn een aantal belangrijke resultaten gekomen. Uit de eerste studie bleek dat het seksuele gedrag van de vrienden minder sterk is gerelateerd aan het eigen seksuele gedrag wanneer de adolescenten onderwerpen als condoomgebruik en seks al hebben besproken met hun ouders. Uit de tweede studie bleek dat adolescenten die veel seksueel actieve vrienden hebben, toch hun eigen seksuele gedrag ‘vertragen’ wanneer zij bovengemiddeld veel over dit onderwerp praten met hun moeder. Uit de laatste studie bleek dat vrouwelijke adolescenten die veel vrienden hadden met veel seksuele ervaringen en ook veel peer pressure ervaren om seksueel actief te zijn, minder vaak zwanger worden tijdens de tienerjaren wanneer hun ouders strikter zijn, meer monitoren, hogere onderwijsverwachtingen hebben, en seks tijdens de tienerjaren afraden.

Dit onderzoek

Generaliseerbaarheid

De resultaten uit het voorgaande onderzoek zijn echter gebaseerd op data van een minderheidsgroep. Het is onduidelijk of deze resultaten kunnen worden gegeneraliseerd naar andere adolescente populaties. In dit onderzoek wordt gekeken of de resultaten ook gevonden worden bij Nederlandse adolescenten.

Uitbreiding van de huidige literatuur

Dit onderzoek doet op drie manieren een bijdrage aan de huidige literatuur. Ten eerste wordt seksuele activiteit in voorgaand onderzoek vaak nauw gedefinieerd als penis-vaginale geslachtsgemeenschap. Om de variëteit van de seksuele ervaringen van de adolescenten te reflecteren, worden in deze studie verschillende seksuele gedragingen bekeken en ook de intentie om seks te hebben. Ten tweede wordt doorgebouwd op de Sociale Norm Theorie door de verschillende typen van peer influence te bekijken. Vrienden kunnen op verschillende manieren invloed hebben op de besluitvorming van adolescenten om wel of geen seks te hebben. Aan de hand van descriptieve normen zouden jongeren kunnen gaan denken dat, als veel van hun vrienden seksueel actief zijn,dan zal dit wel het juiste zijn om te doen. Dit mechanisme wordt rolmodeling genoemd. Een andere manier waarop de vrienden invloed hebben is via injunctieve normen. Tot slot kan peer pressure er toe leiden dat jongeren seksueel actief worden.

Resultaten

De rol van de ouders

Uit de bevindingen blijkt dat zowel algemene als geslachtsspecifiek ouderschap een belangrijke rol speelt in de vroege fasen van de seksuele trajecten van de adolescenten. Adolescenten die aangaven een goede relatie te hebben met hun ouders zullen minder snel beginnen met seks. Ook al is er een positief effect gevonden van goede communicatie op het uitstellen van het hebben van seks, er is geen effect te zien op de intentie om seks te hebben. Dit wijst er op dat ouders vaak pas over seks beginnen te praten als de kinderen al een interesse in seks hebben ontwikkeld, en het zou dus niet betekenen dat seksuele communicatie de interesse en intentie van de adolescenten verhoogt.

De rol van de vrienden

De normen van de vrienden met betrekking tot seks zijn positief gerelateerd aan seksuele initiatie en interesse. Een interessant resultaat is dat frequente communicatie met de ouders over seks het effect van seksueel actieve vrienden op de intentie om seks te hebben vermindert. Dit betekent dat communicatie over seks kan werken als een buffer.