A defense of deception on scientific grounds - Cook & Yamagishi - 2008 - Artikel

Er is veel discussie over of je misleiding mag gebruiken in onderzoek binnen de sociale wetenschappen. Er zijn steeds meer economen die zich bezig houden met experimenteel onderzoek en deze vinden dat misleiding niet gebruikt zou mogen worden. Misleiding wordt op verschillende manieren toegepast binnen de sociale wetenschappen. Zo wordt er vaak beperkte informatie verstrekt over het doel van het onderzoek of wordt er een cover verhaal gebruikt om zo het werkelijke doel van het onderzoek te verbergen. Om misleiding te kunnen gebruiken in onderzoek moet dit in de meeste gevallen goed gekeurd worden door een commissie. De pogingen van economen om misleiding te bannen uit onderzoek kan negatieve gevolgen hebben voor het onderzoek. Omdat economen betrokken zijn bij het publiceren van onderzoeken, het geven van fondsen voor onderzoek enzovoorts, zouden zij veel invloed kunnen hebben. Experimentele economen zijn van mening dat misleiding van uit pragmatisch oogpunt niet gebruikt zou moeten worden, want misleiding zou een vervuilde onderzoeksdeelnemers pool opleveren.

Sociale wetenschappers stellen wel dat misleiding alleen gebruikt zou moeten worden als het niet anders kan, maar zijn niet voor een totale uitbanning. In het verleden heeft onderzoek dat gebruikt maakt van misleiding zaken ontdekt die mogelijk nooit waren ontdekt zonder de misleiding. En een aantal van deze zaken zijn erg belangrijk. Denk maar aan het onderzoek van Milgram naar gehoorzaamheid van autoriteit, iets wat nog steeds invloed heeft op de mensheid. Economen hebben een ander idee over wat de drijvende kracht van besluitvorming van mensen is dan sociale wetenschappers, hierdoor stellen ze onderzoeksmethoden voor die geen gebruik maken van misleiding. Maar voor de bestudering van de andere elementen van gedrag (anders dan volgens de ideeën van economen) zijn deze methoden niet zo goed bruikbaar. Vooral niet wanneer het gaat om emotioneel of stimuligedreven gedrag. Als misleiding niet meer mag worden gebruikt is het heel erg moeilijk om de niet-rationele aspecten van gedrag te onderzoeken.

Ohira gebruikte het onderzoek van Milgram om te onderzoeken of informatie een verzachtend effect heeft agressie tegen de medewerker. Dit onderzoek was waarschijnlijk niet mogelijk zonder het gebruik van misleiding. Het is ook wel mogelijk om agressie te onderzoek zonder misleiding te gebruiken, maar het is zeer de vraag of dergelijk onderzoek evenveel informatie kan vinden en of belangrijke aspecten niet verborgen blijven. Onderzoek zonder misleiding is bijvoorbeeld vaak niet goed in staat om onbewuste processen te achterhalen, terwijl onderzoek met misleiding dit wel kan. Deze onbewuste processen kunnen echter wel heel erg belangrijk zijn, niet alleen binnen de sociale wetenschappen, maar in de gehele wetenschap. De strategie methode, zonder misleiding, is daarom niet altijd geschikt voor de studie naar agressie. En dit is niet het enige onderzoeksterrein waarin het gebruik van misleiding noodzakelijk is. Voor het bestuderen van bewuste, rationele besluitvorming is misleiding vaak niet nodig en zijn er alternatieve methoden beschikbaar. Van deze methoden moet nog wel empirisch aangetoond worden dat ze net zo effectief of effectiever zijn dan misleiding. Maar deze methoden komen tekort als het gaat om het bestuderen van onbewuste en automatische besluitvorming.

Het is alleen wel lastig om te bepalen wanneer misleiding absoluut noodzakelijk is en op basis van welke gronden het noodzakelijk zou zijn. De auteurs van het artikel stellen dat deze beslissing genomen moet worden door peerreview, zoals gebruikelijk is. Hierbij zouden sociale wetenschappers bepalen wat zij noodzakelijk vinden, maar dat zou het probleem van de vervuilde onderzoeksdeelnemers pool niet oplossen. Omdat economen bewuste besluitvorming bestuderen zou het best kunnen zijn dat zij meer laste hebben van wantrouwige onderzoeksdeelnemers dan sociale wetenschappers die onbewuste processen bestuderen. Sociale wetenschappers hebben dan misschien niet zo veel reden om de vervuiling te minimaliseren omdat ze er zelf relatief weinig last van hebben. Omdat er hier duidelijk sprake is van tegengestelde belangen, kan het niet zo zijn dat één van beide groepen de ander een besluit oplegt, er moet gezocht worden naar een compromis voor dit probleem.

De discussie over het gebruik van misleiding begon echter al ver voor dat experimentele economen zich er mee gingen bemoeien. Vooral onderzoek zoals dat van Milgram heeft voor veel discussie binnen de sociale wetenschap gezorgd. Daarom zijn er ook commissies ingesteld die de noodzaak van misleiding beoordeeld. Dat economen binnen hun eigen veld geen misleiding willen gebruiken is prima, maar ze moeten wel inzien dat het binnen de onderzoekstraditie van de sociale wetenschappen niet zomaar afgeschaft kan worden. Beide velden moeten openstaan voor elkaars mening en methoden. De sociale wetenschappen zullen zich bewust moeten worden van de vervuilende invloed van misleiding in hun onderzoeken, maar de economen zullen zich ook moeten realiseren dat het uitbannen van misleiding zeer negatieve gevolgen kan hebben voor de ontwikkeling van de wetenschap in het geheel. Beide velden zullen moeite moeten doen om dichterbij elkaar te komen. Binnen de sociale wetenschap kan dat betekenen dat er nog strenger wordt gekeken naar de noodzakelijkheid van misleiding in een onderzoek. Economen moeten inzicht krijgen in het belang van misleiding in sommige onderzoeken.

Een verbanning van misleiding zou er voor zorgen dat onderzoeksdeelnemers veel tijd en energie zouden moeten verkwisten. Zo zou je een groot aantal onderzoeksdeelnemers nodig hebben om een zeldzaam fenomeen te kunnen bestuderen en veel van de data die in het onderzoek verworven zou worden zou dan niet gebruikt kunnen en te hoeven worden. Bovendien ontstaat er een ethisch dilemma als het grootste gedeelte van de onderzoeksdeelnemers weten dat ze geen bruikbare informatie leveren. Hun tijd wordt dan eigenlijk verkwist en dat is moeilijk te verantwoorden. En ook bij dergelijke praktijken loop je het risico de onderzoeksdeelnemers pool te vervuilen. Vooral voor onderzoekers die afhankelijk zijn van vrijwillige onderzoeksdeelnemers, wat binnen de sociale wetenschappen vaak het geval is, kan dit een groot probleem vormen. Verder levert dit ook veel verkwisting van tijd en energie van onderzoekers op, om nog maar niet te spreken van de geldverkwisting die er bij komt kijken. Er is veel onderzoek nodig naar de effectiviteit en bijeffecten van de verschillende methoden van onderzoek. Dit is nodig om beslissingen te kunnen nemen op basis van wetenschappelijk bewijs in plaats van op basis van ideologie, pragmatiek of overversimpelde ethiek.