Waar gaat dit artikel over?

Persoonlijkheidspsychologie heeft veel vooruitgang geboekt in de laatste tijd met betrekking tot theorie en onderzoek, maar het ontbreekt nog steeds aan een uitgebreide theorie over de gehele persoon. In dit artikel worden er vijf principes besproken die gebruikt kunnen worden voor een integratieve theorie over de gehele persoon. Dit wordt het Big Five model van persoonlijkheidskenmerken genoemd.

In het veld van de psychologie werd er vaak gedacht dat situationele (omgevingsfactoren) belangrijkere voorspellers waren van gedrag dan persoonlijkheidsfactoren. Er is nu echter bewijs voor dat persoonlijkheidsfactoren een grote invloed hebben op mensen hun keuzes. Volgens de Big Five zijn er vijf persoonlijkheidsfactoren die individueel verschillen, namelijk extraversie (introversie), neuroticisme (negatief affect), zorgvuldigheid (laksheid), vriendelijkheid (onvriendelijkheid), en openheid voor ervaringen (geslotenheid). Deze Big Five, geïntroduceerd door persoonlijkheidspsychologie, is een belangrijke stap geweest voor het veld van de persoonlijkheidspsychologie. Echter ontbreekt er dus nog steeds een uitgebreide theorie over de gehele persoon. Zo’n theorie beschrijft de eigenschappen die alle mensen hebben, hoe sommige mensen verschillen op bepaalde eigenschappen en de patronen van het leven van een individu. De vijf principes die in dit artikel worden beschreven kunnen gebruikt worden door onderzoekers, beoefenaars, en andere geleerden om het individuele menselijke leven te begrijpen.

Principe 1: Evolutie en menselijke natuur

Dit principe houdt in dat de levens van mensen allemaal variaties zijn op een algemeen evolutionair ontwerp. Om de individualiteit van mensen te begrijpen is het daarom van belang om te weten wat mensen ‘mens’ maakt, dus wat zijn de overeenkomsten tussen alle mensen? Volgens Freud en de psychoanalytische theorieën leven alle mensen in conflict en worden zij gestuurd door krachten die zij niet kunnen controleren. Volgens Roger, Maslow en andere humanisten hebben alle mensen een behoefte tot zelfontwikkeling en ontplooiing. Volgens behavioristen zoals Skinner en Bandura zijn alle mensen vervormbaar en bepalen de ervaringen in hun leven wie zij uiteindelijk worden. Volgens het huidige principe is de mens het beste te begrijpen vanuit menselijke evolutie omdat veel mensen overeenkomsten hebben. Daarom is het belangrijk dat evolutionaire persoonlijkheidspsychologie niet als een alternatief wordt genoemd voor bovengenoemde theorieën, maar dat het in plaats daarvan een uitgangspunt is voor alle theorieën over persoonlijkheid. Het moet dus het eerste principe zijn voor theorieën die persoonlijkheid willen beschrijven. 

Volgens de evolutietheorie zijn mensen ontworpen door natuurlijke selectie. Gedragingen die hen hielpen om te overleven zijn gebleven. Elk mens dat nu leeft heeft een unieke variatie op dit algemene ontwerp. De vraag is echter: wat is dit algemene ontwerp precies? Persoonlijkheidspsychologen die de evolutietheorie hebben gebruikt als uitgangspunt benoemen vaak de ‘de omgeving van het evolutionair aangepast zijn (EEA)’. Dit beschrijft specifieke aanpassingen die zijn geëvolueerd op basis van de benodigdheden van mensen, zoals het kunnen jagen en samen kunnen wonen. Dit wordt ook wel ‘modaliteit’ genoemd. Mensen bestaan uit een heleboel modules, die elk zijn ontworpen door natuurlijke selectie als reactie op een probleem zodat mensen konden blijven overleven. Zo zijn er modules voor het vinden van een seksuele partner, het beschermen van kinderen, bedriegers kunnen herkennen en sociaal kunnen zijn. De dingen die mensen onderscheiden van andere wezens is dat mensen dingen kunnen plannen, bondgenoten kunnen vormen, conflicten kunnen beoordelen, taal kunnen ontwikkelen en een cultuur kunnen ontwikkelen.

Persoonlijkheid moet worden geanalyseerd op het niveau van basisbehoeften (voeding, water, zuurstof en slaap), aangeboren sociaal-cognitieve mechanismen (gevoeligheid voor bedriegers, de neiging om mensen te classificeren in groepen, gezichtsuitdrukkingen herkennen), psychologische behoeften (autonomie, competentie en verbondenheid) en socio-culturele gedragingen (het maken van kleding, huisdieren houden, religie). Vooral de psychologische behoeften zijn interessant voor persoonlijkheidsonderzoekers en volgens, omdat menselijk gedrag vaak wordt bepaald door mensen hun behoefte aan autonomie, competentie, en verbondenheid met anderen. Evolutietheorie is dus een belangrijke context voor het begrijpen van individueel gedrag, doordat zij een algemeen ontwerp voor menselijk gedrag beschrijven waarop individuen kunnen verschillen. Dit algemeen ontwerp bevat mensen hun neiging om te leren, te praten, sociaal te kunnen zijn en gedragsuitdrukkingen die agressief en/of altruïstisch zijn. Daarnaast bevat het algemene ontwerp ook andere sociale neigingen, zoals religie en traditie, die mensen hebben geholpen om in groepsverband te kunnen leven.

Principe 2: Dispositionele eigenschappen

Er zijn variaties tussen mensen op een aantal brede, dispositionele eigenschappen die belangrijk zijn voor een sociaal leven, zoals extraversie, dominantie, vriendelijkheid, nauwkeurigheid, depressiviteit, kwetsbaarheid enzovoorts. Verschillen in deze eigenschappen van mensen zijn verklarend voor individuele verschillen in gedrag, gedachten, en keuzes. Dispositionele eigenschappen zijn eigenschappen die beschrijven hoe een persoon zich aanpast aan de sociale wereld: hoe een mens dingen doet, denkt, of voelt. Deze persoonlijkheidskenmerken zijn een schets van menselijke individualiteit die beschrijven hoe mensen zich (meestal) gedragen voor een langere periode (maar niet voor altijd). Als iemand extravert is bijvoorbeeld, dan zal deze persoon eerder naar een feest gaan dan iemand die introvert is.  Deze eigenschappen zijn belangrijk geweest voor persoonlijkheidspsychologie. Er zijn wel een aantal onderzoekers geweest die persoonlijkheid hebben proberen te beschrijven zonder het gebruik van deze eigenschappen, wat bekend staat als het persoon-omgevingsdebat. Volgens deze onderzoekers is menselijk gedrag gebaseerd op de omgeving en zijn eigenschappen niet zo bepalend voor gedrag. De uitkomst van dit debat was dat persoonlijkheidspsychologie niet zonder de eigenschappen kan. De eigenschappen wonnen dus van de omgeving en dit debat heeft geleid tot vijf ontwikkelingen die het gebruik van de eigenschappen in persoonlijkheidspsychologie ondersteunen.

1. Onderzoek heeft aangetoond dat persoonlijkheidseigenschappen voorspellend zijn voor gedrag en dit is statistisch significant. Iemand zijn of haar persoonlijkheidseigenschappen bepalen niet altijd wat een persoon doet in één situatie, maar zijn wel belangrijk voor de keuzes die mensen maken over hun gehele leven. Daarnaast voorspellen persoonlijkheidseigenschappen belangrijke levensuitkomsten, zoals werkprestatie, de kwaliteit van sociale relaties, psychologisch welbevinden en levensduur.
2. Uit onderzoek blijkt dat individuele verschillen in de eigenschappen stabiel zijn over de lange termijn. Dit geeft aan dat persoonlijkheidseigenschappen niet snel veranderen, soms zijn de eigenschappen hetzelfde voor 30 jaar lang.
3. Het blijkt dat eigenschappen erfelijk zijn.
4. Er zijn verbanden ontdekt tussen eigenschappen en mensen hun brein. Zo hebben onderzoekers aangetoond dat extraversie gekoppeld is aan het gedragsbenaderingssysteem (BAS) in het brein, een systeem die positieve gedragsbenadering reguleert, zoals het najagen van beloningen en positief affect.
5. De Big Five persoonlijkheidskenmerken zijn aangetoond valide. Veel verschillende onderzoeken erkennen de vijf categorieën van eigenschappen. De Big Five beschrijft de vijf kenmerken die mensen in veel verschillende categorieën hebben en die belangrijk zijn voor het sociaal leven van mensen.

Principe 3: Karakteristieke aanpassingen

Naast dispositionele eigenschappen variëren mensen ook op motivationele, sociaal-cognitieve en ontwikkelingseigenschappen, die gebaseerd zijn op tijd, plaats en/of hun sociale rol. Karakteristieke aanpassingen van mensen zijn motieven, doelen, plannen, strategieën, normen en waarden, zelfbeeld, belangrijke anderen, en andere factoren die te maken hebben met mensen hun motivationele, sociaal-cognitieve en ontwikkelingsbehoeften. Er is geen duidelijke definitie van deze constructen en soms is het ook niet helemaal duidelijk wat het verschil is tussen dispositionele eigenschappen en karakteristieke aanpassingen. Onderzoek in de persoonlijkheidspsychologie richt zich nu veel op deze eigenschappen en onderzoekt ook de relatie tussen dispositionele eigenschappen en karakteristieke aanpassingen. Volgens sommige onderzoekers zijn karakteristieke aanpassingen specifieke patronen van gedrag die worden beïnvloed door dispositionele eigenschappen en situationele variabelen. Ze worden karakteristiek genoemd, omdat zij gebaseerd zijn op de eigenschappen van elk individu en het zijn aanpassingen omdat zij mensen helpen om in hun sociale omgeving te passen. Karakteristieke aanpassingen verschillen over culturen, families, en over de levensduur. Daarnaast zijn karakteristieke aanpassingen meer specifiek en vervormbaar dan dispositionele eigenschappen. Andere onderzoekers zijn het niet eens met het idee dat karakteristieke eigenschappen worden beïnvloed door dispositionele eigenschappen. Volgens hen zijn ontwikkelen sommige karakteristieke eigenschappen, zoals een behoefte om de wereld te redden, zonder dat iemand zijn of haar Big Five eigenschappen hier invloed op hebben. Een verschil tussen karakteristieke eigenschappen en dispositionele eigenschappen is dat karakteristieke eigenschappen worden geactiveerd als reactie op gebeurtenissen in iemand zijn of haar sociale leven. Volgens dit principe zijn karakteristieke eigenschappen belangrijk bij het analyseren van persoonlijkheid. Dispositionele eigenschappen zijn een schets van iemand zijn of haar persoonlijkheid en karakteristieke aanpassingen vullen de details. Dispositionele eigenschappen kunnen dus gebruikt worden om te begrijpen wat voor persoon iemand is en karakteristieke aanpassingen kunnen worden gebruikt om te begrijpen wie de persoon is.

Principe 4: Levensverhalen en de uitdagingen van moderne identiteit

Naast dat mensen verschillen in hun dispositionele eigenschappen en karakteristieke aanpassingen, verschillen mensenlevens in de levensverhalen. Levensverhalen zijn verhalen die mensen creëren om de moderne wereld te begrijpen en hun identiteit te kunnen bepalen. Volgens dit verhalenperspectief zijn construeren mensen hun leven als een verhaal. Deze verhalen helpen hen om hun leven te begrijpen, hun identiteit vast te stellen en om te gaan met het moderne leven. Volgens een socioloog is een persoon zijn of haar identiteit niet vast te stellen door hun gedrag, maar door het verhaal dat zij proberen te creëren. Verhalende identiteit betekent dat iemand de gebeurtenissen uit zijn of haar verleden samenvoegt met dromen over de toekomst om zo betekenis, doelen en eenheid te ervaren in hun leven. Verhalende identiteiten kunnen ook gebruikt worden om persoonlijkheid te analyseren. Zo wordt er geprobeerd om structurele karakteristieken en thema’s in levensverhalen te ontdekken en de relatie tussen deze verhalen en eigenschappen, motieven, en mentale gezondheid te onderzoeken. Uit onderzoek blijkt dat het creëren van een levensverhaal invloed heeft op psychologische ontwikkeling, coping en welbevinden. Elk levensverhaal is natuurlijk uniek, maar tegelijkertijd zijn er ook patronen te ontdekken tussen de levensverhalen van mensen, vooral binnen dezelfde culturen. Naast dispositionele eigenschappen en karakteristieke aanpassingen zijn verhalende identiteiten dus ook belangrijk wanneer men persoonlijkheid wil onderzoeken.

Principe 5: De differentiërende rol van cultuur

Cultuur kan persoonlijkheidskenmerken beïnvloeden. Zo beïnvloedt cultuur de uiting van iemand zijn of haar dispositionele eigenschappen (als iemand bijvoorbeeld heel onaardig is dan kan iemand leren om dit niet te uiten doordat zij in hun cultuur leren dat het niet goed is om onaardig te zijn) en het heeft ook invloed op de karakteristieke aanpassingen. Echter heeft cultuur de grootste invloed op verhalende identiteiten. Cultuur is een onderdeel van de omgeving, dat menselijk gedrag beïnvloedt. Cultuur wordt gedefinieerd als een mix van betekenissen, praktijken en gesprekken over het sociale leven dat vooral plaatsvindt binnen een groep of maatschappij. De reden dat cultuur de meeste invloed heeft op verhalende identiteiten is dat een cultuur beschrijft hoe mensen zouden moeten leven. Dit verschilt voor de mensen binnen culturen, zo heeft de één andere mogelijkheden dan de ander. Wanneer mensen hun identiteit dus beschrijven in de vorm van een verhaal, dan kiezen zij ervoor om dingen te beschrijven die voor hen belangrijk zijn en die passen bij hun unieke leven. De invloed van cultuur en de omgeving op gedrag is complex en het hangt af van welke aspecten van de persoonlijkheid worden onderzocht. Met betrekking tot dispositionele eigenschappen biedt cultuurweergaveregels (stop met onaardig zijn), maar het heeft minder invloed op de eigenschappen zelf. Met betrekking tot karakteristieke aanpassingen biedt cultuur doelen, dus men leert welke doelen hij of zij na hoort te streven. Ten slotte heeft het de grootste invloed op verhalende identiteiten, omdat men in een bepaalde cultuur kiest uit wat het beste verhaal zou zijn voor hem of haar en sommige dingen weglaat. Als voorbeeld: wanneer iemand bijvoorbeeld homoseksueel is en in een streng land leeft, dan zal hij of zij dit stuk waarschijnlijk weglaten uit zijn of haar verhaal.

Wat is de conclusie?

Evolutie bepaalt het algemene ontwerp voor psychologische individualiteit. Persoonlijkheid ontstaat als een unieke variatie op dit algemene ontwerp, dat zich uit in dispositionele eigenschappen, karakteristieke aanpassingen, en integratieve levensverhalen die gecompliceerd en differentieel zijn op basis van iemands cultuur. Studenten die geïnteresseerd zijn in persoonlijkheid kunnen dus het beste starten met het onderzoeken van hoe evolutie de mens heeft gevormd en daarna te kijken naar verschillen in eigenschappen, aanpassingen en verhalende identiteiten in culturen. Onderzoekers kunnen de vijf principes ook gebruiken voor hun onderzoek, door bijvoorbeeld verhalende identiteiten te onderzoeken. Daarnaast kunnen onderzoekers de vijf principes gebruiken om te bepalen welke aspecten worden aangepakt in psychotherapie. De vijf principes die zijn beschreven zijn een eerste stap om een integratieve en centrale positie te krijgen van persoonlijkheidspsychologie binnen de psychologie en in de sociale wetenschappen.

Waar gaat dit artikel over?

Sociale neurowetenschappen is een interdisciplinair onderzoeksveld. Het gaat over hoe sociale processen ontstaan door biologische systemen. Daarnaast proberen onderzoekers in dit veld mensen hun gedachten, emoties, en intenties te verklaren aan de hand van hun biologie. Als deze doelen worden behaald, dan heeft dit veel implicaties voor andere disciplines en zelfs op de gehele maatschappij. Zo heeft het een implicatie voor economische besluitvorming, voor fysieke en mentale gezondheidszorg en preventie en jurisprudentie. Er zijn veel onderzoekers die nu al gedrag proberen te verklaren, voorspellen en veranderen op basis van bevindingen in de sociale neurowetenschappen. Er zijn hier echter een aantal problemen mee die in dit artikel worden besproken.

Wat zijn mogelijke problemen?

Eén veelvoorkomende interpretatiefout is omgekeerde gevolgtrekking. Dit houdt in dat een bepaald mentaal proces (zoals een preferentie voor keuze A) afgeleid kan worden uit hersenactiviteit (bijvoorbeeld een BOLD-signaal). Hierdoor probeert men door middel van hersenactiviteit te voorspellen wat iemand zal kiezen. Dit is echter niet zonder problemen, er is namelijk nog steeds weinig bekend over hersenfuncties. Hierdoor is het ook vrijwel onmogelijk om mentale processen af te leiden van neurale activatie. Er is dus sprake van een logische misvatting. Als iemand ziet dat tijdens het maken van keuzes (cognitie X) een hersengebied (gebied Y) actief is, dan betekent dit niet dat iemand altijd een keuze aan het maken is wanneer hersengebied Y actief is. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat hersengebied Y actief is tijdens verschillende processen. Het is dus een probleem dat men in de sociale neurowetenschappen vaak gebruik maakt van omgekeerde gevolgtrekking. Een ander probleem binnen de sociale neurowetenschappe nis dat de taken die men gebruikt om fenomenen mee te meten vaak heel anders zijn dan de controletaken. Daarnaast blijkt het dat de hersenen verschillend reageren op sociale stimuli op basis van het format waarin deze stimuli gepresenteerd worden (bijvoorbeeld een video of een foto). Ook beïnvloeden participant-gerelateerde factoren hoe hersenen reageren op stimuli. Een derde probleem binnen de sociale neurowetenschappen is de ecologische validiteit. Wanneer participanten worden getest gebeurt dit vaak op een hele andere manier dan in het echt: vaak moeten zij bijvoorbeeld helemaal stilliggen. Ook moetnen zij vaak meer dan honderd trials uitvoeren zodat het experiment slaagt. Dit is erg vermoeiend voor participanten. Ook is er sprake van een niet-representatieve sample. Zo zijn 96% van de participanten in psychologie ‘WEIRD’ (Western, Educated, Industrialized, Rich, and Democratic). Dit betekent dat hun resultaten niet goed te generaliseren zijn naar andere populaties, omdat populaties verschillen in visuele perceptie, spatiale redenering, categorisatie, coöperatie, enzovoorts. Dit zijn problemen die ook in andere onderzoeksgebieden voorkomen. Echter is het voor de sociale neurowetenschappen extra belangrijk om dit op te lossen, omdat de bevindingen van dit onderzoeksgebied vaak praktisch ingezet worden!

Hoe worden de bevindingen vanuit sociale neurowetenschappen toegepast in de context van economie?

In de economie ontstond er eind jaren 1990 een nieuw veld, neuro-economie. Dit gebied was een integratie van psychologie, economie, en cognitieve neurowetenschappen. Het doel was om betere en meer robuste modellen over besluitvorming te maken. Er wordt vaak gebruik gemaakt van ‘game theory. Dit zijn meerdere spellen die elk economische en psychologische fenomenen onderzoeken, zoals vertrouwen, prosociaal gedrag, zelfgerichtheid en coördinatie. Een van de meestgebruikte spellen is het Ultimatum Spel. Dit spel wordt gebruikt om strategisch gedrag en eerlijkheid te meten. Het spel verloopt op de volgende manier: twee spelers krijgen geld. Eén van de spelers, de ‘proposer’ kan een voorstel maken om het geld te verdelen en de andere speler, de ‘responder’ kan dit bedrag accepteren of weigeren. Als de responder het bedrag accepteert dan krijgen beiden het voorstel. Als de responder het bedrag weigert dan krijgt geen van beide spelers geld. Dit spel wordt vaak gebruikt door sociale neurowetenschappers omdat het goed te gebruiken is tijdens neuroimaging.

Belangrijke bevindingen vanuit de sociale neurowetenschappen zijn onder andere dat veel economische keuzes waarvan men dacht ze van elkaar verschilden eigenlijk dezelfde onderliggende hersencircuits hebben. Ook andersom is dit gevonden: economische keuzes die erg op elkaar lijken blijken toch andere onderliggende hersencircuits te hebben. Ook onderzoeken sociale neurowetenschappers het gedrag bij mensen met verstoringen in hun hersenen. Dit kan worden gebruikt om aan te tonen welke mechanismen belangrijk zijn bij het maken van keuzes. Als een voorbeeld van dit soort onderzoek, beschouw versterkend leren. Sociale neurowetenschappers of neuro-economen hebben gevonden dat de hersenen hetzelfde reageren op sociale beloningen (zoals erkenning, complimenten) als op beloningen in de vorm van geld. Dingen die dus eigenlijk anders leken (sociaal vs. geld) blijken gebaseerd te zijn op dezelfde mechanismen. Er zijn ook verschillen onderzocht. Hieruit bleek dat complimenten van een computer niet dezelfde effecten heeft als complimenten van een ander mens. Ten slotte kan men ook neurowetenschappelijke methoden gebruiken om te verklaren waarom mensen verschillen in hun keuzes, door mensen met optimale hersenfuncties te vergelijken met individuen die laesies in hun hersenen hebben gehad. Hieruit bleek dat mensen met een laesie in hun ventrale mediale prefrontale cortex (VMPC) vaker offers afwezen, omdat het voor hen waarschijnlijk oneerlijker voelde dan voor mensen zonder laesie. De sociale neurowetenschappen hebben dus wel belangrijke bevindingen gedaan, maar er zijn ook nog limitaties. Zo worden onderzoeken waarin men gebruik maakt van leugens (dus de participanten vertellen dat ze tegen een andere persoon spelen, terwijl dit eigenlijk een computer is) vaker afgewezen. Dit is dus iets waar in de sociale neurowetenschappen aan kan worden gewerkt: hoe kunnen wij experimenten uitvoeren zonder gebruik te maken van deceptie?

Hoe worden de bevindingen vanuit sociale neurowetenschappen toegepast in de context van gezondheid?

Het is bekend dat sociale factoren, zoals de kwaliteit van sociale interacties en het ontvangen van empathie en steun van anderen van invloed zijn op gezondheid. Neurowetenschappelijke methoden zijn superieur aan zelf-rapportages wanneer het gaat om sociale kwesties zoals afwijzing, stigma en eenzaamheid, omdat er bij deze kwesties vaak sprake is van schaamte en dit invloed heeft op de antwoorden die mensen geven. Er zijn ook cardiovasculaire meetmethoden die gebruikt kunnen worden om de effecten van psychosociale factoren op gezondheid te onderzoeken. Het verschil tussen neurowetenschappelijke methoden en cardiovasculaire methoden is dat cardiovasculaire methoden vaak directer datgeen meten waar men in geïnteresseerd is. Bij neurowetenschappelijke methoden is er vaak sprake van indirect bewijs. Daarnaast zijn neurowetenschappelijke methoden geschikt om snelle stimulus-response relaties te onderzoeken, terwijl cardiovasculaire technieken meer geschikt zijn om geleidelijke veranderingen te onderzoeken.

Onderzoek in de sociale neurowetenschappen heeft aangetoond dat herhaalde blootstelling aan stigmatisatie of andere sociale bedreigingen ertoe leiden dat de hersenen gevoeliger worden voor het detecteren van afwijzing. Dit zorgt ervoor dat iemand gevoeliger wordt voor sociale stressoren. Daarnaast heeft onderzoek aangetoond dat het limbisch systeem, waaronder de amygdala, invloed heeft op de activiteit van de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as). Deze as reguleert stressreacties doordat het invloed heeft op hormonen en heeft dus veel invloed op fysiologische, gedragsmatige, of gezondheidsgedragingen. Sociale stressoren hebben ook indirect invloed op mensen hun welbevinden. Als mensen zich bijvoorbeeld sociaal afgewezen voelen en daarom heel veel gaan eten, kunnen zij zich nog slechter gaan voelen. Uit ander onderzoek blijkt dat sociale stressoren indirect invloed kunnen hebben op gezondheidsuitkomsten door een effect op zorginteracties. Zo kan het zijn dat zorgverleners vooroordelen hebben over bepaalde groepen en dit kan leiden tot dat zij sommige patiënten anders behandelen dan anderen. Zo heeft onderzoek aangetoond dat sociale categorisatie snel plaatsvindt en dat mensen minder neurale resonantie vertonen voor mensen die onderdeel zijn van een gestigmatiseerde groep (zoals een persoon met overgewicht). De sociale neurowetenschappen kunnen dus belangrijke bevindingen aan het licht brengen die niet met behulp van zelf-rapportages te verkrijgen zijn. Veel van deze bevindingen zijn automatisch, wat wil zeggen dat mensen zich niet bewust zijn van hun gedrag. Echter betekent dit niet dat dit gedrag niet kan veranderen! Een limitatie van het gebruik van sociaal neurowetenschappelijke methoden is dat veel hersengebieden overlap vertonen in activatie. Dit kan soms leiden tot verkeerde conclusies. Daarnaast is het ook belangrijk om je te blijven realiseren dat neurowetenschappelijk onderzoek puur correlationeel is, wat betekent dat er geen harde conclusies uit getrokken kunnen worden.

Hoe worden de bevindingen vanuit sociale neurowetenschappen toegepast in de context van justitie?

Eén gebied waar de sociale neurowetenschappen zich vaak op heeft gericht binnen de context van de justitie is leugendetectie. Echter is het bekend dat leugendetectie gevoelig is voor problemen. Zo kunnen mensen in hun eigen leugens geloven. Ook zijn mensen in staat om invloed uit te oefenen op leugendetectoren. Dit is dus geen nuttige bijdrage vanuit de sociale neurowetenschappen. Wat wél een nuttige bijdrage kan zijn is het onderzoeken van hoe mensen zich voelen, dus hun mentale staat. De wet wordt vaak gebruikt om mensen te straffen die slechte bedoelingen hebben en daarom is het dus belangrijk om meer te weten over hoe men andermans bedoelingen of mentale staat kan bepalen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat er veel factoren van invloed zijn op hoe andermans mentale staat wordt afgeleid. Daarnaast heeft de sociale neurowetenschap onderzoek gedaan naar straffen. Het doel van straf is communicatie, dus om te laten zien dat er gevolgen zijn aan het verbreken van een wet. Hersengebieden die actief worden tijdens straf laten zien dat er ook andere doelen zijn, zoals het helpen van de slachtoffer en vergelding. Ook hebben bevindingen aangetoond dat er bij verschillende morele beslissingen verschillende hersengebieden actief zijn. Zo zijn bij utilitaire keuzes vooral hersengebieden betrokken die geassocieerd zijn met logische besluitvorming actief. Bij deontologische keuzes zijn vooral hersengebieden actief die geassocieerd zijn met emotionele verwerking. Er is hier echter nog geen consensus over, dus het is niet helemaal duidelijk welke onderliggende mechanismen er zijn bij moreel redeneren. De reden dat bevindingen vanuit de sociale neurowetenschappen nog niet super veel worden gebruikt in de context van de justitie is dat de bevindingen vaak niet causaal zijn. Ook zijn veel bevindingen aan discussie onderhevig. Een andere belangrijke reden is dat veel rechtsgeleerden tegen het gebruik van wetenschap in de rechtszaal. Zo is er in Engeland een verbod op het gebruik van Bayesiaanse statistiek, omdat het te moeilijk om te begrijpen is.

Wat zijn de conclusies?

De onderzoeken die in dit artikel zijn benoemd hebben aangetoond dat activiteit in hersengebieden afhankelijk is van de interacties die men heeft met anderen. Er zijn voordelen van het gebruik van neuroimaging studies. Zo kunnen ze gebruikt worden om onbewuste processen te onderzoeken. Er zijn echter ook problemen bij het gebruik van deze studies. Zo is er vaak sprake van omgekeerde gevolgtrekking. Er zijn daarom nu ook onderzoeken die gericht zijn op het bepalen van de validiteit van een gevolgtrekking. Dit is een belangrijke stap in de goede richting. Er zijn hierbij wel zaken waarmee rekening moet worden gehouden, zoals dat veel resultaten van fMRI onderzoeken correlationeel zijn. Dit betekent dat er geen causale uitspraken gedaan kunnen worden. Ook zijn Bayesiaanse statistieken erg afhankelijk van de parameters die door de onderzoeker zelf in het model worden gestopt. Hier moet dus rekening mee worden gehouden. Een alternatieve benadering is het gebruik van het multi-voxel patroonanalyse (MVPA). Deze methode kan gebruikt worden om te bepalen of twee gebeurtenissen (het ervaren van fysieke pijn en het ervaren van sociale afwijzing) leiden tot activatie in dezelfde hersengebieden en of er dus een gedeeld onderliggend mechanisme is. Om de sociale neurowetenschappen verder te helpen moet men studies die gebaseerd zijn op EEG, fMRI of hersenstimulatie combineren met gedragsstudies. Dit zal ervoor zorgen dat onderzoekers modellen kunnen ontwikkelen die ook bij andere disciplines gebruikt kunnen worden.

Waar gaat dit artikel over?

De laatste tijd is er meer aandacht voor mensen die zich niet conformeren aan gender regels. Dit leidt ertoe dat ook mensen die transgender zijn hier vaker openlijk over spreken. Er is dus meer bewustwording in de maatschappij van mensen die een afwijkende genderidentiteit hebben. Er is ook meer vraag naar therapieën en behandelingen voor mensen die zo’n afwijkende genderidentiteit hebben. In dit artikel wordt een theorie opgesteld waarmee psychologen de stressoren die deze personen kunnen ervaren in kaart brengen.

Wat betekent ‘trans’ precies?

Trans is een parapluterm voor mensen die een genderidentiteit hebben dat niet congruent is met hoe zij zijn geboren of in andere woorden voor wie een atypische gender presentatie ego syntonisch is. Voor individuen die een cross-gender identiteit hebben worden ‘trans man’ genoemd (voor degenen die zich identificeren als man) en ‘trans vrouw’ genoemd (voor degenen die zich identificeren als vrouw). Deze individuen conformeren dus wel aan een binaire structuur als man of vrouw. Er zijn ook individuen die zich niet aan de binaire structuur willen aanpassen en zich ook niet identificeren als man of vrouw. De veel verschillende identiteiten die er nu bestaan vormen een uitdaging voor clinici omdat zij vaak onbekend zijn met de termen. Ook zijn er mensen die als vrouw zijn geboren maar een complete transitie maken naar man. Zij identificeren zich als ‘man’ en niet als ‘trans man’. Ook zijn er verschillende manieren waarop trans mensen kijken naar hun eigen lichaam. Sommigen ervaren ongemak over hun fysieke karakteristieken. Dit wordt genderdysforie genoemd. Vaak wordt genderdysforie behandeld met medische interventies zoals hormoonbehandelingen. Echter zijn deze behandelingen niet altijd even makkelijk beschikbaar voor trans individuen, bijvoorbeeld door financiële beperkingen of sociale beperkingen.

Wat is minderheidsstress?

Trans individuen ervaren net zoals andere mensen ‘algemene stressoren’. Echter ervaren zij ook bijkomende stressoren zoals discriminatie, geweld en afwijzing. Dit zal dan ook gerelateerd zijn aan dat er een verhoogde prevalentie van mentale stoornissen is bij trans individuen. In andere woorden, de seksuele minderheidsstatus van deze individuen zorgt ervoor dat zij vaker mentale stoornissen ervaren. Dit wordt het Minderheidsstress Model genoemd. Dit kan verklaard worden aan de hand van drie processen. Ten eerste zijn er objectieve stressoren die men ervaart door de minderheidsstatus zoals discriminatie en bedreigingen. Ten tweede zijn er processen die te maken hebben met verwachtingen van anderen, zoals dat deze individuen bijvoorbeeld hun gedrag aanpassen om niet gediscrimineerd te worden. Dit kan ertoe leiden dat zij hun seksuele identiteit proberen te verbergen. Ten derde is er het proces waarbij negatieve attituden en vooroordelen vanuit de maatschappij worden geïnternaliseerd. Er kan sprake zijn van geïnternaliseerde homofobie of geïnternaliseerde transfobie. Dit kan leiden tot psychopathologie zoals drugsmisbruik, stemmingsstoornissen en zelfmoordneigingen. Echter is het hebben van een minderheidsstatus niet altijd negatief. Mensen van een minderheidsgroep kunnen ook een groep vormen en hier steun uit halen.

Hoe kan het Minderheidsstress Model toegepast worden op transpopulaties?

Uit onderzoek blijkt dat transgender individuen vaak fysiek en seksueel geweld meemaken. Echter zijn deze onderzoeken vaak gebaseerd op een groep participanten die vaak tot meer dan één minderheidsgroep behoren, zoals bijvoorbeeld Afrikaans-Amerikaanse homoseksuelen. In een andere studie bleek ook dat transgender individuen vaker negatieve gebeurtenissen meemaken zoals dat zij afgewezen worden bij sollicitaties en vaker ontslagen worden. Onderzoek naar de mentale gezondheid van deze individuen toonde aan dat deze individuen vaak drugs misbruiken en zelfmoordneigingen hebben. Ook bleek dat transgender individuen die fysiek of seksueel misbruik hebben meegemaakt vaker een zelfmoordpoging hebben gedaan. Er is minder onderzoek gedaan naar de verwachtingen die transgender individuen hebben over discriminatie en geweld en naar geïnternaliseerde transfobie. Het is echter wel te verwachten dat deze factoren ook invloed hebben op de mentale gezondheid van transgender individuen.

Wat is er bekend over veerkracht bij transgender individuen?

In één onderzoek bleek dat Afrikaans-Amerikaanse en Spaanse transgender individuen een gemeenschap opbouwden binnen de kliniek waarin zij hulp en behandelingen kregen en dit hielp hen bij het opbouwen van veerkracht. In een andere studie werden er zes thema’s ontdekt binnen de strategieën die transgender individuen gebruikten als reactie op de trauma’s die zij meemaakten.

Wat is er bekend over zelfmoordrisico bij transgender individuen?

Het meest alarmerend is het nieuws over de extreem hoge zelfmoordpogingen bij transgender individuen. Uit onderzoek bleek dat individuen die geweld hebben meegemaakt vaker een zelfmoordpoging hebben gedaan. Ook bleek dat andere factoren zoals werkloos zijn, verkrachting en verbaal en fysiek geweld gerelateerd zijn aan zelfmoordpogingen. Deze studies tonen aan dat er een relatie is tussen minderheidsstress processen en zelfmoordpogingen. De interpersoonlijke theorie van zelfmoord is een andere theorie dat beschrijft hoe negatieve ervaringen gerelateerd zijn aan zelfmoordpogingen.

Eén negatieve factor is bijvoorbeeld sociale isolatie. Dit is de grootste voorspeller van zelfmoordpogingen. Sociale isolatie kan ontstaan doordat men bijvoorbeeld de banden met familie heeft verbroken of doordat men weinig sociale steun ervaart. Ook kunnen transgender individuen het idee hebben dat ze een last zijn voor mensen om hun heen. Dit gevoel kan ontstaan nadat mensen bijvoorbeeld dakloos of werkloos zijn geweest. Een derde risicofactor voor een verhoogd risico op zelfmoord is een verworven vermogen tot dodelijke zelfbeschadiging. Deze tolerantie kan ontstaan doordat men vaker aan zelfbeschadiging doet. Dit leidt tot tolerantie voor een hogere pijngrens.

Wat zijn aanbevelingen voor clinici?

Het is belangrijk dat clinici werken aan hun kennis over gender en genderidentiteit. Daarnaast moeten zij getraind worden in het bieden van hulp aan transgender individuen. Omdat veel clinici maar weinig ervaring hebben met deze populatie wordt hen aangeraden om ten eerste hun mate van kennis en comfort met transgenderisme te openbaren, ten tweede om anderen te consulteren die ervaring hebben met deze populatie en ten derde om hun kennis te vergroten door boeken te lezen, video’s te kijken en educatieve programma’s te volgen. Daarnaast moeten clinici de factoren die zijn beschreven in het Minderheidsstress Model ook taxeren, dus de mate waarin de cliënt discriminatie heeft meegemaakt of de mate van geïnternaliseerde transfobie. Concluderend wordt gesteld dat transgender individuen vaak slachtoffer worden van pesterijen en discriminatie op basis van hun genderidentiteit en genderexpressie. Het Minderheidsstress Model beschrijft hoe deze ervaringen invloed hebben op hun mentale gezondheid. Het is voor psychologen daarom belangrijk om competente behandelingen te kunnen bieden voor deze populatie. Om dit te kunnen doen moeten zij eerst hun kennis over deze populatie verhogen en moeten zij deze factoren ook meenemen in hun behandelingsplan.

Wat is de context van deze experimenten?

Recente studies die meta-analyses gebruikten, hebben geprobeerd om individuele trajecten in angstverwerving en -uitroeiing te onderzoeken. Eerder onderzoek door Duits et al. (2017) heeft verschillen aangetoond in het verwerven en uitsterven van angst tussen patiënten met angstgerelateerde stoornissen en vergelijkingspersonen. Tot nu toe lag de focus vooral op het vergelijken van angstconditioneringsprocessen op groepsniveau. Hierdoor is er meer onderzoek nodig om individuele trajecten te onderzoeken.

In dit eerste experiment zijn gegevens uit het experiment van Duits et al. (2017) opnieuw geanalyseerd om latente angstconditioneringstrajecten te bestuderen in een steekproef met zowel patiënten met angstgerelateerde stoornissen als gezonde vergelijkingspersonen om angstverwerving en -extinctie te meten. In het tweede experiment wordt de relatie tussen latente angstconditioneringstrajecten en cognitieve gedragstherapie (CGT) in de patiëntengroep onderzocht.

Welke methode is gebruikt voor onderzoek 1?

Aan dit experiment deden 104 patiënten met verschillende angststoornissen en 93 gezonde vergelijkingspersonen mee. De diagnoses van de 104 patiënten werden gesteld volgens de DSM-IV-TR-criteria voor angststoornissen. Ze omvatten sociale angststoornis, paniekstoornis en/of agorafobie, obsessieve-compulsieve stoornis, posttraumatische stressstoornis, gegeneraliseerde angststoornis, hypochondrie en specifieke fobie.

Alle deelnemers voltooiden een angstconditioneringstaak voordat ze met CGT begonnen. CGT omvatte gemiddeld 21 sessies van 45 en 50 minuten die werden toegepast door goed opgeleide gediplomeerde cognitief gedragstherapeuten of psychologiestagiairs onder hun strikt toezicht. De angstconditioneringstaak was dezelfde als in het experiment van Duits et al. (2017) werden twee foto's van gezichten met neutrale uitdrukking tegen een gekleurde achtergrond als stimuli getoond. Een elektrische schok die zeer vervelend maar niet pijnlijk was voor een van de deelnemers, was een ongeconditioneerde stimulus (VS). Eerst werden CS+ (foto's met schok) en CS- (foto's zonder schok) aan de deelnemers getoond. In latere fasen ontvingen de deelnemers expliciete mondelinge en schriftelijke instructies over CS-US-onvoorziene omstandigheden.

Angst en Amerikaanse verwachting werden beoordeeld met behulp van visuele analoge schalen (VAS). Angstclassificaties werden verkregen na de pre-acquisitie, niet-geïnstrueerde acquisitie, geïnstrueerde acquisitie en uitdovingsfasen met een schaal van 0 tot 100.

De gegevensgestuurde exploratieve statistische methode van LCGA werd gebruikt om latente trajectklassen te identificeren. In het beste model dat voor dit experiment kon worden gemaakt, kregen deelnemers een waarschijnlijkheidsscore voor elk traject en werden ze toegewezen aan een specifiek traject op basis van hun hoogste waarschijnlijkheidsscore.

Wat zijn de resultaten van onderzoek 1?

Wat resulteerde in de angstscores voor de CS+?

Resultaten van de LCGA op angstscores voor de CS+ leidden tot de selectie van een 3-klassenmodel met groepen van 'normale conditionering' (50%), 'lage angstconditionering' (32%) en 'slechte uitsterving' (18%). Van de normale conditioneringsgroep was 53% geduldig, van lage angstconditionering 38% en van slechte extinctie 78%.

Wat resulteerde in de angstscores voor de CS-?

Voor de beoordeling van angst voor de CS- waren er twee klassen: 'normaal veiligheidsleren' van 70% van de deelnemers en 'verminderd veiligheidsleren' van 30%. Klinische status bleek hiervan een significante voorspeller te zijn: patiënten met angstgerelateerde stoornissen werden vaker gekenmerkt door verhoogde angstreacties op de CS- dan vergelijkingspersonen die vaker lage angstreacties vertoonden.

Wat resulteerde in de Amerikaanse verwachtingsclassificaties voor de CS+?

Er was een 2-klasse model met betrekking tot de Amerikaanse verwachtingsscores voor de CS+ met een groep van 'normale conditionering' (87%) en 'slechte uitsterving' (13%). Van de eerste groep was 50% patiënt en van de tweede 69%.

Wat resulteerde in de Amerikaanse verwachtingsclassificaties voor de CS-?

Er was ook een 2-klasse model met betrekking tot de Amerikaanse verwachtingscijfers voor de CS-. De grootste groep kreeg een traject 'normaal veiligheidsleren' (89%) en de tweede groep 'gestoord veiligheidsleren' (11%). 51% van de eerste groep waren patiënten, 67% van de tweede groep.

Welke methode is gebruikt voor onderzoek 2?

Treatment outcome was defined as the percentage of change between baseline and post-treatment for each outcome measure. Positive values indicate improvement after treatment. The predictive value of trajectories on treatment outcome (measured with BSI or BDI-II) was studied in patients with the use of linear regression analyses. All regression analyses were conducted separately per trajectory model, measure of treatment outcome and stimulus type (CS+ or CS-).

Wat zijn de resultaten van onderzoek 2?

Er waren geen verschillen in het aantal therapiesessies tussen patiënten uit verschillende trajecten en geen significant verschil in behandeluitkomst tussen patiënten die psychotrope medicatie gebruikten tijdens de therapie en patiënten die geen medicatie gebruikten.

Patiënten met een traject geassocieerd met maladaptief leren van angst (slechte extinctie of verminderd veiligheidsleren) vertoonden gemiddeld minder verbetering na behandeling. Maar er leek geen significant verband te zijn tussen slechte CS+-blussers en een slechter behandelresultaat of tussen deelnemers met verminderde leer- en behandelresultaten op het gebied van CS-veiligheid.

Trajecten op basis van verwachtingscijfers in de VS lieten geen significant verband zien tussen slechte CS+-blussers en een slecht behandelresultaat. Er was echter een significant verband tussen deelnemers met een verminderd leerproces op het gebied van CS-veiligheid en een slechter behandelresultaat.

Hoe kunnen deze experimenten worden afgezet tegen andere relevante experimenten?

In onderzoek 1 toonden resultaten van subjectieve uitkomstmaten onaangepaste angstleertrajecten aan die overeenkomen met de disfunctionele angstleerverschijnselen die eerder werden waargenomen bij patiënten met angstgerelateerde stoornissen door Duits et al. (2017) en Lissek et al. (2005). In lijn met onderzoek van Galatzer-Levy et al. (2017) bleek dat deze onaangepaste trajecten van slechte uitroeiing van angst en van verminderd veiligheidsleren verband lijken te houden met een specifiek tekort aan veiligheidsleren.

Dat de 'normale' conditioneringstrajecten (die adaptieve extinctie en veiligheidsleren vertegenwoordigen) bijna evenveel patiënten als vergelijkende proefpersonen met zich meebrachten, onderstreept de variatie tussen proefpersonen met een angststoornis in veiligheidsleren.

Verschillende trajecten voor angstconditionering konden worden geïdentificeerd op basis van subjectieve beoordelingen, maar nog geen verschillende trajecten op basis van schrikgegevens met behulp van LCGA. Hiervoor is meer onderzoek nodig.

Omdat eerdere gegevens zijn gebruikt, bestaat het risico op herhaling van monsterspecifieke effecten. Dit is de reden waarom de huidige resultaten replicatie en uitbreiding in een grotere onderzoeksgroep nodig hebben. Ook kan een meer gedetailleerde profilering van patiënten worden gebruikt om de associatie tussen patiëntkenmerken en (dis)functionele angstconditioneringstrajecten verder te bestuderen. Toekomstige studies kunnen ook gericht zijn op het onderzoeken of de geïdentificeerde angstconditioneringstrajecten stoornisspecifiek zijn.

Door meer inzicht te krijgen in dit onderwerp, kunnen we uiteindelijk voorspellen wie op CGT zal reageren en voor wie we augmentatiestrategieën moeten ontwerpen die cognitieve, farmacologische of neuromodulatieve technieken omvatten.

Waar gaat dit artikel over?

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD) is een stoornis die veel impact heeft. Er zijn veel patiënten die onder behandeling staan en dit gaat gepaard met veel kosten voor de zorg. Mensen met BPD ervaren meerdere problemen, zoals gedragsinhibitie (impulsiviteit), cognitie (paranoïde gedachten) en interpersoonlijk functioneren (verlatingsangst). De laatste tijd is er echter ook een focus op interpersoonlijke relaties. Er zijn meerdere theorieën die zich hierop richten, zoals de objectrelatie theorie, de hechtingstheorie en het biosociale model. Deze theorieën beschrijven hoe mensen sociale relaties ontwikkelen en wat er fout gaat bij patiënten met BPD. Consistent met deze theorieën is er ook bewijs voor dat BPD vaak samengaat met verstoorde relaties. Zo komen ook negatieve gedragingen van BPD, zoals zelfverminking en zelfmoord vaak voor in situaties waarbij er interpersoonlijke problemen zijn. Men weet dus dat moeilijkheden in interpersoonlijk functioneren veel voorkomt bij BPD en ook een belangrijk probleem is. Er is echter minder bekend over de specifieke moeilijkheden die patiënten met BPD ervaren bij interpersoonlijke situaties. Er zijn nu echter vernieuwde methoden ontwikkeld om deze problemen vast te kunnen stellen. Deze nieuwe, objectieve en prestatiegerichte methoden in combinatie met traditionele vragenlijsten en interviews kunnen helpen om de problemen bij BPD beter te begrijpen en vast te stellen.

Wat voor problemen in interpersoonlijk functioneren zijn er bij BPD?

Sociale cognitie

Sociale cognitie houdt in dat men succesvol om gaat met sociale interacties. Het is hiervoor belangrijk om de sociale omgeving te kunnen begrijpen en andermans emoties en motivaties te kunnen lezen. Er zijn hier verschillende processen bij betrokken, zoals perceptuele processen, Theory of Mind (empathie) en probleemoplossing. Uit onderzoek blijkt dat er bij BPD vaak sprake is van een verminderde mate van emotieherkenning. Individuen met BPD zijn vaak minder accuraat in het vaststellen van de betekenis van een gezichtsuitdrukking. Ook zijn zij geneigd om ambigue gezichtsuitdrukkingen als negatief te interpreteren. De onderzoeken hiernaar zijn echter wel gemixt en het is moeilijk om hier een harde conclusie uit te kunnen trekken. Een andere moeilijkheid is dat mensen met BPD vaak ook een angst of een stemmingsstoornis hebben. Het is bekend dat individuen met deze stoornissen ook vaak moeite hebben met het herkennen van gezichtsuitdrukkingen. Daarom is het ook niet helemaal duidelijk of deze symptomen specifiek zijn voor BPD of voor angst- en stemmingsstoornissen. Uit andere onderzoeken blijkt dat individuen met BPD geen moeite hebben met het herkennen van emoties wanneer zij kijken naar de ogen. Echter, wanneer er meer informatie beschikbaar is (dus de rest van het gezicht) zijn zij wel minder goed in het bepalen van de emotie. Dit kan dus betekenen dat zij afgeleid worden. Hier moet meer onderzoek naar worden gedaan.

Perceptuele bias

Een andere vraag is of individuen met BPD meer negatieve en extreme gedachten hebben tegenover anderen vergeleken met individuen zonder BPD. Uit onderzoeken blijkt dat individuen met BPD sterkere emotionele responses hebben bij het kijken van films vergeleken met individuen zonder BPD. Daarnaast creëren zij minder complexe evaluaties van acteurs en waren zij eerder geneigd om acteurs negatief te beoordelen. Uit andere onderzoeken blijkt dat individuen met BPD inderdaad meer negatieve representaties over anderen en over relaties met anderen hebben.

Theory of Mind/ Empathie

Onderzoekers hebben ook bekeken of individuen met BPD-moeite hebben met het begrijpen van sociale cues. Uit een combinatie van verschillende onderzoeken waarin gebruik werd gemaakt van verhalen en films kan er worden geconcludeerd dat er enig bewijs is voor dat individuen met BPD-moeite hebben met Theory of Mind, dus het herkennen en afleiden van andermans gevoelens en motieven. Er zijn ook onderzoeken gedaan naar hersenactiviteit en hieruit bleek dat bij vrouwen met BPD er verminderde hersenactiviteit waar te vinden was in de linker sulcus superior tijdens het bekijken van emotioneel beladen foto’s. Dit hersengebied is gerelateerd aan de vaardigheid om te denken over anderen. Het is echter belangrijk om deze onderzoeken te repliceren voordat hier harde conclusies uit kunnen worden gehaald. Andere onderzoeken naar Theory of Mind in individuen met BPD onderzochten dit met taken, zoals spellen vanuit de Game Theory. Hieruit bleek dat individuen met BPD niet verschillen ten opzichte van andere proefpersonen als het gaat om eerlijkheid. Er was wel enigszins bewijs voor dat de affectieve component van de Theory of Mind (TOM) intact is bij individuen met BPD, maar dat er problemen zijn in de cognitieve component van de TOM. Dit betekent dat individuen met BPD emotionele informatie wel herkennen, maar in mindere mate gebruiken wanneer zij een oneerlijk voorstel ontvangen tijdens een spel. Uit een ander onderzoek bleek dat participanten met BPD het minder goed doen bij sociale perceptie. Zij zijn dus minder goed in het herkennen van gezichtsuitdrukkingen, intonatie en lichaamshoudingen. Dit kan ertoe leiden dat zij vaker interpersoonlijke problemen hebben.

Sociale probleemoplossing

Om sociaal vaardig te zijn moet men ook in staat zijn om problemen die ontstaan tijdens sociale interacties op te lossen. Om dit te onderzoeken bij individuen met BPD wordt vaak de middel-doel probleemoplossingstaak (MEPS) gebruikt. In deze taak krijgen participanten een interpersoonlijk probleem voorgeschoteld en wordt het begin en het eind van dit scenario laten zien. Zij moeten dan aangeven hoe zij van het begin tot het einde van het probleem zouden zijn gekomen. Hieruit blijkt dat individuen met BPD vaker passieve probleemoplossingsstrategieën gebruiken. Ook kwamen zij met oplossingen die minder effectief, relevant en specifiek zijn vergeleken met individuen zonder BPD. Ook blijkt het dat de emotionele context een grote invloed heeft op de relatie tussen sociale probleemoplossingsstrategieën en BPD. Individuen met BPD lieten minder specifieke probleemoplossingsstrategieën zien wanneer zij een negatieve emotie inductie hadden gehad.

Reactiviteit op interpersoonlijke stressoren

Er is enig bewijs voor dat individuen met BPD sterkere emotionele reacties hebben op sociale interacties vergeleken met anderen. Uit onderzoek blijkt dat voor deze individuen sociale feedback meer impact op hen heeft dan feedback over hun academische prestaties vergelijken met individuen zonder BPD. Ook zijn individuen met BPD eerder geneigd om sociale gedragingen negatief te interpreteren vergeleken met individuen zonder BPD. Ook duurt het bij hen langer om weer rustig te worden na een negatieve emotionele ervaring. Ook lijkt het erop dat individuen met BPD een hogere cortisol reactiviteit hebben. Onderzoeken naar hersenactiviteit hebben ook aangetoond dat individuen met BPD-dysfuncties hebben in hun fronto-limbische circuits. Dit betekent dat individuen met BPD verminderde emotieregulatie vaardigheden hebben dan individuen zonder BPD.

Interpersoonlijke agressie

BPD  is gerelateerd aan verhoogde agressie in interpersoonlijke contexten. De resultaten van onderzoeken hiernaar laten zien dat individuen met BPD vaker agressief gedrag vertonen in bepaalde situaties dan in andere situaties. Echter is het niet helemaal duidelijk hoe dit kan en in welke specifieke interpersoonlijke situaties dit voorkomt.

Een gebrek aan samenwerking en vertrouwen

Uit onderzoek met taken vanuit economie (spellen) is de mate van coöperatie en vertrouwen in individuen met BPD onderzocht. Hieruit blijkt dat individuen met BPD hun partner tijdens een spel minder vertrouwen en minder geld inzetten. Ook verwachtten zij slechtere uitkomsten vergeleken met individuen zonder BPD. Daarnaast bleek het dat individuen met BPD minder moeite doen om een slechte samenwerking te herstellen vergeleken met individuen zonder BPD. Eén verklaring hiervoor heeft te maken met oxytocine, een neuropeptide die een rol speelt in vertrouwen en prosociaal gedrag. Ook zorgt oxytocine er voor dat sociale cues zichtbaarder worden en kan het dus ervoor zorgen dat men meer gericht is op sociale afwijzing. In een onderzoek waarin oxytocine toegediend werd aan individuen met BPD bleek dat dit voor hen niet leidde tot meer vertrouwen. In plaats daarvan leidde het ertoe dat individuen met BPD-anderen minder vertrouwden en minder coöperatief gedrag van de ander verwachtte tijdens het spel.

Gedrag binnen moeder-kind relaties

Uit onderzoek blijkt dat moeders met BPD zich meer opdringerig en minder gevoelig gedragen naar hun kinderen toe. Ook zijn zij minder goed in het aanbrengen van structuur in het leven van hun kind. Ook lijken zij minder goed in staat te zijn om op een goede manier om te kunnen gaan met stress dat het kind ervaart.

Wat valt er te concluderen?

Uit onderzoeken blijkt dat individuen met BPD-anderen vaker in een negatief perspectief zien en dat zij ook meer negatieve verwachtingen hebben over anderen. Het is echter niet duidelijk in welke contexten dit precies het geval is. Met betrekking tot TOM zijn de resultaten inconclusief. Met betrekking tot sociale problemen lijken individuen met BPD minder in staat te zijn om effectieve oplossingen te creëren. Er blijken ook wat problemen te zijn met betrekking tot sociale cognitie bij individuen met BPD, die ertoe kunnen leiden dat zij anderen minder vertrouwen. Ook ervaren individuen met BPD interpersoonlijke problemen en is dit ook het geval binnen de interpersoonlijke relatie tussen moeder en kind. Deze bevindingen kunnen worden geïntegreerd in een nieuw model over BPD. Zo zou er bijvoorbeeld een model opgesteld kunnen worden dat stelt dat vroege blootstelling aan verstoorde sociale interacties (zoals wanneer iemand een moeder met BPD heeft) een risicofactor is voor het ervaren van problemen in interpersoonlijke reacties zoals het minder vertrouwen van anderen. Dit kan er ook toe leiden dat individuen met BPD zich eerder bedreigd voelen en hierdoor emotionele (woede), gedragsmatige (agressie) en biologische reacties (hogere cortisol reactiviteit, verhoogde amygdala activiteit) ontstaan. Omdat individuen met BPD minder goed in staat zijn om hun emoties te reguleren kan dit ervoor zorgen dat zij zich dan op een manier gedragen die negatief is voor de kwaliteit van interpersoonlijke relaties. Zo ontstaat er dus een vicieuze cirkel.

Waar gaat dit artikel over?

Vergeleken met andere primaten zijn mensen heel coöperatief. Dit is lastig om te begrijpen vanuit de moderne evolutietheorie. Er zijn twee theorieën over dit gedrag. De eerste theorie is de ‘Grote Fout Hypothese’. In deze theorie is het idee dat altruïstisch gedrag is ontstaan in de tijd dat mensen in kleine groepen leefden, vaak met hun familie. Dit gedrag was toen waardevol, omdat het was gericht op het helpen van familieleden en dus hun reproductiviteit verhoogt, en doordat het de kansen op reciprociteit zou verhogen voor degene die altruïst gedrag vertoonde. In de moderne wereld is dit lastiger, want mensen helpen ook vreemden en vertonen ook altruïstisch gedrag wanneer zij niet geobserveerd worden. De tweede theorie is de ‘Culturele Groepsselectie Hypothese’.  Deze theorie richt zich op een latere fase van evolutie. Het idee is dat sociale groepen met meer altruïsten het beter doen dan andere groepen. Daarnaast stelt deze theorie dat moderne mensen anderen imiteren. Wanneer een groep dus veel altruïsten heeft, dan zullen anderen deze groep imiteren en dit zal leiden tot groepssucces. In dit artikel wordt een andere hypothese over altruïstisch gedrag beschreven. Deze hypothese heet de ‘Onderlinge Afhankelijkheidshypothese’.

Volgens deze hypothese hebben mensen op een bepaald punt in de geschiedenis een specifieke levensstijl ontwikkeld waarbij collaboratie met anderen belangrijk was voor overleving en reproductie. Dit leed tot altruïstisch gedrag, omdat mensen degenen waarmee zij collaboreren moeten helpen, zodat zijzelf ook geholpen kunnen worden. Deze hypothese helpt ook om mensen hun cognitie en sociale organisatie te begrijpen. Er zijn twee belangrijke stappen in deze hypothese, ten eerste smalle contexten en contexten op groepsniveau. Collaboratie op klein niveau vond vooral plaats tijdens het foerageren. Dit houdt in dat mensen moesten samenwerken om voedsel te vinden. Collaboratie op groepsniveau houdt in dat mensen moesten samenwerken binnen hun groep om zo te winnen van andere groepen.

Wat is er bekend over collaboratief foerageren?

In het moderne leven moeten mensen vaak kiezen tussen hun eigen welzijn of dat van de groep. Dit wordt vaak het gevangen dilemma genoemd. Echter is het beter om het ‘Hertenjacht’ model te gebruiken om collaboratie te begrijpen. Hertenjacht situaties zijn situaties waarin individuen moeten samenwerken om iets te verkrijgen, waarin de voordelen van samenwerken groter zijn dan alleen werken, en waarin solo activiteiten opgegeven moeten worden. Als een voorbeeld, iemand is aan het jagen op een haas. Echter ziet deze persoon een hert, wat een veel grotere vangst is dan een haas. Echter heeft de persoon hulp nodig om het hert te kunnen vangen. Ditzelfde geldt voor een andere persoon. Daarom is het voor beide personen beter om samen te werken om zo een grotere vangst te verkrijgen.

Volgens de Onderlinge Afhankelijkheidshypothese is collaboratief foerageren op deze manier ontstaan. Mensen konden wel in hun eentje eten vinden, maar samen konden ze beter eten vinden. Moderne jagers werken minder samen, maar dit komt vooral doordat zij nu wapens tot hun beschikking hebben. Apen waren vaak individuele foerageren. Chimpansees en bonobo’s zoeken naar eten in kleine groepen, maar ze werken niet echt samen zoals mensen. Sommige groepen chimpansees jagen wél in een groep. Wat er gebeurt is dat één chimpansee een andere aap ziet die alleen is. Zij omcirkelen deze aap in een groep en jagen erop. Dit is dus ook een voorbeeld van een Hertenjacht situatie. Dit is waarschijnlijk de voorbode geweest van collaboratief foerageren in mensen. Mensen hebben echter andere strategieën ontwikkeld om problemen met collaboratie tijdens Hertenjacht op te lossen.

Wat zijn de strategieën die mensen hebben ontwikkeld?

Het verdelen van de roof

Chimpansees foerageren vooral voor fruit en insecten. Wanneer er fruit wordt gevonden krijgt meestal iedere chimpansee in de groep een gedeelte. Dit komt doordat fruit zich spreidt. Echter, wanneer voedsel zich niet spreidt, dan krijgt de meest dominante individu het grootste gedeelte van het voedsel. Echter is het niet zo dat alleen de dominante chimpansee eten krijgt. Wanneer een ondergeschikte chimpansee al voedsel vast heeft, wordt dit niet van de chimpansee afgepakt. Daarnaast is het zo dat het eten vaak te veel is voor één chimpansee. Als er dan andere, hongerige chimpansees zijn, dan vallen zij de dominante chimpansee aan.

Moderne menselijke jagers doen dit op een andere manier. Zij delen voedsel vaak en als er eten over is delen zij dit met anderen die geen voedsel hebben kunnen vergaren. Een ander verschil tussen apen en mensen die jagen is dat mensen voor hun kinderen zorgen totdat zij volwassen zijn. In experimenten zijn mensen dan ook meer genereus met hun eten dan apen en verwachten zij hetzelfde van de tegenpartij. In experimenten op basis van spellen denken mensen ook na over de behoeften van de tegenpartij, terwijl apen dit niet doen. In één spel genaamd het Dictator Spel geven mensen vrijwillig een gedeelte van hun winst aan de tegenpartij. Bij chimpansees is dit experiment nooit uitgevoerd, omdat men al weet dat apen al hun winst zelf zouden houden. In het Ultimatum Spel verwachten mensen dat de tegenpartij een redelijk aanbod verwacht en passen zij hun aanbod hierop aan. Chimpansees doen dit niet.

Ook kinderen, die nog geen normen en waarden kennen, zijn meer genereus dan apen. In een experiment werd er bijvoorbeeld gevonden dat apen, ongeacht of anderen ook voedsel zouden krijgen, voedsel probeerden te vergaren. Kinderen daarentegen kozen er vaker voor om voedsel te vergaren wanneer zij wisten dat ook andere kinderen hierdoor voedsel zouden krijgen. Chimpansees helpen soms anderen om voedsel te vergaren, maar alleen als dit leidt tot een betere vangst dan wanneer de chimpansee alleen voedsel moet vergaren. Daarnaast bleek uit onderzoek dat kinderen van 3 jaar oud hun voedsel eerlijk verdeelden wanneer dit voedsel in collaboratie was vergaard. Chimpansees delen hun voedsel (ze laten andere chimpansees hun voedsel afpakken) ongeacht hoe het voedsel werd vergaard.

Een mogelijke verklaring voor het verschil tussen apen en mensen is dat wanneer mensen ontstonden, er sprake was van droogte. Hierdoor waren er veel open landschappen en deden mensen aan ‘scavenging’ (afval opruimen). Dit houdt in dat de vangsten van andere dieren werden opgegeten. Om deze vangsten te verkrijgen moest men echter samenwerken. Daarnaast moesten individuen tolerant zijn voor anderen die ook de vangst samen met hun opeten. Dit heeft er waarschijnlijk toe geleid dat mensen beter kunnen collaboreren dan apen.

Coördinatie

Chimpansees zijn vooral geïnteresseerd in het verkrijgen van voedsel voor henzelf, maar zij begrijpen dat er soms anderen nodig zijn voor succes. Daarom vertonen ze ook gecoördineerd gedrag, zoals wachten op andere chimpansees of een deur openen voor een chimpansee die zij nodig hebben. Wanneer chimpansees en menselijke kinderen de keuze krijgen tussen het vergaren van voedsel alleen of samen, dan kiezen chimpansees er vaker voor om dit alleen te doen en mensen vaker om dit samen te doen.  Daarnaast blijkt het dat chimpansees niet veel communicatie vertonen over de collaboratie. Als chimpansees dus een hert zien en zij weten dat er anderen in de buurt zijn, dan vallen zij aan. Zij geven niet aan dat zij gaan aanvallen aan de andere chimpansees. Ze verwachten gewoon dat de andere chimpansee hen helpt. Dit wordt de leider-volger strategie genoemd. Mensen daarentegen coördineren hun acties vóórdat zij beginnen. Zij moeten zeker weten dat iedereen hetzelfde doel heeft. Daarnaast zorgenkinderen er voor dat beide partijen hun doel behalen, zelfs als één van de kinderen het doel al heeft behaald. Een mogelijke verklaring voor dit verschil tussen mensen en apen is dat mensen collaboratie in vogelvlucht bekijken. Hierdoor creëren zij een conceptuele organisatie waardoor communicatie mogelijk is. Een andere verklaring voor waarom mensen een andere strategie dan apen hebben bij jagen is dat voor hen het een te groot risico werd om alleen te jagen. Deze vaardigheden bleven dan bestaan en evolueerden zich, doordat betere coördinators en mensen die beter konden communiceren vaker werden gekozen als partners. Samengevat is het dus zo dat doordat het jagen verschoof van afval opruimen naar actieve collaboratie, zij meer uitdagingen ondervonden tijdens het jagen en dat zij daarom samen moesten werken om zo te kunnen overleven.

Verleidingen voor een ‘gratis rit’

In een Hertenjacht is het niet mogelijk dat sommige participanten voedsel krijgen door niks te doen (wat een gratis rit wordt genoemd). Dit worden ‘freeriders’ genoemd. Het is namelijk zo dat als één iemand niet meedoet, niemand eten krijgt. Tijdens de vroegste manifestaties van collaboratie in menselijk foerageren was er dus geen sprake van een gratis rit. Kinderen lijken ook niet te willen gaan voor een gratis rit, omdat zij samenwerken leuk vinden. Hoe werkt dit dan bij chimpansees die jagen op apen? Bij chimpansees gaat het dus vooral om wie de roof vangt. Deze persoon krijgt het grootste gedeelte van het eten en de rest krijgt minder. Bij hen is er dus wel sprake van een ‘gratis rit’ waarbij chimpansees die niks hebben betekend voor de vangst tóch eten krijgen. Wel krijgen degenen die het meest hebben betekend voor de vangst meer eten dan degenen die minder hebben betekend. Mensen hebben extreem gevoelige bedriegersdetectiemechanismen. Hierdoor kunnen zij bedriegers en freeriders herkennen en vermijden zij deze mensen. Mensen houden hier rekening mee en dit is ook een reden waarom zij vaak samenwerken. Doordat collaboratief foerageren belangrijk werd voor de overleving werd de reputatie van een goede collaborator zijn dus ook belangrijk. Een ander mechanisme heeft te maken met straffen. Naast dat mensen partners kiezen die goede collaborators zijn en mensen die dit niet zijn vermijden, straffen zij ook degenen die niet willen samenwerken. Ook belonen zij mensen die samenwerken. Chimpansees doen dit niet. Het hebben van een goede reputatie bij mensen hangt af van de motivatie van de collaborator, dus dat degene niet liegt en ook niet al het voedsel voor zichzelf pakt. Ook hangt het af van hoe goed iemand is in collaboratie.

Onderlinge afhankelijkheid en altruïstisch helpen

Het is handig om een partner te helpen tijdens een collaboratieve activiteit. Als een partner bijvoorbeeld geen goede gereedschappen heeft, is het belangrijk om de partner te helpen doordat dit de kansen op het verkrijgen van succes voor beide partners zal verhogen. Echter helpen mensen elkaar ook wanneer dit geen invloed heeft op henzelf. Zo helpen kinderen van twee jaar volwassenen met allerlei dingen, zoals het openen van deuren. Dit wordt altruïstisch gedrag genoemd. Dit wordt verklaard doordat collaboratief foerageren een onderlinge afhankelijkheid tussen de groepsleden creëert. Doordat mensen samen jagen, krijgen zij het gevoel dat zij anderen ook moeten helpen in situaties waar niet gejaagd wordt. Dit is een vorm van sociale selectie: ik help anderen die mij ook helpen.

Wat kan er worden geconcludeerd?

Collaboratief foerageren is specifiek voor mensen. Alleen een aantal chimpansees doen aan collaboratief foerageren en dit doen zij ook niet vaak. Mensen hebben ook cognitieve en motivationele mechanismen ontwikkeld voor het verdelen van voedsel, voor coördinatie en voor communicatie. Evolutie heeft dus geleid tot gedeelde collaboratie en onderlinge afhankelijkheid en tot sociale selectie op basis van een reputatie van het zijn van een goede collaborator.

Wat is er bekend over groepsgerichtheid?

Hoe kan het dat moderne mensen een andere manier van coöperatie hebben dan vroege jagers? Dit komt waarschijnlijk door twee demografische factoren. Ten eerste de groei van de populatie binnen groepen en de competitie tussen groepen. Doordat groepen groter werden moesten mensen leren om te coördineren om zo te winnen van andere groepen. Ten tweede is het zo dat doordat groepen groter werden, er minder beloningen konden worden uitgedeeld aan mensen die coöperatief waren. Dit is ook het moment waarop freeriders veel aanwezig waren. Men moest toen proberen om dit te controleren. Daarnaast moest men ook leren wie welke vaardigheden bezit in zo’n grote groep. Ook moest men weten wie betrouwbaar is en wie niet. Dit werd dan gedaan doordat groepsleden hun groepsidentiteit aantoonden. Dit houdt in dat men liet zien dat zij van een specifieke stam waren en dat zij de normen en waarden uit die stam vertegenwoordigen. Moderne mensen hebben allerlei manieren om groepsidentiteit te bepalen. Zo kiezen zij vaak voor mensen die op hen lijken, dus die dezelfde culturele praktijken hebben als zij. Culturele praktijken worden als ‘conventioneel’ gezien. Dit houdt in dat iedereen erover eens is dat dingen op een bepaalde manier gedaan moeten worden. Zij verwachten dan ook van anderen dat zij zich ook op deze conventionele manier gedragen. Om culturele praktijken vast te stellen is het dus van belang dat iedereen het ergens mee eens is. Deze culturele praktijken werden dan gebruikt om doelen vast te stellen en om collaboratieve activiteiten te ondernemen. Omdat dit een cognitieve activiteit is hebben apen niet zulke conventies.

Gedeelde culturele praktijken zijn handig, omdat dit betekent dat je samen kan werken, zelfs met vreemden die tot dezelfde cultuur behoren. Als beiden conventionele regels volgen, dan weten bijvoorbeeld beiden hoe ze moeten vissen en dit maakt samenwerken makkelijker. In lijn met deze redenering is uit experimenten gebleken dat kinderen vaker ander imiteren. Ook volwassenen imiteren anderen, zelfs wanneer zij weten dat zij het eigenlijk beter weten. Als een voorbeeld, als er aan een groep volwassenen wordt gevraagd wat het juiste antwoord op een vraag is en als één iemand ziet dat de anderen allemaal een ander antwoord hebben, dan veranderen mensen hun antwoord vaak op basis van andermans antwoord. Apen doen dit niet, zij houden vast aan hun eigen antwoord. Een ander verschil tussen mensen en apen is dat mensen een groepsidentiteit ontwikkelen. Dit houdt in dat zij zich vasthouden aan één groep en dat zij samenwerken. Ook schamen zij zich wanneer één lid van hun groep iets verkeerds doet. Mensen zijn dus ook groepsgericht.

Wat valt er te zeggen over sociale normen en instituties?

Culturele praktijken zijn dus conventies voor collaboratie. De manieren van sociale selectie werden ook gestandaardiseerd en dit leidde tot sociale normen. Sociale normen zijn dus conventies (standaardisaties) van de specifieke sociale beoordelingen die men maakte om collaboratieve partners te herkennen. Sociale normen zijn wederzijdse verwachtingen over dat mensen zich op bepaalde manieren moeten gedragen. Ze hebben twee aspecten. Ten eerste hebben ze macht over mensen hun gedrag. Mensen weten dat zij zich moeten aanpassen aan sociale normen om bij een groep te kunnen horen. Ook zijn mensen bang om gestraft omdat zij zich niet aanpassen. Iedereen weet dus dat het belangrijk is om zich aan te passen aan culturele praktijken en sociale normen. Daarnaast is het zo dat mensen zich aanpassen aan sociale normen van een groep. Als iemand zich dus niet aanpast, dan betekent dit eigenlijk dat de persoon het niet eens is met de groep. Ten tweede zijn sociale normen algemeen, doordat zij een objectieve standaard bieden waarop mensen hun gedrag wordt geëvalueerd en beoordeeld. Ook zijn zij algemeen omdat zij niet ontstaan door een individu, maar door de groep. Ten derde zijn sociale normen algemeen omdat zij gelden voor iedereen in de groep. Sociale normen helpen ook om te bepalen hoe te straffen. Het straffen van anderen is namelijk risicovol. Dit is waarom sociale normen waardevol zijn. Als een groep samen iemand straft, dan is het risico in straffen kleiner. Daarnaast blijkt dat mensen anderen die normoverschrijdend gedrag vertonen straffen, maar dat zij minder vaak een derde partij straffen. Als ik dus zie dat een ander iets verkeerds doet en ik zeg niks en jij ziet dat ik niks zeg, dan zal jij mij waarschijnlijk niet straffen. In de praktijk is het echter vaak niet nodig om mensen te straffen. Mensen zijn namelijk vaak zelf al in staat om zich aan de sociale normen te houden. Als mensen een norm overschrijden, dan voelen ze vaak ook schaamte en spijt. Dit is een vorm van zelfstraf. Dus spijt, schaamte en trots zijn geïnternaliseerde moralen. Deze moralen zijn vaak gebaseerd op de groep. Zo kan iemand het geen probleem vinden om honing te stelen, maar kan zich hierover wel schuldig voelen naar anderen. Alle coöperatieve mechanismen die zijn beschreven in dit artikel komen tot stand in de creatie van sociale instituties. Sociale instituties zijn collaboratieve culturele praktijken waarin men dezelfde doelen heeft. Sociale normen bepalen hoe men zich moet gedragen, hoe bedriegers worden behandeld en hoe freeriders worden gedetecteerd. Daarnaast bepalen instituties welke rol iemand heeft. Zo kan iemand ‘chef’ worden genoemd. Deze statussen zijn gebaseerd op gemeenschappelijke grond en dit betekent dat iedereen de status moet erkennen. Niemand kan ervoor kiezen om een status te negeren.

Wat kan er worden geconcludeerd?

Samenwerken verliep makkelijk tijdens jagen in een kleine groep. Toen groepen groter werden, ontstond er competitie tussen groepen. Dit heeft geleid tot groepsgerichtheid. Gedragsmatige tradities veranderden toen in culturele praktijken die iedereen kende en waar iedereen zich aan hield. Dit zorgde ervoor dat mensen ook met vreemden konden samenwerken. Groepsidentiteit was gebaseerd op de mate waarin men zich aan de culturele normen conformeerde. Vertrouwen was hoger voor mensen in dezelfde groep dan voor mensen in een andere groep. Culturele groepsselectie speelde ook een belangrijke rol. Sommige groepen creëerden culturele praktijken, normen en instituties die hen hielpen om beter te collaboreren en om zo van andere groepen te winnen. Echter is het belangrijk om te beseffen dat culturele groepsselectie pas ontstond nadat men sociale normen en instituties ontwikkelde. Het is dus wel een belangrijk component in het proces dat heeft bijgedragen aan de moderne menselijke coöperatie, maar dit gebeurde laat in het proces. Het ontstaan van de moderne mens is dus gebaseerd op een levensstijl waarin emotioneel-motivationele en cognitieve aanpassingen nodig waren. Mensen werden onderling afhankelijk aan elkaar en moesten hun egoïstische neigingen onderdrukken. Zo ontstond er ook groepsgerichtheid.

Waar gaat dit artikel over?

Mensen zijn heel anders dan andere soorten. Zo gebruiken mensen taal, wiskunde en bouwen zij sociale instituties en wolkenkrabbers. Ook gebruiken zij kaarten en geld. De vraag is hoe het kan dat mensen dit wel kunnen en andere soorten niet. Volgens de term ‘gedeelde intentie’ is dit ontstaan doordat mensen collaboratief samenwerkten. Hierdoor ontstond communicatie, want zonder communicatie is samenwerken erg lastig. Volgens Vygotsky, een russisch psycholoog, is hetgeen wat menselijke cognitie onderscheidt van dat van andere soorten de vaardigheid om van andere mensen te leren, dus om samen te kunnen werken. In dit artikel worden vier soorten sociaal-cognitieve vaardigheden beschreven die een rol spelen bij gedeelde intentie.

Wat zijn de vier sociaal-cognitieve vaardigheden?

Het volgen van de blik en gedeelde aandacht

Chimpansees volgen andermans blik om te kijken of de ander iets interessants ziet, zoals eten. Zij kiezen ervoor om alleen te jagen op eten dat anderen niet zien. Ook mensen doen dit. Zo volgen baby’s andermans blik, maar ook willen zij aandacht delen met anderen. Gedeelde aandacht houdt niet in dat twee mensen op hetzelfde moment dezelfde ervaring hebben. In plaats daarvan gaat het om dat mensen dezelfde ervaring hebben op hetzelfde moment en dat zij ook weten dat dit het geval is. Dit leidt tot een gedeelde subjectieve realiteit en het zorgt ervoor dat mensen goed kunnen samenwerken en onderscheidt hen van bijvoorbeeld chimpansees.

Sociale manipulatie en coöperatieve communicatie

Apen communiceren onderling, maar op een andere manier dan mensen. Zo wijzen kinderen en baby’s naar objecten en dit is gebaseerd op motieven die te maken hebben met gedeelde intentie. Ook is dit gebaseerd op gedeelde aandacht. Als een volwassene opeens naar een blauwe container wijst zonder enige vorm van gedeelde aandacht, dan zal de baby bijvoorbeeld niet begrijpen waar dit over gaat. Apen doen dit niet. Als anderen naar een emmer wijzen, dan lopen zij er direct heen. Daarnaast is er een ander doel van communicatie bij mensen vergeleken met apen. Zo gebruiken chimpansees en apen gebaren om anderen te manipuleren, niet om anderen te informeren of te helpen. Dit doen kinderen wel. Zo wijzen zij naar objecten puur om hun interesse er over te uiten. Ook wijzen kinderen naar objecten om anderen te helpen. Menselijke communicatie is dus coöperatief.

Groepsactiviteiten en collaboratie

Apen werken ook samen, zoals wanneer zij jagen in een groep. Echter is het vaak zo dat elke chimpansee in de groep zijn eigen doel najaagt. Er is dus geen sprake van collaboratie. In één studie werden er groepen gecreëerd. Echter stopte een groepslid met meedoen. In het geval van kinderen probeerden zij allemaal om het groepslid terug bij de groep te krijgen en te motiveren om weer mee te doen. Bij chimpansees was dit niet het geval. Als een groepslid niet meer meedeed dan probeerden zij gewoon om individueel de taak op te lossen.

Sociaal leren en geïnstrueerd leren

Sommige vormen van sociaal leren zijn heel individueel. Zo leren mensen van anderen door hen te observeren. Dit gebeurt vaak bij chimpansees. Mensen imiteren vaak anderen, ook om te laten zien dat zij in staat zijn om een taak uit te voeren. Chimpansees imiteren anderen niet zo vaak. Ook leren mensen elkaar vaak dingen door het gedrag te modelleren, dus voor te doen. Dit komt niet op dezelfde manier voor bij chimpansees.

Wat zijn de conclusies?

Apen zijn dus vooral individuele wezens. Ze gebruiken of exploiteren anderen, doordat zij bijvoorbeeld informatie verzamelen of hen manipuleren. Vaak is er ook onderlinge competitie. Menselijke kinderen doen dit niet, zij helpen anderen en vormen een band met andere kinderen en mensen. Dit zijn allemaal vaardigheden voor gedeelde intentie en zijn gebaseerd op een aantal basisvaardigheden zoals het volgen van andermans blik, manipulatieve communicatie, groepsactie, coöperatieve communicatie en geïnstrueerd leren. Deze vaardigheden ontstaan op basis van een interactie tussen twee ontwikkelingen, namelijk doordat men moest samenwerken voor eten en doordat men de behoefte kreeg om mentale staten met elkaar te delen. Er zijn drie belangrijke reden voor waarom gedeelde identiteit een belangrijk fenomeen is voor ontwikkelingspsychologen om te bestuderen. Ten eerste is dit wat mensen onderscheidt van andere diersoorten. Ten tweede bevat gedeelde identiteit als fenomeen een aantal factoren samen die vaak onafhankelijk worden bestudeerd. In plaats daarvan zou het gezamenlijk bestudeerd moeten worden. Ten derde beschrijft de term gedeelde intentie ook hoe de biologie en cultuur samenkomen. Vaardigheden en motivaties voor gedeelde intentie zijn een directe uiting van biologische aanpassingen die kinderen helpen om zich aan te passen aan de cultuur waarin zij leven.

Waar gaat dit artikel over?

Werkgroep diversiteit in organisaties is een feit. Zo worden groepen in organisaties steeds meer divers, vooral met betrekking tot demografische compositie. Daarnaast gebruiken steeds meer organisaties cross-functionele teams, dus er is ook diversiteit op basis van functie. Werkgroep diversiteit heeft zo wel positieve als negatieve effecten op groepsprestatie en het is voor onderzoekers daarom interessant om te weten welke processen leiden tot positieve en negatieve effecten van werkgroep diversiteit. De onderzoeken die in dit gebied zijn uitgevoerd zijn echter vaak uitgevoerd in verschillende gebieden en er is niet één theoretisch raamwerk dat gebruikt kan worden om de effecten van groepsdiversiteit op groepsprestatie te begrijpen. Dit houdt in dat veel theorieën gebruikt kunnen worden om uit te leggen hoe diverse groepen kunnen leiden tot positieve of negatieve effecten, maar zijn zij vaak niet geschikt om te voorspellen wanneer er positieve of negatieve effecten plaats zullen vinden. In dit artikel wordt een model beschreven van de processen die leiden tot negatieve en positieve effecten van groepsdiversiteit.

Wat is de huidige stand van zaken?

Diversiteit wordt gedefinieerd als verschillen tussen individuen op bepaalde attributen, die ervoor kunnen zorgen dat de persoon wordt gezien als anders dan het individu. Diversiteit is dus een breed begrip en bevat verschillende dimensies zoals leeftijd, nationaliteit, religieuze achtergrond, beroep, politieke voorkeur, enzovoorts. Onderzoek in diversiteit heeft zich echter vooral gericht op gender, leeftijd, etniciteit, opleiding en beroep. Volgens bepaalde onderzoekers is het grootste verschil tussen de verschillende dimensies van diversiteit het verschil tussen sociale categorie diversiteit en informationele/functionele diversiteit. Sociale categorie diversiteit gaat over zichtbare verschillen zoals geslacht, leeftijd en etniciteit. Informationele/functionele diversiteit gaat over beroeps-gerelateerde verschillen, zoals opleidingsachtergrond.

Ook zijn er twee tradities in onderzoek naar werkgroep diversiteit, namelijk het sociale categorisatie perspectief en het informatie/besluitvormingsperspectief. Het sociale categorisatie perspectief stelt dat verschillen tussen mensen de basis vormen voor het categoriseren van personen in groepen in een in-groep en out-groep. Personen behoren zelf tot een in-groep en zij kunnen anderen categoriseren in ook hun in-groep of in een out-groep. Het blijkt dat personen anderen die tot hen in-groep behoren leuker vinden dan anderen die tot een out-groep behoren en in-groep mensen verkiezen boven out-groep mensen. Op het werk houdt dit in dat mensen collega’s die op hen lijken leuker vinden dan collega’s die niet op hen lijken. Ook kan dit categoriseren van mensen in een in-groep en out-groep leiden tot conflicten, waarbij er een “wij tegen zij” strijd ontstaat. Samengevat houdt dit in dat hoe meer homogeen een werkgroep is, dus hoe meer de mensen in een groep op elkaar lijken, hoe meer toegewijd de leden van deze groep zijn aan hun groep. Ook leidt dit tot een betere groepscohesie en minder conflicten. Het hebben van een homogene groep leidt volgens het sociale categorisatieperspectief dus tot een betere groepsprestatie.

Volgens het informatie/besluitvormingsperspectief is het juist beter om een heterogene groep te hebben om zo een betere groepsprestatie te bereiken. Dit houdt in dat groepen bestaan uit mensen met verschillende opleidingen. Daarnaast zal dit waarschijnlijk leiden tot meer discussies tussen mensen en zullen deze discussies uiteindelijk leiden tot een betere keuze. Daarnaast blijkt het dat het blootgesteld worden aan mensen met andere perspectieven creativiteit verhoogt en kan leiden tot meer innovatieve ideeën en oplossingen. Deze ideeën worden ondersteund door onderzoek dat heeft aangetoond dat diversiteit inderdaad leidt tot meer taak-gerelateerde conflicten, hogere prestaties en innovatie.

Het sociale categorisatieperspectief richt zich dus meer op relationele aspecten en het informatie/besluitvormingsperspectief richt zich meer op taak-gerelateerde aspecten van groepsprocessen. Dit houdt in dat diversiteit de relaties in de groep verslechtert, maar de prestaties verbetert. Echter is het ook bekend dat problematische intergroep relaties leiden tot slechte prestaties, dus dit maakt het lastig om te begrijpen waarom diversiteit zo wel positief als negatieve effecten op groepsprestaties kan hebben.

Een manier om deze perspectieven te integreren is door de dimensie van diversiteit in acht te nemen. Volgens het sociale categorisatie perspectief worden categorisaties eerder gebruikt wanneer de categorieën duidelijk zichtbaar zijn, zoals verschillen in gender en etniciteit. Daarnaast gebruiken mensen vaker categorisaties die zij hun gehele leven al gebruiken (gender, etniciteit, leeftijd). Dit betekent dat sociale categorisatie dus vaker zal voorkomen wanneer de categorieën duidelijk zichtbaar zijn vergeleken met wanneer de categorieën minder zichtbaar zijn (dus informationele categorieën zoals opleidingsachtergrond). Echter is er niet veel bewijs voor deze integratie.

Wat is het categorisatie-elaboratie model?

Eerder onderzoek heeft dus geen goede verklaring kunnen bieden voor de positieve en negatieve verschillen van diversiteit in werkgroepen en hebben het sociale categorisatie perspectief dus niet met het informatie/besluitvormingsperspectief kunnen integreren. In dit artikel wordt het categorisatie-elaboratie model (CEM) voorgesteld om de verschillende effecten van diversiteit toch te kunnen integreren. Volgens het CEM zijn er een aantal redenen waarom diversiteit leidt tot verschillende effecten. Ten eerste heeft onderzoek naar diversiteit te weinig aandacht geschonken aan informatieverwerking in groepen en aan moderatoren van informatieverwerking in groepen als onderliggende processen van de positieve effecten van diversiteit. Ten tweede heeft dit onderzoek vaak gewerkt vanuit een gesimplificeerde conceptualisatie van sociale categorisatie processen. Ook hierbij zijn belangrijke moderatoren van de relaties tussen diversiteit en sociale categorisatie en tussen sociale categorisatie en de negatieve consequenties van categorisatie genegeerd. Ten derde zijn informatie/besluitvormingsprocessen en sociale categorisatie processen vaak onafhankelijk van elkaar onderzocht, terwijl het CEM stelt dat deze processen interacteren. Ten slotte is het zo dat veel diversiteitsonderzoek heeft plaatsgevonden vanuit de assumptie dat beide perspectieven gekoppeld zijn aan een specifieke dimensie van diversiteit. Het CEM werkt niet vanuit deze assumptie en gaat er in plaats daarvan vanuit dat elke dimensie van diversiteit kan leiden tot informatie/besluitvorming en sociale categorisatieprocessen. Het CEM is dus een nieuwe conceptualisatie en integratie van het informatie/besluitvormingsperspectief en het sociale categorisatieperspectief.

Wat zijn de principes van CEM?

In lijn met het informatie/besluitvormingsperspectief stelt het CEM dat diversiteit in een werkgroep positief gerelateerd is aan elaboratie van taak-gerelateerde informatie en perspectieven binnen in groep. Het leidt dus tot discussies en integratie van ideeën. Dit heeft invloed op groepsprestatie, vooral op groepscreativiteit, innovatie en de kwaliteit van keuzes. Echter is dit niet altijd het geval. Er zijn dus ook moderatoren binnen de relatie tussen diversiteit en elaboratie. Dit houdt in dat groepsdiversiteit leidt tot meer elaboratie van taak-gerelateerde informatie wanneer de groep beschikt over sterke informatieverwerkingsprocessen, wanneer de groep voldoende gemotiveerd is en wanneer de groepsleden een hoge mate van taakvaardigheid hebben.

In lijn met het sociale categorisatieperspectief beschrijft CEM ook de rol van sociale categorisatie. Zo stelt het CEM dat verschillen tussen groepsleden leiden tot sociale categorisatie wanneer er wordt voldaan aan drie factoren: de cognitieve beschikbaarheid, de normatieve fit en de vergelijkende fit van de categorisatie. Cognitieve beschikbaarheid gaat over het gemak waarmee sociale categorieën worden geactiveerd (man of vrouw), de normatieve fit gaat over de mate waarin de categorisatie logisch klinkt en de vergelijkende fit gaat over de mate waarin de categorisatie leidt tot subgroepen met weinig verschillen tussen de groepsleden en grote verschillen met andere groepen. Daarnaast stelt het CEM dat bedreigingen en uitdagingen voor subgroep identiteit kunnen leiden tot intergroep bias.

Op basis van een integratie van beide perspectieven wordt er gesteld dat elaboratie en sociale categorisatie processen interacteren. Dit houdt in dat intergroep bias als gevolg van sociale categorisatie kan leiden tot verminderde elaboratie van taak-gerelateerde activiteiten en perspectieven. Ten slotte stelt het CEM dat alle dimensies van diversiteit kunnen leiden tot elaboratie van taak-gerelateerde informatie en sociale categorisatie processen. Al deze proposities worden nu in een alinea beschrijven.

Wat valt er te zeggen over diversiteit en elaboratie van taak-gerelateerde informatie?

Diverse groepen kunnen leiden tot betere groepsprestaties doordat zij meer informatie tot hun beschikking hebben en ook beschikken over een groter sociaal netwerk vergeleken met homogene groepen. Echter gaat het niet alleen om de informatie die beschikbaar is, het gaat vooral om hoe de groepen omgaan met de informatie. Er zijn daarom twee problemen in de diversiteitsliteratuur, namelijk dat er vaak wordt gesproken over conflicten, maar onderzoek heeft geen bewijs gevonden voor een positieve relatie tussen conflicten en prestaties. Ten tweede is het ook onduidelijk wat voor prestaties verbeteren door diversiteit. Een meta-analyse heeft aangetoond dat taak-gerelateerde conflicten negatief gerelateerd zijn aan groepsprestaties. Het blijkt dus dat niet de groepsprestatie verbetert door conflicten, maar dat het proces waarbij het conflict wordt opgelost leidt tot betere prestaties. Diversiteit leidt dus niet alleen tot betere prestaties door conflicten. Het kan ook zijn dat de nieuwe informatie die groepsleden verwerken niet altijd tot conflicten leiden. Volgens het CEM is vooral de elaboratie van taak-gerelateerde informatie het proces waarbij diversiteit leidt tot betere groepsprestaties. Elaboratie houdt in dat informatie wordt uitgewisseld, dat er verschillende perspectieven worden uitgewisseld. Vervolgens wordt hier een discussie over gevoerd in de groep.

Wat zijn moderatoren van de relatie tussen diversiteit en elaboratie?

In de vorige alinea heb je gelezen dat diverse groepen leiden tot betere prestaties doordat er elaboratie van taak-gerelateerde informatie plaatsvindt. Dit betekent dat diversiteit leidt tot betere prestaties, maar vooral wanneer de prestatie gebaseerd is op informatieverwerking, creativiteit en probleemoplossing. Dus, de taak bepaalt of diversiteit leidt tot betere prestaties. Wanneer de prestatie afhangt van creativiteit en innovatie, dan heeft diversiteit positieve effecten.

Naast kenmerken van de taak zijn ook motivatie en vaardigheid belangrijke moderatoren van de positieve effecten van diversiteit op groepsprestaties. Wanneer de groepsleden gemotiveerd zijn, zal diversiteit leiden tot meer elaboratie en dus betere groepsprestaties. Ook zal diversiteit leiden tot meer elaboratie en dus betere groepsprestaties wanneer de groepsleden een hoge taakvaardigheid hebben.

Wat zijn de implicaties van deze principes voor onderzoek?

Onderzoek dat zich bezighoudt met groepsprocessen zou zich dus moeten richten op elaboratie processen. Dit zou onderzocht kunnen worden met behulp van gedragsdata, zoals audio-video opnames van werkgroepen. Deze data kunnen geanalyseerd worden op basis van de mate van informatie-uitwisseling. Ook zou elaboratie onderzocht kunnen worden met behulp van vragenlijsten. Ook zou er meer onderzoek kunnen komen naar de rol van taakkenmerken en groepsprestaties. Ten derde zou onderzoek zich moeten richten op motivatie, door bijvoorbeeld groepsleden hun intrinsieke motivatie te meten en dit te aggregeren naar groepsniveau. Ook zijn er factoren die invloed hebben op motivatie, zoals leiderschap, doelstelling, sociale uitwisselingsprocessen en individuele verschillen en ook hier zou onderzoek zich op kunnen richten. Met betrekking tot de taakvaardigheid van groepsleden zouden onderzoekers intelligentie of opleidingsniveau kunnen vaststellen en de interactie tussen deze concepten en diversiteit kunnen onderzoeken. Daarnaast hangt elaboratie niet alleen af van de motivatie van groepsleden, maar ook van de tijd die zij hebben en de omgeving. Zo blijkt het uit onderzoek dat groepen die samenwerken in een ruimte met veel lawaai en weinig tijd hebben minder elaboratie vertonen. Ook is het zo dat diversiteit kan leiden tot meer elaboratie en betere prestaties, maar dit is geen lineaire relatie. Dit houdt in dat diversiteit leidt tot betere prestaties tot een bepaald punt en daarna niet meer.

Wat valt er te zeggen over diversiteit, sociale categorisatie en intergroep bias?

Vanwege het feit dat het informatie/besluitvormingsperspectief en de sociale categorisatie perspectief verschillende onderzoekstradities zijn, is er weinig onderzoek over hoe sociale categorisatie informatie/besluitvormingsprocessen kunnen beïnvloeden. In andere woorden, er is niet veel bekend over hoe sociale categorisatieprocessen leiden tot meer of minder elaboratie. Om dit toch te kunnen onderzoeken is het belangrijk om eerst de relaties tussen de concepten te verduidelijken. Ten eerste diversiteit en sociale categorisatie. Diversiteit kan leiden tot sociale categorisatie waarin groepsleden een onderscheid maken tussen “wij en zij”. Dit kan bijvoorbeeld mannen tegen vrouwen, jong tegen oud, of marketing tegen productie zijn. De vraag is: wat leidt ertoe dat mensen anderen categoriseren als “wij” of als “zij”? Uit onderzoek blijkt dat hoe meer zichtbaar (salient) een sociale categorie is, hoe eerder dit wordt gebruikt door mensen. Zichtbaarheid is een functie van drie factoren: een vergelijkende fit, een normatieve fit, en cognitieve beschikbaarheid. Vergelijkende fit houdt in dat de categorie een duidelijk voorbeeld is van de overeenkomsten en verschillen tussen mensen. Beschouw hiervoor het volgende voorbeeld. Internationale sportteams bestaan uit mensen uit verschillende landen. Als deze leden uit veel verschillende landen komen is het moeilijk om elkaar te categoriseren op basis van nationaliteit. Als het team bestaat uit leden van twee verschillende landen, dan is dit wel mogelijk. Dit houdt in dat categorisatie op basis van nationaliteit meer zichtbaar is. Normatieve fit gaat over de mate waarin de categorisatie logisch klinkt voor het individu. Hoe logischer een categorisatie klinkt voor een individu (dus hoe meer het past bij iemand zijn of haar overtuigingen, verwachtingen en stereotypen), hoe meer zichtbaar de categorisatie is voor dit individu. Als voorbeeld hiervan is aangetoond dat individuen die racistische vooroordelen hebben vaker mensen categoriseren op basis van ras. Cognitieve beschikbaarheid gaat over het gemak waarmee een categorisatie tot stand komt. Dit houdt in dat categorisaties die mensen vaak in hun leven hebben gemaakt, zoals categorisaties op basis van geslacht en leeftijd, vaker worden gebruikt dan categorisaties die minder vaak worden gebruikt. Samengevat houdt dit in dat sociale categorisatie binnen groepen plaatsvindt op basis van een interactie tussen de vergelijkende fit, de normatieve fit, en de cognitieve beschikbaarheid van sociale categorisaties (Propositie 5).

Wat is de relatie tussen sociale categorisatie en intergroep bias?

Intergroep bias houdt in dat men meer gunstige percepties en attitudes heeft tegenover hen in-groep dan tegenover hun out-groep. Sociale categorisatie houdt in dat mensen worden gecategoriseerd op basis van hun eigenschappen. Intergroep bias kan negatieve effecten hebben, zoals het hebben van slechte relaties met leden van andere groepen. Het verschil tussen categorisatie en bias is vaak genegeerd in diversiteitsonderzoek. Ook wordt er vaak gesteld dat categorisatie leidt tot bias, maar dit is niet altijd het geval.

Wanneer mensen lid zijn van een groep beïnvloedt dit hoe zij zich voelen over hunzelf, dus hun sociale identiteit. Mensen willen verschillen van anderen en een positief imago behouden. Intergroep bias ontstaat dan vaak doordat leden zich voelen alsof hun sociale identiteit wordt bedreigd. Dit kan ontstaan doordat bijvoorbeeld de groep gediscrimineerd wordt, of doordat een andere groep het beter doet dan hen op een bepaalde taak. Samengevat houdt dit in dat sociale categorisatie leidt tot intergroep bias, maar alleen wanneer de sociale identiteit wordt bedreigd door de categorisatie (Propositie 6).

Wat zijn de implicaties van Propositie 5 en Propositie 6 voor onderzoek?

Propositie 5 laat zien dat het belangrijk is dat de contingenties van de zichtbaarheid van sociale categorieën moeten worden onderzocht. Dit is tot op heden nog niet nauwkeurig gebeurd. Het principe van vergelijkende fit toont aan dat verschillende dimensies van diversiteit interacteren bij het tot stand komen van sociale categorisatieprocessen. Dit betekent dat de inconsistente bevindingen in diversiteitsonderzoek wellicht ontstaan door de onafhankelijke effecten benadering en het zou beter zijn om een interactieve effecten benadering te gebruiken. Volgens het normatieve fit principe is het belangrijk dat onderzoekers niet alleen kijken naar de relatie tussen diversiteit en sociale categorisatie, maar ook naar stereotypen, overtuigingen en cultuur. Het principe van cognitieve beschikbaarheid toont aan dat hoe vaker specifieke categorieën worden gebruikt, hoe meer beschikbaar deze categorieën zijn voor mensen. Het is daarom interessant om te onderzoeken hoe individuele verschillen en contextuele factoren de beschikbaarheid van minder gebruikte categorieën beïnvloeden.

Ten slotte leidt sociale categorisatie niet altijd tot intergroep bias en daarom moet diversiteitsonderzoek naast sociale categorisatie ook intergroep bias bestuderen. Ook moeten bedreigingen voor identiteit beter onderzocht worden als moderatoren van de relatie tussen sociale categorisatie en intergroep bias.

Wat zijn de interactieve effecten van elaboratie en sociale categorisatie processen?

Volgens Propositie 1 tot en met Propositie 4 is elaboratie hét proces waarbij diversiteit leidt tot positieve effecten. Propositie 5 en 6 gaan meer over sociale categorisatie en beschrijven hoe dit negatieve effecten kan hebben op diverse groepen. De proposities kunnen dus worden gebruikt om te begrijpen waarom verschillende onderzoeken leiden tot verschillende conclusies over de effecten van diversiteit op prestaties. Er wordt nu een andere reden genoemd voor de inconsistentie in bevindingen, namelijk de interactie tussen elaboratie processen en sociale categorisatie processen bij de relatie tussen werkgroep diversiteit en groepsprestaties.

In tegenstelling tot Propositie 1 tot en met 6, waarin beide perspectieven (informatie/besluitvormingsperspectief en sociale categorisatie perspectief) apart van elkaar werden beschreven, wordt er in de huidige alinea beschreven hoe deze perspectieven geïntegreerd kunnen worden.

Intergroep bias leidt ertoe dat er verschillen in communicatie ontstaan. Zo zorgt het ervoor dat men opener is voor de dingen die worden gezegd door in-groep leden dan door out-groep leden. Dit leidt ertoe dat er meer elaboratie plaatsvindt voor de dingen die door in-groep leden worden gedeeld dan voor de dingen die door out-groep leden worden gedeeld. Intergroep bias dat ontstaat door werkgroep diversiteit leidt dus tot verminderde elaboratie van taak-gerelateerde informatie en heeft daarom een negatieve invloed op groepsprestaties (Propositie 7).

Wat zijn de implicaties van Propositie 7 voor onderzoek?

Een belangrijke implicatie van Propositie 7 is dat, wanneer men informatie/besluitvormingsprocessen onderzoekt, zij ook sociale categorisatie processen en elaboratie moeten onderzoeken. Daarnaast moeten ook de mogelijke gevolgen van sociale categorisatie beter onderzocht worden. Daarnaast stelt Propositie 7 dat de twee perspectieven niet apart van elkaar, maar samen met elkaar moeten worden onderzocht. Dit zou helpen om de effecten van diversiteit op groepsprestaties beter te kunnen bepalen.

Wat valt er te zeggen over de dimensies van diversiteit?

Het CEM kan ook gebruikt worden om te beschrijven of bepaalde soorten diversiteit (bepaalde dimensies) meer of minder gerelateerd zijn aan bepaalde processen, zoals bijvoorbeeld sociale categorisatie processen. Er werd vaak gesteld dat informatie gerelateerde diversiteit (dus verschillen in beroep of opleidingsachtergrond) andere effecten heeft dan sociale categorie diversiteit (dus verschillen in leeftijd, geslacht, ras). Echter is er weinig bewijs voor dit idee. Volgens het CEM is er weinig bewijs voor, omdat er minder verschil is tussen de categorieën dan dat er voorheen werd gedacht. Zo lijkt het soms alsof bepaalde verschillen vooral gebaseerd zijn op informatie, terwijl soms deze verschillen ook gerelateerd zijn met sociale categorieën. Zo kan het zijn dat getrouwde mensen andere perspectieven hebben over het uitvoeren van taken dan mensen die niet getrouwd zijn. In andere woorden, verschillen in sociale categorieën zijn vaak gerelateerd aan verschillen in taak-gerelateerde informatie. In statistische termen, verschillen in sociale categorieën zijn vaak confound met verschillen in informationele (taak-gerelateerde) categorieën. Daarnaast kan het ook zo zijn dat informationele verschillen kunnen leiden tot sociale categorisatie (dus bijvoorbeeld de economen tegenover de psychologen). Daarom stelt het CEM dat informationele en sociale categorie diversiteit aspecten van diversiteit zijn en niet typen van diversiteit en dat alle dimensies van diversiteit kunnen leiden tot categorisatie processen en elaboratie processen (Propositie 8).

Wat zijn de implicaties van Propositie 8 voor onderzoek?

Als alle dimensies van diversiteit kunnen fungeren als zo wel sociale diversiteit en informationele diversiteit, dan kunnen beide dimensies leiden tot elaboratie processen en sociale categorisatie processen. Onderzoek zou zich dan ook niet meer moeten richten op de verschillen tussen de typen diversiteit. In plaats daarvan zou onderzoek zich moeten richten op de gevolgen van elaboratie, categorisatie, en intergroep bias om zo te voorspellen of diversiteit wel of niet positief effecten zal hebben op groepsprestaties. Verder toont onderzoek aan dat de effecten van diversiteit kunnen verschillen over tijd. Zo kunnen diverse groepen in het begin slechtere prestaties tonen, maar mettertijd doen zij het even goed of zelfs beter dan homogene groepen. Dit kan worden verklaard doordat groepsleden tijd, kennis en vaardigheden nodig hebben om verschillende perspectieven met elkaar te herenigen. Ook moet men leren wie welke kennis heeft, wat ‘transactief geheugen’ wordt genoemd. Dit transactief geheugen beïnvloedt de vaardigheid van het team, dus hoe goed zij in staat zijn tot elaboratie doordat men leert welk groepslid het beste kan worden benaderd om bepaalde informatie te vergaren. Ook leidt dit tot verschillen in comparatieve vergelijking, waarbij men nieuwe overeenkomsten en nieuwe verschillen ontdekt door interactie met groepsleden. Ook kunnen er verschillen ontstaan in normatieve fit wanneer mensen anderen die van hen verschillen beter leren kennen en beter met de verschillen om leren gaan. Hoe langer mensen dus lid zijn van een groep, hoe beter zij leren om te gaan met de verschillen die waren ontstaan als gevolg van sociale categorisatie. Dit houdt in dat er in het begin vooral sociale categorisatie processen plaatsvinden en later vooral informatie/besluitvormingsprocessen. Echter kan het ook zo zijn dat men over tijd andere groepsleden beter leert kennen en vooral de negatieve kanten van deze leden naar voren komen. Om deze bevindingen met elkaar te herenigen is er meer onderzoek nodig. Daarnaast is er de afgelopen tijd meer interesse in andere dimensies van diversiteit, zoals verschillen in persoonlijkheid, attitudes en waarden. Het is daarom interessant om deze dimensies van diversiteit en de gevolgen van deze dimensies op elaboratie en sociale categorisatie beter te onderzoeken.

Wat zijn de implicaties van CEM voor diversiteit management?

Volgens het CEM moet men zich vooral richten op het stimuleren van elaboratie om op deze manier de positieve effecten van diversiteit te verkrijgen (Propositie 1). Ook moet men zich erop richten om intergroep bias te voorkomen omdat dit leidt tot negatieve evaluaties van anderen (Propositie 6) en elaboratie van taak-gerelateerde informatie kan hinderen (Propositie 7). Om dit te bereiken kan men de moderatoren van elaboratie (Propositie 2, 3, en 4), sociale categorisatie (Propositie 5) en intergroep bias (Propositie 6) gebruiken.

Volgens Propositie 2 kan diversiteit leiden tot positieve effecten wanneer de taak vooral gebaseerd is op creativiteit en innovatie. Voor taken die een hoog informatieverwerking en besluitvormingscomponent hebben is het belangrijk dat men zich richt op motivatie (Propositie 3) en taakvaardigheid (Propositie 4). Motivatie kan bijvoorbeeld verhoogd worden door het hebben van een goede leider, door teamleden te trainen en om hen steun te bieden, en door uitdagende doelen te stellen. Propositie 5 en 6 stellen dat, om intergroep bias te voorkomen, men zich moet richten op de zichtbaarheid van sociale categorieën. Onderzoekers hoeven zich niet te richten op het verminderen van diversiteit, in plaats daarvan moet men zich er op richten op het voorkomen van negatieve comparatieve fit.  Daarnaast kan diversiteitsmanagement zich ook richten op het stimuleren van positieve overtuigingen over diversiteit en positieve attitudes. Deze richtlijnen gelden voor alle dimensies van diversiteit (Propositie 8).

Wat zijn de conclusies?

Dit artikel begon met de inconsistentie in bevindingen over de relatie tussen werkgroep diversiteit en prestatie. Het CEM beschrijft 8 proposities die elk beschrijven hoe werkgroep diversiteit effect heeft op informatie/besluitvormingsprocessen en sociale categorisatie processen. Ook stelt het CEM dat onderzoek zich moet richten op de onderliggende processen van het effect van werkgroep diversiteit op prestaties. Alle dimensies van diversiteit kunnen zo wel positieve als negatieve effecten hebben. Het is dus niet zo dat sociale categorisatie altijd negatieve effecten heeft en ook elaboratie processen kunnen negatieve effecten hebben (bijvoorbeeld wanneer de groep niet vaardig genoeg is). Onderzoek moet dus een procesoriëntatie hebben. Veel aspecten van het CEM behoeven dus onderzoek, bijvoorbeeld de modererende variabelen. Daarnaast zou het handig zijn als onderzoek zich ook richt op andere uitkomsten dan alleen prestaties. Het CEM is dus een integratief model over de effecten van diversiteit op prestaties en kan gebruikt worden voor managers van diversiteit.

Waar gaat dit artikel over?

Er is een opkomst van de milieu jeugdbeweging “#FridaysForFuture”. Deze beweging heeft het doel om mensen te stimuleren om in actie te komen tegen klimaatverandering door middel van protesten. In Noorwegen is dit een soort paradox: de olie-industrie levert het meeste geld op. Tegelijkertijd is het ook slecht voor het klimaat. Het is daarom interessant om te onderzoeken waarom jongeren meedoen aan deze protesten. Dat wordt in dit artikel onderzocht door middel van een combinatie van zo wel kwantitatieve als kwalitatieve methoden.

Wat is de psychologie achter collectieve klimaatactie?

Veel onderzoek binnen de psychologie naar klimaatactie zijn gebaseerd op de sociale identiteitstheorie. Volgens deze theorie streven mensen ernaar om een positieve zelfidentiteit te behouden en te creëren door zich te identificeren met bepaalde groepen. Collectieve acties, zoals een collectief protest zijn kunnen dan ook met behulp van deze theorie verklaard worden. Volgens het Sociale Identiteitsmodel van Collectieve Actie (SIMCA) kan een collectieve actie ontstaan nadat mensen zich identificeren met een groep, als zij voelen dat deze groep onrechtmatig wordt behandeld, en als zij denken dat de groep deze situatie kan veranderen (wat efficacy wordt genoemd). Deze theorie stelt ook dat een gepolitiseerde sociale identiteit een groter effect heeft op collectieve actie dan een algemene sociale identiteit. Een gepolitiseerde identiteit houdt in dat individuen hun groepsidentiteit integreren met de politieke en structurele positie van de groep binnen de maatschappij. Daarnaast stellen sommige onderzoekers dat het lid zijn van een groep percepties kan veranderen, dus dat men door lid te zijn van een groep eerder onrechtmatigheid zal opmerken en sterkere overtuigingen over groeps-efficacy zal hebben. Het kan ook zo zijn dat hogere onrechtmatigheid en sterkere overtuigingen van groeps-efficacy leiden tot een hogere identificatie met de groep. Wanneer dit model toegepast wordt op de Noorweegse Paradox zijn er een aantal problemen. Zo kan klimaatverandering zo wel negatieve als positieve gevolgen hebben voor een groep. Daarom stellen sommige onderzoekers voor om het ‘onrechtmatigheidsperspectief’ te vervangen door ‘collectieve emoties’. Volgens dit model kan collectieve actie worden voorspeld door een interactie tussen groepsgebaseerde en individuele emoties, sociale normen, collectieve efficacy overtuigingen en in-groep identificatie. Een variabele zal gedrag eerder beïnvloeden wanneer er een matige tot hoge score is op alle variabelen en niet alleen op één variabele.

Wat houdt het huidige onderzoek in?

Het doel van dit onderzoek is om de psychologische processen die leiden tot dat jongeren meedoen bij de #FFF beweging te onderzoeken. Dit wordt gedaan in twee studies.

Wat hield de eerste studie in?

Voor deze studie namen twee onderzoekers deel aan de protesten tussen Maart en November 2019 in Oslo. Er werd etnografische data zoals interviews, aantekeningen van de protest dynamieken en systematische opnames van spraak verzameld. Er werden ook semigestructureerde interviews afgenomen. Het doel van deze interviews was om de motieven van mensen om mee te doen aan de protesten, de beoogde doelen en de mogelijke consequenties van het wel/niet meedoen aan de protesten in kaart te brengen. De onderzoeksvraag was dus: Wat motiveert Noorweegse jongeren om te protesteren tegen politieke inactiviteit tegen klimaatsverandering?

Wat was de gebruikte methode?

Er waren twee steekproeven. De eerste steekproef bestond uit 6 mannen en 13 vrouwen, tussen de leeftijden van 13 en 29 jaar. Alle participanten moesten ten minste aan één protest hebben meegedaan, al hadden de meeste participanten aan veel meer protesten meegedaan. Participanten werden geworven door middel van direct contact tijdens demonstraties en er was ook sprake van een sneeuwbalsteekproef. De tweede steekproef bestond uit 24 mannen en 50 vrouwen met wie er interviews werden gehouden. De meeste participanten waren middelbare scholieren. Het project volgde de richtlijnen van Het Noorweegse Nationale Onderzoekscommissie.

Welke thema’s werden er gevonden?

Uit de interviews kwamen drie thema’s naar voren.

 Thema 1: Onderhandelingsverantwoordelijkheid voor klimaatverandering

Volgens participanten is klimaatverandering een complex proces dat ontstaat als gevolg van technologische en economische vooruitgang. Ook is dit niet de schuld van één persoon of één organisatie, het is de schuld van iedereen. Volgens de participanten is het nodig dat de overheid komt met maatregelen omdat zij meer macht hebben.

Volgens de participanten is klimaatverandering het gevolg van een veranderende samenleving. Het is ieders verantwoordelijkheid, de verantwoordelijkheid is dus gedeeld. Er is dus een verschil tussen verantwoordelijkheid voor het veroorzaken van klimaatverandering en verantwoordelijkheid voor het oplossen van klimaatverandering. Voordat er verandering kan plaatsvinden is het echter wel van belang dat men zich verantwoordelijk voelt voor klimaatverandering. Echter hoeft dit niet individueel te gebeuren. Het is ook niet het doel van de participanten om met de vingers te wijzen. Het gaat erom dat het probleem wordt opgelost.

Thema 2: Er moet tijdig actie worden ondernomen om de toekomst redden.

Veel participanten gaven aan dat zij het gevoel hebben dat zij hun toekomstplannen wellicht niet meer kunnen uitvoeren omdat zij geen kinderen willen laten opgroeien in een wereld zoals die nu is. Ook wijzen zij op de negatieve gevolgen van klimaatsverandering en refereren zij naar statistieken die aangeven dat er echt tijdige actie nodig is om negatieve gevolgen te voorkomen.

Thema 3: Een gedeelde identiteit is een motief voor het protesteren.

De participanten zien zichzelf als een onderdeel van een collectief dat strijdt voor verandering. Zij noemen zichzelf “de toekomst”. Ook benoemen zij dat zij de jongeren zijn en dat de negatieve gevolgen in de toekomst vooral hun zullen raken. Zij voelen zich echter geen onderdeel van een politiek debat, omdat zij nog geen 18 zijn en nog niet kunnen stemmen. Daarnaast gaven zij aan dat de demonstraties hielpen om hun vrienden en familieleden te overtuigen en dat het politici liet zien dat jongeren zich echt zorgen maken over klimaatverandering. Het meedoen aan de demonstratie zorgde voor positieve gevoelens en participanten voelden zich gelukkig door mee te doen.

Wat hield de tweede studie in?

In de tweede studie onderzochten de onderzoekers of de concepten die in studie 1 werden geïdentificeerd ook statistisch gezien voorspellers zijn van collectieve actie. Hiervoor werd een vragenlijst ontwikkeld en deze werd verspreid in middelbare scholen. Er werden drie hypothesen getest:

1. Groepsidentificatie is positief gerelateerd aan groeps-efficacy, participatieve efficacy, en waargenomen sociale participatie normen
2. Groeps-efficacy, participatieve efficacy, waargenomen sociale participatie normen en groepsidentificatie zullen positief gerelateerd zijn aan intenties om in de toekomst weer mee te doen aan protesten.
3. Er zullen drie indirecte effecten zijn, zoals dat de relatie tussen groepsidentificatie en de intentie om in de toekomst weer deel te nemen aan protesten gemedieerd zijn door groeps-efficacy, participatieve efficacy en waargenomen sociale participatie normen.

De concepten van oorzakelijke verantwoordelijkheid en verantwoordelijkheid voor oplossing zoals die naar voren kwamen in thema 1 zijn ook onderzocht als mogelijke voorspellers van collectieve actie. Ook een collectief schuldgevoel werd meegenomen als mogelijke voorspeller in plaats van emoties zoals woede, omdat het bleek dat het hebben van een schuldgevoel een belangrijke voorspeller is voor participatie in collectieve acties. Vanuit thema 2 is waargenomen bedreiging meegenomen, zoals dat de jongeren bang zijn om hun toekomst in duigen te zien vallen. Daarnaast bleek het dat veel demonstraten vrouwelijk waren en politiek liberale aanhangers zijn. Daarnaast werd er waargenomen dat veel demonstraten een hoge socio-economische positie hadden. Deze variabelen waren dus ook meegenomen in het uiteindelijke model en was de verwachting dat het zijn van een vrouw, liberaal zijn, en het hebben van een hogere socio-economische positie positief gerelateerd zijn aan een politieke identiteit en daardoor aan sterkere intenties om mee te doen aan klimaatdemonstraties.

Wat waren de gebruikte methoden in studie 2?

In totaal waren er 362 participanten met een leeftijd tussen de 16 en 22 jaar. De data werden verzameld bij vier middelbare scholen in Oslo tijdens hoorcolleges of pauzes. Ook werd de vragenlijst online gedistribueerd door middel van een sneeuwbalsteekproef op social media. De data werden verzameld tussen 3 en 28 Februari 2020. Alleen de participanten die alle vragen hadden beantwoord werden opgenomen in de analyse. Alle vragen konden op een 7 puntsschaal beantwoord worden waarin 1 staat voor sterk mee oneens en een 7 staat voor sterk mee eens. Participanten werden gevraagd naar hun leeftijd, gender, etniciteit, eerdere lidmaatschappen in politieke organisaties. Sociaal kapitaal werd gemeten door te vragen naar het aantal boeken in een huishouden. Ook werd participanten gevraagd naar of zij dachten dat klimaatverandering een natuurlijk proces is of dat het wordt veroorzaakt door mensen. Daarnaast werd causale verantwoordelijkheid gemeten, dus de mate waarin participanten geloofden dat organisaties of bepaalde landen verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering. Ook werd herstelverantwoordelijkheid gemeten, dus wie er verantwoordelijk is voor het oplossen van de problemen. Ten slotte werden percepties op bedreigingen voor het milieu, collectief schuld, existentiële bedreiging, activist identificatie, groeps-efficacy en participatie-efficacy gemeten.

Wat kan er worden geconcludeerd uit studie 2?

De resultaten van het onderzoek toonden aan dat het SIMCA-model een passend model is om deelname aan demonstraties te meten. Er was dus voldoende bewijs voor Hypothese 1. Er was gedeeltelijk bewijs voor Hypothese 2, waarbij alleen participatie efficacy niet significant gerelateerd was aan intenties om in de toekomst weer deel te nemen aan demonstraties. Van de extra variabelen die waren meegenomen in de analyse bleken collectieve schuld, waargenomen bedreigingen voor het milieu, georganiseerde milieubewustzijn, een politiek liberale oriëntatie, het aantal bijgewoonde demonstraties en sociaal kapitaal indirect gerelateerd aan de intentie om te protesteren doordat het positief gerelateerd was aan groepsidentificatie. Georganiseerde milieubewustzijn, een politiek liberale oriëntatie en eerdere deelname aan demonstraties waren positief gerelateerd aan een intentie om te demonstreren. Existentiële bedreiging, causale verantwoordelijkheid, herstelverantwoordelijkheid, het geloof in een antropogene klimaatverandering, etniciteit en gender waren niet gerelateerd aan groepsidentificatie. Het uitbreiden van het SIMCA-model was dus succesvol.

Wat kan er worden geconcludeerd uit beide studies?

Het doel van dit onderzoek was om inzicht te verkrijgen in de processen die ervoor zorgen dat jongeren meedoen aan demonstraties. Er werd gevonden dat een gepolitiseerde sociale identiteit, percepties van milieubedreigingen en gedeelde verantwoordelijkheid (collectieve schuld) belangrijke aspecten zijn van jongeren hun keuze om deel te nemen aan een demonstratie. Omdat jongeren nog niet oud genoeg zijn om te stemmen zien zij protesteren soms als de enige manier om verandering teweeg te brengen.

Het idee van individuele veerkracht bij tegenslag bestaat al heel lang. Dat zie je terug in de literatuur. Toen er een concept van het ego kwam, werd dit idee overgenomen door wetenschappers. De nadruk van de psychologie werd ook de ontwikkeling van kinderen. Het duurde echter tot de jaren zestig voordat de veerkracht bij kinderen werd onderzocht.

Wat is veerkracht bij kinderen?

Ontwikkelingstaken verwijzen naar verwachtingen van een bepaalde samenleving of cultuur in historische context voor het gedrag van kinderen in verschillende leeftijdsperioden en situaties. Ze begeleiden socialisatiepraktijken. Er is discussie over de vraag of veerkracht zowel een goede interne aanpassing als een goede externe aanpassing moet omvatten. Een ander ding is dat veerkracht kan worden gedefinieerd als gemiddeld of uitmuntend.

Wat zijn bedreigingen voor een goede adaptatie of ontwikkeling?

Bedreigingen voor het individueel functioneren en de ontwikkeling zijn onder meer vroeggeboorte, echtscheiding, mishandeling, blootstelling aan geweld, ouderlijke ziekte van psychopathologie, armoede, dakloosheid en trauma's van oorlog en/of natuurrampen. Deze bedreigingen zijn risicofactoren voor de ontwikkeling. De cumulatieve risicobeoordeling wordt gevormd uit zowel deze risico-indexen als de scores voor stressvolle levenservaringen.

Maar er zijn ook kinderen die competentie ontwikkelen, zelfs als het risico erg hoog is. Er zijn twee mogelijke soorten benaderingen van veerkracht in ontwikkeling: variabel gerichte benaderingen en persoonsgerichte benaderingen. Deze benaderingen hebben hun eigen modellen van veerkracht.

In het eenvoudigste op variabelen gerichte model worden de additieve effecten van risicofactoren, hulpbronnenfactoren en continue gedistribueerde dimensies van risicovariabelen onderzocht in relatie tot een positieve uitkomst van belang. De activa en risico's dragen onafhankelijk bij aan hoe goed een kind het doet op de uitkomst van rente. De variabel gerichte modellen kunnen ook meer nadruk leggen op middelen dan op risico of omgekeerd.

Er zijn drie soorten persoonsgerichte modellen:

1. Een model dat is afgeleid van een enkelvoudige case study van individuen die grootschalige onderzoeken hebben geïnspireerd of die bevindingen illustreren van grotere studies waarin ze zijn ingebed.
2. Een model gebaseerd op het identificeren van een veerkrachtige subgroep van individuen met een zeer hoog risico die het goed doen.
3. Een model dat een veerkrachtige groep vergelijkt met leeftijdsgenoten met een lager risico en met hoge, onaangepaste leeftijdsgenoten.

Meer en meer worden de verschillende modellen gecombineerd om een beter beeld van het individu te schetsen en tegelijkertijd aan te passen aan andere groepen. In dynamische systeemmodellen van veerkracht, risico's, activa en beschermende factoren worden op meerdere analyseniveaus vertegenwoordigd. Dit is in neurologische of fysiologische structuur of functioneren, genen, psychologische variabelen, families, school- en buurtfactoren en bredere contextuele invloeden zoals cultuur, etniciteit, sociale beleid, enz. De huidige uitdaging ligt in het wegen van alle verschillende factoren.

Hoe kunnen we veerkracht bevorderen?

Bevindingen in recente studies suggereren dat de grootste bedreigingen voor kinderen de tegenslagen zijn die de fundamentele menselijke beschermingssystemen ondermijnen. Om competentie en veerkracht te bevorderen, moeten we ons daarom richten op strategieën die schade aan deze basissystemen voorkomen, herstellen of compenseren. Daarom zijn prenatale zorg, voedingsprogramma's, voorschoolse educatie, adequate medische zorg en goede scholen zo belangrijk. Ze helpen bij het onderhandelen over ontwikkelingsuitdagingen.

Daar is discussie over, maar het bevorderen van een gezonde ontwikkeling en competentie zou nog belangrijker kunnen worden gezien dan het voorkomen van problemen. Dit is waar onze investeringen naar toe moeten, want het vormt onze kinderen.

Risicogerichte strategieën zijn ontworpen om de blootstelling van kinderen aan gevaarlijke ervaringen te verminderen. Op activa gerichte strategieën zijn ontworpen om de hoeveelheid, de toegang tot of de kwaliteit van hulpmiddelen die kinderen nodig hebben voor een positieve ontwikkeling te vergroten. Procesgerichte strategieën zijn ontworpen om de fundamentele beschermingssystemen voor menselijke ontwikkeling te mobiliseren. Dit kan een langduriger effect hebben dan beide andere strategieën. Wellicht is het verstandig om dit in vervolgonderzoek mee te nemen.

Het onderzoek naar veerkracht in ontwikkeling heeft al geleid tot een verschuiving in de kaders voor het begrijpen en helpen van kinderen. Er is een basis voor onderzoek dat nu naar een hoger niveau moet worden getild. Voor de toekomst zijn er drie belangrijke vragen:

1. Hoe kunnen toekomstige studies beoordelingen op genetisch, neuraal en relationeel niveau (wetenschappelijke gebieden die recentelijk grote doorbraken hebben gehad) integreren om de processen te bestuderen waardoor relaties werken?
2. Hoe kunnen disciplines samenwerken om bevolkingsgroepen voor te bereiden op veerkracht in het licht van grote natuurrampen of menselijk ontwerp, die de beschermende systemen van het menselijk leven op vele niveaus bedreigen?
3. Hoe zullen de unieke beschermende invloeden van specifieke culturen behouden blijven in de globalisering of hoe zullen ze veranderen?

In dit essay zal worden besproken waarom sommige mensen pathologische angst ontwikkelen na een trauma terwijl anderen dat niet doen, en waarom sommige mensen goed reageren op behandeling voor angst en anderen niet. Experimentele studies naar interindividuele verschillen kunnen kritische inzichten verschaffen in de verschillende reacties op trauma en individuele risicofactoren en trajecten voor de ontwikkeling van angst of andere stressgerelateerde stoornissen. Dit kan helpen bij het vormen van gerichte preventie- en interventieprogramma's die zijn toegesneden op de individuele of risicogroepen.

Differentiële psychologie bestudeert de manieren waarop individuen verschillen in hun kenmerken, gedrag en onderliggende processen. De term individueel verschil kan betekenen interindividueel verschil tussen individuen, intra-individueel verschil binnen dezelfde persoon in de tijd of interindividuele verschillen van intra-individuele verschillen tussen individuen met betrekking tot veranderingen in de tijd binnen één persoon. Dit essay beoogt een overzicht te geven van interindividuele verschillen in angstconditionering.

Hoe omvatten experimentele modellen angstverwerving, uitsterven en terugkeer van angst?

'Angstconditionering' zal worden gebruikt als een overkoepelende term voor procedures voor angstverwerving, -extinctie en -terugkeer. De ontwikkeling, behandeling en terugval van angst kan experimenteel worden gemodelleerd door gebruik te maken van paradigma's voor het conditioneren van angst.

Er bestaat een duidelijk onderscheid tussen angst- en angstgerelateerde processen. Angst vertegenwoordigt de reactie op een specifieke, stimulusgestuurde dreiging, terwijl angst een aanhoudende en meer algemene staat van angst vertegenwoordigt ten aanzien van toekomstige dreigingen en uitdagingen die kunnen worden uitgelokt door meer algemene of minder expliciete stimuli.

Angstverwervingsprotocollen maken doorgaans gebruik van differentiële protocollen CS+ en CS-. Terugvallen kunnen worden gemodelleerd in experimentele paradigma's voor angstconditionering door middel van zogenaamde terugkeer van angstprocedures na uitstervingstraining. Experimentele procedures omvatten louter het verstrijken van de tijd, het induceren van contextuele verandering of blootstelling aan niet-gesignaleerde US's (ongeconditioneerde stimuli).

Resultaten van klinische monsters inspireren ook verdere ontwikkelingen in fundamenteel onderzoek naar angstconditionering en vice versa. Om te begrijpen hoe specifieke interindividuele verschilfactoren bij het verwerven, uitsterven en terugkeren van angst verband kunnen houden met psychopathologie, moeten ook de bevindingen uit patiëntenonderzoeken in overweging worden genomen.

Wat is het verschil in opvattingen over gemiddeld reageren en een focus op interindividuele verschillen?

Interindividuele verschillen in verwerving en uitsterven zijn al in 1927 beschreven door Pavlov. Sindsdien is er veel onderzoek gedaan naar (aversief) associatief leren. Dit ging wel ten koste van individuele verschillen, die als 'ruis' werden beschouwd: onverklaarde variantie in gemiddelde respons. Pas het laatste decennium is er meer onderzoek gedaan naar individuele verschillen.

Het belang van dit geïndividualiseerde onderzoek kan worden gezien bij PTSS, waarbij slechts een klein deel van de personen die aan een traumatische gebeurtenis zijn blootgesteld, zich zal ontwikkelen. Ook zal slechts een fractie van de patiënten goed reageren op de behandeling en zelfs een kleinere fractie zal langdurige remissie vertonen. Door deze kleine percentages als 'ruis' te beschouwen, wordt al het productieve onderzoek geëlimineerd.

Wat zijn procedurele factoren en overwegingen bij data-analyse voor onderzoek naar interindividuele verschillen in angstconditionering?

Dit essay biedt een niet-uitputtende, voorbeeldige compilatie van factoren die een significante invloed kunnen hebben op het al dan niet manifesteren van interindividuele verschillen in de taakuitvoering van angstconditioneringsexperimenten. Deze factoren moeten zorgvuldig worden overwogen bij het ontwerp van toekomstige studies over interindividuele verschillen in onderzoek naar angstconditionering en interpretatie van de literatuur.

De procedurele factoren waarmee rekening moet worden gehouden, zijn de volgende:

• 'Sterke experimentele situaties' zijn eenvoudig, voorspelbaar en zeker, gebaseerd op specifieke kenmerken van de procedure, instructies, aantal CS, enz. In sterkere situaties kunnen interindividuele verschillen worden veroorzaakt in plaats van uniform.
• Kenmerken van het stimulusmateriaal. Er moet speciale aandacht zijn voor de selectie van geschikt stimulusmateriaal. Identieke stimuli kunnen differentieel saillant of aversief zijn voor verschillen in bijvoorbeeld leeftijd, geslacht of eerdere ervaringen. Dit kan het resultaat beïnvloeden.
• Diversiteit aan uitlees maatregelen. Verschillende uitleesmaten kunnen verschillende niveaus van penetrantie vertonen met betrekking tot vaak subtiele interindividuele verschillen in angstconditioneringsprocessen. Verschillende maten lijken een handige manier om interindividuele verschillen in angstconditionering, uitdoving en terugkeer van angst aan te tonen.
• Wervingsstrategieën en steekproefomvangberekeningen. Deelnemers aan psychologische experimenten worden vaak geworven onder studenten. Dit is problematisch omdat de resultaten dan gebaseerd zijn op steekproeven van de groep 22-25 jaar. Andere groepen zijn minder vertegenwoordigd.
• Test-hertest betrouwbaarheid: betrouwbare en reproduceerbare kwantificering van conditioneringsprestaties in de tijd. Dit vraagt ​​vooral om tijdsintervallen in experimenten.

Dit zijn de overwegingen bij de data-analyse die van belang zijn voor goed onderzoek naar interindividuele verschillen:

• Directe statistische vergelijkingen tussen groepen en CS'en, bijvoorbeeld door gebruik te maken van gemengde modellen. Dit is belangrijk voor de interpretatie van gegevens.
• Er moet rekening worden gehouden met mogelijke bemiddelingsfactoren op derde variabelen.
• Op prestaties gebaseerde uitsluitingscriteria". Preselectie van of correctie voor individueel gebaseerde prestaties tijdens angstverwerving of -extinctie of zelfgerapporteerde contingentiebewustzijn kan een selectiebias veroorzaken ten gunste van specifieke interindividuele verschilfactoren.
• De keuze tussen dimensionale of categorische analyses. Dimensionale variabelen worden gebruikt om het volledige spectrum van variantie en niet-lineaire effecten vast te leggen. Er zijn echter nadelen aan dit type analyse, bijvoorbeeld het uitsluiten van deelnemers met huidige en/of levenslange psychische stoornissen. Daarom is het het beste een combinatie van dimensionale en categorische analyses te kiezen.

Welke biologische en experimentele variabelen moeten in onderzoek worden meegenomen?

Onderzoek in de afgelopen decennia heeft aangetoond hoe nature en nurture met elkaar verweven zijn. Om een duidelijk beeld te krijgen van hoe verschillende dingen de uitkomsten van experimenten kunnen beïnvloeden, zijn er enkele variabelen die kunnen worden gebruikt. Verschillen kunnen logisch in verschillende groepen worden geplaatst, maar dit kan alleen goed worden gedaan als alle mogelijke relevante variabelen in aanmerking zijn genomen. De volgende variabelen zijn allemaal belangrijk voor de verschillen in angstconditionering, zowel bij het verwerven en generaliseren van angst als bij het uitdoven van angst en de terugkeer van angst:

• Leeftijd en ontwikkeling.
• Geslachtsverschillen en geslachtshormonen.
• Hersenmorfologie en volumetrie.
• Genetische polymorfismen: genetische risico's.
• De werking van het stresshormoon cortisol en de werking ervan.
• Levensgebeurtenissen en eerdere ontmoetingen.

Het bewijs is nog steeds beperkt voor elke afzonderlijke interindividuele verschilfactor omdat er nog niet genoeg onderzoek is gedaan. Door deze variabelen meer te implementeren, zal er meer bewijs komen over wat de relevantie is voor de verschillen in angstconditionering.

Welke temperamentvariabelen en cognitieve vooroordelen moeten in onderzoek worden meegenomen?

Er zijn verschillende theorieën over persoonlijkheid die voorspellingen doen over angstconditionering, gebaseerd op het idee dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken sommige individuen kunnen aanzetten tot verbeterde angstconditionering. Er zijn aanwijzingen voor een verband tussen verschillende eigenschappen of cognitieve vooroordelen die verband houden met negatieve emotionaliteit en angstconditioneringsprocessen. Het is moeilijk in te schatten welke variabelen onderdeel zijn van persoonlijkheid en welke veroorzaakt worden door iets anders, of dat nu de natuur of de natuur is. Nogmaals: er is meer onderzoek nodig. Maar de volgende temperamentvariabelen kunnen een effect hebben op de conditioneerbaarheid van angst:

• Toestands- en eigenschapsangst. Toestandsangst verwijst naar hoe angstig iemand op dit moment is en eigenschapsangst naar hoe angstig iemand in het algemeen is. De meeste onderzoeken richten zich op angstgevoelens, maar er zijn aanwijzingen dat staatsangst ook relevant kan zijn om aan te tonen hoe angstig iemand geneigd is om op dingen te reageren, zelfs als ze over het algemeen geen angstige mensen zijn.
• Neuroticisme: de neiging om negatief affect te uiten waarvan is aangetoond dat het een robuuste voorspeller is van psychopathologie. Iemand die hoger scoort op neuroticisme heeft de neiging om hogere dan gemiddelde niveaus van woede, afgunst, schuld en depressie te ervaren en is emotioneel reactiever en kwetsbaarder voor stress. Intolerantie voor onzekerheid.
• Mensen met een lagere tolerantie voor onzekerheid zijn doorgaans gevoeliger voor neuroticisme en angst