Hoofdstuk 7 Orthopedagogische begeleiding op maat: een hele kunst!

Hoe kun je als orthopedagoog blijven passen en meten in de praktijk?

Aan de hand van een casus over Johan wordt uitgelegd hoe een diagnostische cyclus werkt en dat het voor een orthopedagoog een kwestie van passen en meten is. Johan wordt gevolgd van basisschool tot student werktuigbouwkunde. Hij wordt geboren met een zuurstoftekort en vanuit vaders kant is dyslexie geconstateerd; Johan blijkt ook dyslexie te hebben. Uit de probleemanalyse tijdens de basisschool blijkt dat Johan een tweejarige taalachterstand heeft en moeite heeft met automatiseren. Geadviseerd wordt om een intensieve, individuele orthodidactische behandeling voor lezen en spelling te geven en een gerichte ondersteuning voor de taakwerkhouding bij rekenen.

Wat zijn de drie systemen van het balansmodel?

De vorm van de behandeling wordt beslist naar aanleiding van een balansmodel. Het balansmodel is op te delen in drie systemen, respectievelijk het microsysteem, het mesosysteem en het macrosysteem. Het microsysteem richt zich op kindfactoren en ouderfactoren, het mesosysteem gaat over sociale (gezins-) factoren en sociale (buurt-) factoren en tot slot het macrosysteem dat impliceert sociale (economische) gezinsfactoren,  culturele factoren en maatschappelijke factoren.

Beloning

Er is bij de leertheoretische richting gekozen voor zelfinstructie en hoe er anders omgegaan kan worden met het probleem. Een behaviouristische (basis van beloning) benadering is gewenst. Vanuit de systeemtheoretische benadering worden de ouders en de leerkracht begeleid. De ervaringsgerichte benadering is niet toegepast omdat Johan dyslexie heeft en hij moet eerst geleerde strategieën kunnen toepassen. Aangezien er geen medicatie nodig was, is er niet gebruik gemaakt van de neurologisch-medische benadering. In de verkennende behandelanalyse wordt de geadviseerde behandeling uitgeprobeerd.

Johan krijgt individuele remedial teaching en dat werkt wel bij het rekenen, maar niet bij spelling. Er wordt regelmatig naar de inhoud van de remedial teaching gekeken en geavaleerd, na een jaar blijkt dat de aanpak werkt.  Als orthopedagoog is het belangrijkste doel om aan te kunnen passen. Er is een continuerende wisselwerking tussen de diagnostische- en behandelcyclus.

Ontwikkelingen van Johan

Na drie jaar op het VO is de volgende verschuiving zichtbaar: er wordt meer gebruik gemaakt van psychodynamische benadering met nadruk op motiveren en belonen.  Wat de ervaringsgerichte aanpak betreft gaat het minder over de vakinhoudelijke onderdelen, maar juist om aller erbuiten, zoals de organisatie van evenementen. Bij de evaluatie aan de hand van het balansmodel dan blijken er alleen nog problemen zijn bij het microsysteem, dyslexie kan immers niet verdwijnen.

De ontwikkeling loopt naar wens maar spelling blijft lastig en in aanloop naar de universiteit wordt een extra cursus spelling aangeboden. Het eindresultaat wordt behaald want Johan haalt zijn eindexamen en kan voorbereid naar de universiteit. Uit deze casus blijkt hoe je als orthopedagoog gebruik moet maken van allemaal, losse, onderdelen en zo tot een waar kunstwerk kan komen.

• Het balansmodel is op te delen in de volgende systemen: het microsysteem richt zich op kindfactoren en ouderfactoren, het mesosysteem gaat over sociale (gezins-) factoren en sociale (buurt-) factoren en tot slot het macrosysteem dat impliceert sociale (economische) gezinsfactoren,  culturele factoren en maatschappelijke factoren.
• Er is een continuerende wisselwerking tussen de diagnostische- en behandelcyclus.