Hoofdstuk 1: Macro-economie

Macro-economie bestudeert de werking van de economie als geheel teneinde economische gebeurtenissen te verklaren en economische politiek te verbeteren. Zo worden binnen de macro-economie bijvoorbeeld verbanden bestudeerd tussen de totale consumptie, de totale productie, de totale werkloosheid en het nationaal inkomen. Economen proberen de economie te begrijpen met behulp van modellen, elk met een bepaald doel. Deze vatten de relaties tussen de economische variabelen samen. Binnen de macro economie kun je naar verschillende tijdsperioden kijken. Op de korte termijn krijg je vooral te maken met vaste waarden, maar wanneer je kijkt naar de lange termijn zie je dat er sprake is van flexibele waarden. Deze variabelen kunnen exogeen of endogeen zijn. Exogene variabelen zijn variabelen die buiten het model al bepaald zijn. Endogene variabelen zijn variabelen die binnen het model op basis van veronderstelde relaties bepaald zijn. De exogene variabelen vormen de input van het model, de endogene variabelen vormen de output: exogene variabelen ⇒ model ⇒ endogene variabelen. Het weer kan bijvoorbeeld een exogene variabele zijn wanneer je kijkt naar de verkoop van ijsjes. Als het erg warm weer is en men verkoeling zoekt kan de ijsverkoper daar slim op inspelen door de prijs (endogene variabele) te laten toenemen, omdat de vraag zal toenemen.

Micro-economie bestudeert het gedrag van de economische subjecten en hun uitwerkingen op de markt, bijv. de consumptie van gezinnen, de productie van bedrijven, etc. Micro-economie gaat ervan uit dat gezinnen streven naar het grootste nut en bedrijven streven naar de grootste winst.

De micro-economie en de macro-economie zijn nauw met elkaar verbonden. In de macro-economie bekijkt men het gedrag van de consument afzonderlijk om kennis te verkrijgen over de totale hoeveelheden op basis van de afzonderlijke hoeveelheden.

Een voorbeeld van een markt van een bepaald product (zie figuur 1.1).

Definieer:

• Q=hoeveelheid

• P=prijs

• D=vraag naar product

• S=aanbod van een product

• Y=inkomen

De Vraagcurve loopt dalend

Hoofdstuk 1: De tien beginselen van de economie

Elke samenleving heeft drie vragen die het moet beantwoorden voor het economische probleem:

1. Welke goederen en diensten moeten er geproduceerd worden?

2. Hoe moeten deze goederen en diensten worden geproduceerd?

3. Wie krijgt deze geproduceerde goederen en diensten?

Productiefactoren zijn schaars en de samenleving heeft daarom nooit genoeg middelen om de goederen en diensten te produceren zodat alle behoeften van de burgers voldaan zijn. Deze middelen kunnen geclassificeerd worden in drie grote categorieën:

1. Land – alle natuurlijke bronnen van de aarde.

2. Arbeid (Engels: labour) – de menselijke inspanning (zowel mentaal als fysiek) die in productie gestopt wordt.

3. Kapitaal – de uitrusting en structuur die gebruikt wordt om goederen en diensten te produceren.

Middelen zijn schaars. Schaarste (Engels: scarcity) betekent dat de samenleving maar een bepaald aantal middelen tot haar beschikking heeft en daarom niet alle goederen en diensten, die de samenleving wenst te hebben,

1 Algemene economie en omgevingsfactoren

1.1 Economisch handelen

Mensen hebben behoeften. Om deze behoeften te bevredigen zijn onder andere goederen of diensten nodig. Het beschikken hierover wordt welvaart genoemd. De middelen om de producten en diensten te produceren zijn beperkt en kunnen voor doelen worden ingezet, oftewel, ze zijn schaars of alternatief aanwendbaar.

Economisch handelen houdt in dat men met schaarse middelen een zo hoog mogelijke welvaart probeert te behalen. Dit wordt bestudeerd in de economische wetenschap.

Algemene economie kunnen we kunnen opsplitsen in meso- en micro-economie, macro-economie, monetaire economie en internationale economische betrekkingen.

1.2 Bedrijfsomgevingsfactoren

Verschillende factoren in de omgeving van een onderneming kunnen invloed uitoefenen op het resultaat. Er zijn zowel directe als indirecte omgevingsfactoren.

De directe omgeving van een bedrijf bestaat uit de verschillende schakels in de bedrijfskolom, zoals leveranciers, distributeurs en afnemers. Het bedrijf kan hier vrij veel invloed op uitoefenen.

De indirecte omgeving heeft betrekking op de overheid, culturele en sociale omgeving, vakbonden en technologische ontwikkelingen. Hierop heeft de onderneming weinig invloed.

Als laatste heeft de onderneming te maken met de macro-omgeving, waarbij men kan denken aan de conjunctuur, grondstofprijzen, wisselkoersen en demografie. Het bedrijf heeft hier geen enkele invloed op.

Het is voor managers belangrijk de veranderende bedrijfsomgeving voortdurend in de gaten te houden en eventueel het beleid hierop aan te passen.

1.3 Gegevens

Er zijn zowel absolute als relatieve gegevens. Een absoluut gegeven bestaat uit een bepaald getal, terwijl een relatief gegeven afhangt van andere gegevens. Wanneer de waarde van een variabele verandert, wordt dit een nominale verandering genoemd. Een reële verandering is een verandering van het volume.

In de economie is het belangrijk om veranderingen in het volume en in de prijs gescheiden te houden. Als voorbeeld kunnen we het bruto binnenlands product nemen (BBP). Deze bestaat uit de arbeidsproductiviteit (ap) vermenigvuldigd met het aantal werknemers (Av). Bij een relatieve verandering (g) van een variabele krijgt men de volgende formule:

g BBP = g Av + g ap.

Ditzelfde geldt voor de relatie tussen loonsom, loon per werknemer en het aantal werknemers. Tevens voor het verband tussen loonkosten per eenheid, loon per werknemer en arbeidsproductiviteit.

2 Productie

2.1 Welvaart en welzijn

Welvaart

Om de welvaart van een land te bepalen, wordt gekeken naar het BBP per hoofd van de bevolking. Om een gemakkelijke vergelijking te maken tussen verschillende landen, wordt dit in één valuta weergegeven, vaak de dollar. Een dollar