De vertrouwensregel is niet vermeld in de Grondwet maar maakt wel deel uit van de Nederlandse constitutie.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging is in de Grondwet verankerd en maakt als zodanig deel uit van de Nederlandse constitutie.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
De Trias Politica (of de scheiding der machten) van Montesquieu vindt in het hedendaagse Nederlandse staatsrecht nog altijd strikte toepassing.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Volgens Rousseau's theorie van het 'contrat social' is het uitoefenen van overheidsgezag gebaseerd op vrijwillige aanvaarding daarvan door de burger.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Volgens de Nederlandse Grondwet is uitsluitend de formele wetgever bevoegd om beperkingen aan grondrechten te stellen; daarbij heeft de formele wetgever heeft niet de mogelijkheid om die beperkingsbevoegdheid te delegeren, aangezien het woord 'wet', dat in alle grondwettelijke beperkingsclausules voorkomt, gelezen moet worden als 'wet in formele zin'.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) kunnen beperkingen aan grondrechten ook worden gesteld door lagere vormen van regelgeving, zoals gemeentelijke verordeningen of ministeriële beleidsregels, aangezien het woord 'law' dat in de beperkingsclausules in dit verdrag voorkomt een ruimere betekenis heeft dan alleen 'wet in formele zin'.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het koninklijk besluit bedoeld in artikel 11:2 Awb is een zogenoemd 'klein KB'.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Als het gaat om de grenzen aan de verordenende bevoegdheid van de gemeenteraad speelt de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de burgers niet alleen een rol in het kader van de benedengrens, maar ook in het kader van de bovengrens, aangezien dit recht in de Grondwet en in diverse verdragen wordt gewaarborgd.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Een volksinitiatief houdt in dat een groep burgers de mogelijkheid krijgt om aan de regering te verzoeken om een bindend referendum te houden en dit referendum bij voldoende steun onder de kiesgerechtigden zelfs kan afdwingen.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Wie van de onderstaande personen maakt in grondwettelijke zin geen deel uit van de Nederlandse regering?
Koningin Beatrix, omdat sinds de Grondwet van 1848 de ministers staatsrechtelijk verantwoordelijk zijn.
Minister-president Rutte. Hij is als premier wel voorzitter van de ministerraad, maar zelf geen lid.
Minister voor Immigratie en Asiel Leers, omdat hij een zogenoemde minister zonder portefeuille is en is ondergebracht bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Staatssecretaris Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Hij heeft als staatssecretaris namelijk geen stemrecht in de ministerraad.
In welke van de onderstaande alternatieven staan de grondwetsartikelen in een historisch juiste volgorde (van oud naar nieuw), gelet op hetgeen u in Beginselen van het Nederlandse staatsrecht heeft kunnen lezen over de ontwikkeling van de rechtsstaat en het constitutionele bestel in Nederland?
Artikel 42 lid 2, artikel 19, artikel 24.
Artikel 24, artikel 42 lid 2, artikel 19.
Artikel 19, artikel 24, artikel 42 lid 2.
Artikel 19, artikel 42 lid 2, artikel 24.
Tegenwoordig hebben veel wetten het karakter van 'kaderwetgeving'. Dit betekent dat de wetgever in formele zin zelf nauwelijks inhoudelijke normen stelt, maar de bevoegdheid tot inhoudelijke normstelling delegeert aan lagere regelgevers. Hierdoor kan er een zekere spanning met het legaliteitsbeginsel ontstaan. Welk van de onderstaande alternatieven geeft deze spanning juist weer?
Op grond van de door middel van delegatie verkregen bevoegdheid tot inhoudelijke normstelling kunnen lagere regelgevers zelf nieuwe regelgevende bevoegdheden creëren.
Het legaliteitsbeginsel vereist dat er voor elk overheidsoptreden een wettelijke grondslag bestaat. Indien een regelgevende bevoegdheid wordt gedelegeerd aan een lager bestuursorgaan, ontbreekt die wettelijke grondslag.
Doordat de wetgever in formele zin zich in veel gevallen beperkt tot kaderwetgeving, is er van de oorspronkelijke gedachte van het opleggen van verplichtingen aan burgers op basis van formele, democratische gelegitimeerde, wetgeving weinig meer over.
Het legaliteitsbeginsel houdt in dat overheidsoptreden in overeenstemming met het recht geschiedt. Doordat de echte normstelling veel door de lagere regelgevers geschiedt, kan de rechterlijke controle hierop in het gedrang komen.
Welke van onderstaande uitspraken over de goedkeuring van verdragen is juist?
Een geheim verdrag behoeft noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend door de Staten-Generaal te worden goedgekeurd.
Indien de Tweede Kamer een verdrag met tweederde meerderheid heeft goedgekeurd behoeft het betrokken voorstel niet aan de Eerste Kamer voorgelegd te worden.
Indien de Tweede Kamer niet, maar een voldoende aantal leden van de Eerste Kamer wel uitdrukkelijke goedkeuring van een verdrag verlangt, behoeft het betrokken voorstel niet aan de Tweede Kamer te worden voorgelegd, maar wel aan de Eerste Kamer.
Een uitdrukkelijk goedgekeurd verdrag gaat boven een stilzwijgend goedgekeurd verdrag.
Welke van de onderstaande parlementaire rechten c.q. Machtsmiddelen heeft geen grondwettelijke basis?
de motie
het begrotingsrecht
het mondelinge vragenrecht
het recht van interpellatie
Welke van de onderstaande opmerkingen over de Eerste kamer is onjuist?
De voorzitter van de Eerste Kamer kan weigeren schriftelijke vragen van een lid van de kamer door te sturen naar de verantwoordelijke bewindspersoon.
Een enquêtecommissie van de Eerste Kamer kan de minister-president dagvaarden om als getuige voor de commissie te verschijnen.
Ministers dienen in de Eerste Kamer te verschijnen om mondelinge vragen van kamerleden te beantwoorden in het vragenuurtje op dinsdagmiddag.
Als de Eerste Kamer een interpellatie houdt, dient de betrokken bewindspersoon in de Kamer aanwezig te zijn om de mondelinge vragen te beantwoorden.
Welke inwoner van Leiden kon deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen op 3 maart 2010?
Een Nederlandse middelbare scholier die op 10 maart 2010 18 jaar werd.
Een 19-jarige Deense die sinds september 2009 in Leiden studeert.
Een 51-jarige Amerikaan die sinds november 2007 in Den Haag werkzaam is.
Geen van de genoemde personen.
Wat is de juiste volgorde van de verschillende fasen in de totstandkoming van een verdrag?
1. ondertekening, 2. parlementaire goedkeuring, 3. inwerkingtreding, 4. bekrachtiging (ratificatie)
1. parlementaire goedkeuring, 2. bekrachtiging (ratificatie), 3. ondertekening, inwerkingtreding.
1. bekrachtiging (ratificatie), 2. ondertekening, 3. inwerkingtreding, 4. parlementaire goedkeuring.
1. ondertekening, 2. parlementaire goedkeuring, 3. bekrachtiging, 4. inwerkingtreding.
Welke van de volgende organen kunnen in het staatsrechtelijk taalgebruik als synoniemen beschouwd worden?
Kabinet en ministerraad.
Kabinet en regering.
Kroon en regering.
Ministerraad en regering.
Wat is de positie van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer (RvO TK) in de hiërarchie van regelgeving?
Het RvO TK staat boven de provinciale verordening maar lager dan de algemene maatregel van bestuur.
Het RvO TK is een algemene maatregel van bestuur.
Het RvO TK heeft een hogere status dan een algemene maatregel van bestuur, maar een lagere status dan een wet in formele zin.
Het RvO TK is geen algemeen verbindend voorschrift en heeft geen plaats in de hiërarchie.
In het bij Tweede Kamerverkiezingen geldende kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging:
kan alleen een stem op een partij uitgebracht worden, niet op een persoon;
heeft het uitbrengen van een voorkeurstem geen enkele betekenis;
komen restzetels doorgaans bij partijen, die de meeste zetels behalen;
is er geen sprake van restzetels.
De Eerste Kamer beschikt over zowel wetgevende als controlerende bevoegdheden. Welk van de onderstaande bevoegdheden heeft de Eerste Kamer niet?
Het schriftelijk vragenrecht.
Het begrotingsrecht.
Het recht van initiatief.
Het recht van interpellatie.
De Harmonisatiewet had onder meer tot gevolg dat voor bepaalde studenten met terugwerkende kracht hun recht om ingeschreven te zijn werd beperkt. De Landelijke Studenten Vakbond spande een kort geding aan tegen de Staat. De President van de Rechtbank oordeelde dat hij de Harmonisatiewet aan het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden mocht toetsen, in casu aan art. 43, waarin de rechtszekerheid wordt genoemd. In een procedure van sprongcassatie bij de Hoge Raad tegen dit vonnis van de Rechtbank, werd door de landsadvocaat gesteld dat de rechter hiertoe niet bevoegd was, mede gezien art. 120 Grondwet.
De Hoge Raad oordeelde omtrent het toetsingsrecht van de rechter, dat de rechter de formele wet:
aan het Statuut mag toetsen, maar niet aan het ongeschreven rechtszekerheidsbeginsel;
niet aan het Statuut mag toetsen, maar wel aan het ongeschreven rechtszekerheidsbeginsel;
zowel aan het Statuut als aan het ongeschreven rechtszekerheidsbeginsel mag toetsen;
noch aan het Statuut, noch aan het ongeschreven rechtszekerheidsbeginsel mag toetsen.
De positie van de nationale rechter bij de toepassing van het EU-recht verschilt van die bij de toepassing van het EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens) in die zin dat:
het EU-recht doorwerkt via de artikelen 93 en 94 van de Grondwet en het EVRM een eigen rechtsorde vormt en doorwerkt buiten deze artikelen om;
de nationale rechter bij onduidelijkheid over de uitleg van een bepaling uit het EVRM het Europese Hof voor de Rechten van de Mens om een oordeel moet vragen, terwijl een vergelijkbare mogelijkheid niet bestaat bij het EU-recht.
de burgers voor de nationale rechter rechtstreeks een beroep kunnen doen op bepalingen van EU-recht, maar niet op bepalingen uit het EVRM;
de lagere nationale rechter op grond van artikel 267 van het Verdrag inzake de werking van de Europese Unie bevoegd is vragen over de uitleg van het EU-recht voor te leggen aan het Hof van Justitie van de EU, terwijl een vergelijkbare mogelijkheid voor het EVRM niet bestaat.
Er is in Nederland nog altijd een tekort aan donororganen. Daarom wordt in de Tweede Kamer met een zekere regelmaat gediscussieerd over orgaandonatie. Tijdens een van die discussies wordt gewezen op de betekenis van het grondrecht op onaantastbaarheid van het lichaam. Als de Kamer besluit een regeling te treffen inzake de orgaandonatie dan kan dit volgens artikel 11 Grondwet geregeld worden:
alleen in een formele wet en alleen in het belang van de volksgezondheid;
in zowel een formele wet als in lagere regelgeving en alleen in het belang van de volksgezondheid;
in zowel een formele wet als in lagere regelgeving en voor elk belang;
alleen in een formele wet en voor elk belang.
Artikel 8 EVRM bepaalt onder meer dat een ieder recht heeft op respect voor zijn privéleven en zijn familie- of gezinsleven.
Wat kan de Nederlandse rechter doen, indien hij constateert dat een nationale wettelijke bepaling in strijd is met artikel 8 EVRM?
De rechter kan niets doen: weliswaar werkt het EVRM op grond van het monistisch stelsel door binnen de Nederlandse rechtsorde, maar artikel 8 EVRM heeft geen rechtstreekse werking.
De rechter dient het Europese Hof voor de Rechten van de Mens te Straatsburg in een prejudiciële procedure om advies te vragen.
De rechter kan de nationale wettelijke bepaling buiten toepassing laten wegens strijd met een 'een ieder verbindende' verdragsbepaling.
De rechter kan niets ondernemen, aangezien de in artikel 8 EVRM opgenomen rechten niet in de Grondwet voorkomen.
Waar we in de Grondwet de formulering 'de wet stelt regels' tegenkomen, heeft de grondwetgever:
de mogelijkheid geopend tot delegatie;
de mogelijkheid geopend tot mandaat;
een delegatieverbod vastgelegd;
een mandaatverbod vastgelegd.
Stel: Door de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Veiligheid en Justitie wordt een wetsvoorstel ingediend om artikel 120 Grondwet aan te passen en toetsing van wetten aan de klassieke grondrechten mogelijk te maken.
Schrijf een opstel van 1 à 1,5 pagina (250-350 woorden) waarin u:
ingaat op de inhoud/betekenis van het toetsingsverbod;
enkele argumenten voor en tegen het toetsingsverbod noemt;
antwoord geeft op de vraag of er grote veranderingen te verwachten zijn van de
voorgestelde grondwetsherziening voor de grondrechtenbescherming in het algemeen;
aangeeft of het nu zittende kabinet tijdens haar zittingsperiode kans zal zien de voorgestelde grondwetsherziening te realiseren.
Voorzie uw opstel van een titel, maak duidelijk wat de centrale vraag is en zorg ervoor dat een en ander logisch uitloopt in een slotconclusie. Schrijf uw opstel in goedlopende zinnen en niet in telegramstijl. Maak in uw opstel gebruik van de begrippen die u in het studiemateriaal bent tegengekomen.
a
a
b
a
b
a
a
a
a
d
b
c
a
a
c
b
d
c
d
c
c
d
d
c
c
a
In het essay zou aandacht besteed moeten worden aan de volgende punten:
Het toetsingsverbod houdt in dat wetten in formele zin niet aan de Grondwet getoetst mogen worden. Het toetsingsverbod geldt dus slechts voor wetten in formele zin en niet voor lagere wetgeving. Uit art. 120 Grondwet vloeit ook voort dat wetten in formele zin niet aan het Statuut voor het Koninkrijk en aan ongeschreven rechtsbeginselen getoetst mogen worden.
Vindplaats: HR 14 april 1989 (Harmonisatiewet), Ars Aequi Jurisprudentie 1849-2011, p. 232; Beginselen van het Nederlandse staatsrecht (17e dr.), hoofdstuk XII.8.
Het verbod van toetsing geldt voor zowel de inhoud van de wet in formele zin als de wijze van totstandkoming van de wet in formele zin, ook de totstandkomingswijze mag niet door de rechter aan de grondwet getoetst worden; zie HR-arrest Prof Van den Bergh.
Vindplaats: HR 27 januari 1961 (Prof. Van den Bergh), Ars Aequi Jurisprudentie 1849-2011, p. 63; Beginselen van het Nederlandse staatsrecht (17e dr.), hoofdstuk XII.8.
Argumenten tegen het toetsingsverbod:
De rechter beslist steeds een concreet geschil en is meer dan de wetgever geneigd vanuit de positie van de individuele burger te denken; dus rechterlijke toetsing is beter voor de individuele rechtsbescherming van de burger.
De kwaliteit van wetgeving laat soms te wensen over omdat in het parlement vooral politieke motieven de boventoon voeren in de discussie over wetgeving.
Grondwettelijke problemen worden veelal pas duidelijk in de praktijk van de wetstoepassing, de wetgever kan die niet allemaal tevoren voorzien, zodat rechterlijke toetsing een nuttige aanvulling vormt.
Door constitutionele toetsing wordt de invloed van de grondwettelijke normen op wetgeving, bestuur en rechtspraak vergroot, waardoor de Grondwet meer reliëf krijgt.
Argumenten voor het toetsingsverbod:
De rechter is niet democratisch gelegitimeerd en hoeft aan niemand verantwoording af te leggen.
De beraadslagingen van de rechter vinden in het geheim plaats.
Belangrijke beslissingen zouden dan door een zeer klein aantal personen (rechters) genomen worden en niet door representatief samengestelde organen.
De kwaliteit van wetgeving kan ook goed worden bewaakt in het totstandkomingsproces, door bijvoorbeeld de Raad van State en de Eerste Kamer.
Van onderstaande argumenten hoeven er slechts twee te worden genoemd:
Toetsing van wetgeving aan de grondwettelijke grondrechten zal waarschijnlijk geen aardverschuiving met zich brengen, sinds 1953 kan de rechter namelijk wetten reeds toetsen aan een ieder verbindende verdragsbepalingen en in diverse verdragen zijn min of meer dezelfde grondrechten gegarandeerd als in de Grondwet. Er wordt dus al getoetst aan die grondrechten.
Bovendien wordt lagere wetgeving al gewoon getoetst aan de grondwettelijke grondrechten (want het toetsingsverbod ziet niet op lagere wetgeving). Er is veel meer lagere wetgeving dan wetgeving in formele zin, dus de meeste regels in Nederland worden al lang aan de Grondwet getoetst.
Op sommige punten kan toetsing aan de Grondwet echter iets toevoegen aan de verdragstoetsing, namelijk daar waar de Grondwet andere grondrechten beschermd dan de verdragen of specifieker eisen stelt aan bepaalde grondrechtenbeperkingen dan de verdragen doen.
Het kabinet zal er in ieder geval niet in slagen om de grondwetsherziening geheel af te ronden, want voor grondwetsherziening geldt een zwaardere procedure die inhoudt dat de behandeling van het grondwetswijzigingsvoorstel plaatsvindt in twee lezingen. Tussen beide lezingen moet de Tweede Kamer worden ontbonden en moeten er verkiezingen plaatsvinden. Na die verkiezingen moet een nieuw kabinet derhalve het wetsvoorstel in tweede lezing door de Staten-Generaal geleiden.
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2018Welke van de onderstaande stellingen over de Eerste Kamer is juist?
Welke van de onderstaande stellingen ten aanzien van door de regering bij de Tweede Kamer ingediende wetsvoorstellen is juist?
Welke van de onderstaande elementen is geen onderdeel van de rechtsstaat?
Anders dan de sociale rechtsstaat:
Medebewind kan (op basis van de Grondwet) in ieder geval niet worden gevorderd bij:
Artikel 12 Grondwet bevat geen:
Welke van de onderstaande stellingen over de binding aan het recht van de Europese Unie is juist?
Welke van onderstaande stellingen is onjuist?
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen herfst 2015
De vereniging van Frisdranken, Waters en Sappen is niet tevreden over de belastingverhoging op water en sap die laatst is aangekondigd door de regering. De vereniging wil de kwestie door middel van een burgerinitiatief, art. 132 a van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer, op de agenda van de Tweede Kamer krijgen. Dit burgerinitiatief zal echter niet zijn toegestaan omdat het belastingen betreft.
Een anterieure gemeentelijke verordening die hetzelfde onderwerp bestrijkt als een hogere regeling komt van rechtswege te vervallen.
Op grond van art. 9 lid 2 Gw kan de regering in een algemene maatregel van bestuur beperkingen stellen aan het recht tot vergadering en betoging ter bescherming van gezondheid, mits de formele wetgever de bevoegdheid om beperkingen te stellen heeft gedelegeerd aan de regering.
Leden van de rechterlijke macht met rechtspraak belast kunnen door de Tweede Kamer der Staten-Generaal disciplinair worden ontslagen.
Artikel 3, eerste lid van het IVRK luidt:
'Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.'
Uit het arrest Spoorwegstaking (HR 30 mei 1986, NJ 1986, 688) volgt dat deze bepaling slechts 'een ieder verbindend' in de zin van artikelen 93 en 94 Gw kan zijn, indien de opstellers van het betreffende verdrag dit hebben geoogd.
De regering kan een door haar ingediend wetsvoorstel dat door de Tweede Kamer is geamendeerd altijd intrekken, zolang het nog niet is aangenomen door de Staten-Generaal.
De procedure voor het vormen van een nieuw kabinet kan alleen worden veranderd als er tweederdemeerderheid van de Tweede Kamer ermee instemt.
Artikel 89 lid 1 Gw:
Om zijn 'positieve verplichtingen' na te komen, dient de staat zich te onthouden van inmenging in de vrijheden van de burgers.
Bij mandaat is het bestuursorgaan niet langer verantwoordelijk voor de wijze waarop de gemandateerde taak wordt uitgevoerd, terwijl het bestuursorgaan bij delegatie wel verantwoordelijk blijft voor de uitoefening van een gedelegeerde bevoegdheid.
Welke stelling klopt?
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2015Als Nederland uit de Europese Unie stapt is ons land volledig soeverein.
Voor de invoering van het contraseign was de Koning verantwoording verschuldigd aan de Tweede Kamer en sinds de invoering zijn de ministers verantwoording verschuldigd aan de Tweede Kamer.
De burgemeester is voorzitter van zowel de gemeenteraad als het college van burgemeester en wethouders.
Artikel 6 lid 1 Grondwet bepaalt dat de vrijheid van godsdienst door de formele wetgever mag worden beperkt en dat deze beperkingsbevoegdheid mag worden gedelegeerd aan lagere organen.
Tegenwoordig wordt de Koning tijdens een kabinetsformatie geadviseerd door de voorzitters van de Eerste en van de Tweede Kamer, door de vice-president van de Raad van State en door alle fractievoorzitters uit de Tweede Kamer.
Het recht van parlementaire enquête kan in de Tweede Kamer wel en in de Eerste Kamer niet door een minderheid worden uitgeoefend.
Een zelfstandige algemene maatregel van bestuur kan worden vastgesteld op grond van artikel 89 lid 1 Grondwet.
Uit het arrest APV Schiermonnikoog (HR 23 december 1980, NJ 1981, 171) volgt dat indien het onderwerp van een later in werking getreden verordening verschilt van een eerder in werking getreden wet, de verordening alsnog onverbindend moet worden verklaard wanneer hij in strijd is met het stelsel van de eerdere wet.
Zelfstandige bestuursorganen zijn buiten de departementale organisatie geplaatst en niet hiërarchisch ondergeschikt aan een minister. Toch kunnen ministers controle uitoefenen op het functioneren van zelfstandige bestuursorganen.
Regels over aangelegenheden van het Koninkrijk die gelden in Aruba, Sint Maarten of Curaçao, worden bij rijkswet vastgesteld.
Indien de Gemeentewet verplichtingen oplegt aan een gemeentebestuur, dan spreekt men van medebewind.
De politieagent die onbevoegd een fietser een bekeuring geeft oefent gezag uit.
Een lid van de Europese Commissie vertegenwoordigt op Europees niveau zijn lidstaat.
Het discriminatieverbod in artikel 1 Grondwet verbiedt iedere.....read more
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2014Eén van de onderwerpen die centraal stond in de zogenoemde ‘Schoolstrijd’, welke leidde tot de grondwetsherziening van 1917, was de invoering van algemeen kiesrecht.
De vrijheid van een staat om de eigen organisatie en de eigen verhouding van gezagsdragers tot onderdanen te regelen, noemt men soevereiniteit.
De rechter mag een algemene maatregel van bestuur toetsen aan de Grondwet.
Aangezien rijkswetten gelden voor alle landen van het Koninkrijk, moet een wetsvoorstel tot wijziging van een rijkswet ter stemming worden gebracht in de parlementen van alle landen van het koninkrijk en kan de Koning zo’n wetsvoorstel pas bekrachtigen als die parlementen het wetsvoorstel hebben goedgekeurd.
Preventief toezicht tast de autonomie van decentrale overheden meer aan dan repressief toezicht.
Artikel 89 lid 1 van de Grondwet vormt een bijna letterlijke codificatie van het Meerenberg-arrest (HR 13 januari 1879, W 1879, 4330). In dit arrest stelde de Hoge Raad immers voor het eerst vast dat de Koning (tegenwoordig: regering) zelfstandige algemene maatregelen van bestuur kan uitvaardigen, omdat anders realisering van de verzorgingsstaat onmogelijk zou zijn.
Volgens artikel 120 van de Grondwet mag de rechter wetten en verdragen niet aan de Grondwet toetsen. Dit wordt ook wel aangeduid als het ‘toetsingsverbod’. Desondanks biedt de Grondwet rechters wél de mogelijkheid wetten aan bepaalde bepalingen van verdragen te toetsen.
In het arrest Prof. Van den Bergh (HR 17 januari 1961, NJ 1963, 248) oordeelde de Hoge Raad dat het toetsingsverbod van artikel 120 Grondwet met zich brengt dat de rechter de inhoud van een wet in formele zin niet mag toetsen aan de Grondwet, maar wel de wijze waarop de wet tot stand is gekomen.
Op basis van artikel 67 lid 3 Grondwet mogen parlementariërs stemmen zonder dat ze daarover verantwoording hoeven af te leggen aan hun kiezers, maar mogen zij daarbij niet van het partijstandpunt afwijken.
Volgens de vertrouwensregel of vertrouwensnorm heeft het Nederlandse parlement de mogelijkheid haar vertrouwen in een bewindspersoon of het gehele kabinet op te zeggen. Dat kan met een zogeheten motie van wantrouwen. Vanwege het primaat van de rechtstreeks gekozen.....read more
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2013De raad van Europa is onderdeel van de Europese Unie.
Een kandidaat kan slechts in de Tweede Kamer worden gekozen indien op hem/haar voldoende stemmen zijn uitgebracht om de kiesdeler te halen.
De Nationale ombudsman doet onderzoek naar klachten van burgers over zowel onbehoorlijk overheidsoptreden als over uitspraken van nationale rechters, zonder dat hij zelf een juridisch bindend oordeel kan geven.
Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens stelt ten aanzien van de beperking van mensenrechten eisen aan de omvang en evenredigheid van die beperkingen, waar de grondwettelijke beperkingsclausules dit niet doen.
De Nederlandse regering onderhandelt over de verdragstekst en ondertekent een verdrag. Voordat Nederland als staat gebonden wordt aan een verdrag moet het verdrag echter altijd eerst door de Staten-Generaal worden geratificeerd.
Conform de jurisprudentie van de Hoge Raad verbiedt artikel 120 Grondwet de rechter onder andere:
Tijdens een werkgroepbijeenkomst van het vak Inleiding staats- en bestuursrecht wordt het begrip ‘wetgeving in materiële zin’ behandeld.
Student X merkt op dat wetten in materiële zin slechts tot stand kunnen komen door samenwerking tussen regering en Staten-Generaal.
Student Y stelt dat wetten in materiële zin ook zelfstandig kunnen worden vastgesteld door de regering, in de vorm van algemene maatregelen van bestuur.
Student Z meent dat wetten in materiële zin zelfs kunnen worden vastgesteld door een individuele minister, mits hem de bevoegdheid daartoe door een wet of algemene maatregel van bestuur is gedelegeerd. Wie van hen heeft/hebben gelijk?
Binnen het Nederlandse constitutionele recht, met name het recht inzake het functioneren van het parlementaire stelsel, komen enkele regels voor die niet zijn gecodificeerd. Een belangrijke reden voor het niet codificeren van die regels is gelegen in:
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2012De Raad van Europa is onderdeel van de Europese Unie.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Een ministeriële regeling die algemeen verbindende voorschriften bevat is een voorbeeld van wetgeving in materiële zin.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het rigide karakter van onze Grondwet draagt bij aan het bestaan van het fenomeen van ongeschreven staatsrechtelijke regels.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het lidmaatschap van de Tweede Kamer is verenigbaar met het lidmaatschap van de Raad van State.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
De verplichting voor de ministers om de Kamers uit eigen beweging te informeren is niet in artikel 68 Grondwet neergelegd, maar vormt een uitvloeisel van de ministeriële verantwoordelijkheid van artikel 42, tweede lid, Grondwet.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Artikel 120 Grondwet houdt in dat de rechter in Nederland wetten in formele zin en verdragen niet aan de Grondwet mag toetsen. In de jurisprudentie is echter een belangrijke uitzondering op dit toetsingsverbod geformuleerd, namelijk dat toetsing van formele wetten aan het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden en aan ongeschreven rechtsbeginselen wel is toegestaan.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
De beperkingsclausule van de godsdienstvrijheid in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens bevat een proportionaliteitseis. De grondwettelijke beperkingsclausule van dit recht bepaalt slechts dat de wetgever bevoegd is de uitoefening van de godsdienstvrijheid in te perken, zonder daarbij aan te geven hoe ver die beperking mag gaan.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Een van de staatsrechtelijke knelpunten rondom het bestaan van een grote hoeveelheid zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) is de aantasting van de ministeriële verantwoordelijkheid en van de mogelijkheden tot controle door het parlement. Daarom is tegenwoordig wettelijk vastgelegd dat zbo’s alleen om bepaalde redenen kunnen worden opgericht. Eén van die redenen is de behoefte aan onafhankelijke oordeelsvorming op grond van specifieke deskundigheid.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Welke van de onderstaande opmerkingen over de Nationale ombudsman is juist?
De Nationale ombudsman kan alleen een onderzoek instellen naar aanleiding van een ingediend verzoekschrift en niet uit eigen beweging.
In de Algemene wet bestuursrecht is geen beperking aangebracht ten aanzien van de personen die een verzoekschrift kunnen indienen bij de Nationale ombudsman.
De competentie van de Nationale ombudsman strekt zich wel uit tot gedragingen van
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2011 (1)De vertrouwensregel is niet vermeld in de Grondwet maar maakt wel deel uit van de Nederlandse constitutie.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging is in de Grondwet verankerd en maakt als zodanig deel uit van de Nederlandse constitutie.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
De Trias Politica (of de scheiding der machten) van Montesquieu vindt in het hedendaagse Nederlandse staatsrecht nog altijd strikte toepassing.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Volgens Rousseau's theorie van het 'contrat social' is het uitoefenen van overheidsgezag gebaseerd op vrijwillige aanvaarding daarvan door de burger.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Volgens de Nederlandse Grondwet is uitsluitend de formele wetgever bevoegd om beperkingen aan grondrechten te stellen; daarbij heeft de formele wetgever heeft niet de mogelijkheid om die beperkingsbevoegdheid te delegeren, aangezien het woord 'wet', dat in alle grondwettelijke beperkingsclausules voorkomt, gelezen moet worden als 'wet in formele zin'.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) kunnen beperkingen aan grondrechten ook worden gesteld door lagere vormen van regelgeving, zoals gemeentelijke verordeningen of ministeriële beleidsregels, aangezien het woord 'law' dat in de beperkingsclausules in dit verdrag voorkomt een ruimere betekenis heeft dan alleen 'wet in formele zin'.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het koninklijk besluit bedoeld in artikel 11:2 Awb is een zogenoemd 'klein KB'.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Als het gaat om de grenzen aan de verordenende bevoegdheid van de gemeenteraad speelt de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de burgers niet alleen een rol in het kader van de benedengrens, maar ook in het kader van de bovengrens, aangezien dit recht in de Grondwet en in diverse verdragen wordt gewaarborgd.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Een volksinitiatief houdt in dat een groep burgers de mogelijkheid krijgt om aan de regering te verzoeken om een bindend referendum te houden en dit referendum bij voldoende steun onder de kiesgerechtigden zelfs kan afdwingen.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Wie van de onderstaande personen maakt in grondwettelijke zin geen deel uit van de Nederlandse regering?
Koningin Beatrix, omdat sinds de Grondwet van 1848 de ministers
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2011 (2)Als de regering een wetsvoorstel indient bij de Staten-Generaal kan zowel de Tweede Kamer als de regering wijzigingen aanbrengen in het wetsvoorstel, namelijk tot het moment dat de Tweede Kamer over het wetsvoorstel heeft gestemd.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Voor de gevallen dat een internationaalrechtelijke bepaling rechtstreekse werking heeft, hanteert de Grondwet de term ‘een ieder verbindende bepaling’. Of een bepaling van verdragsrecht ‘een ieder verbindend’ is, wordt uiteindelijk uitgemaakt door een rechter. Heeft de rechter eenmaal vastgesteld dat het om een een ieder verbindende bepaling van internationaal recht gaat en constateert hij verder dat de toepassing van een nationaal wettelijk voorschrift daarmee onverenigbaar is, dan kan hij de betreffende verdragsbepaling buiten toepassing laten.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het kabinet heeft in het regeerakkoord vastgelegd dat er in deze kabinetsperiode in totaal 18 miljard Euro bezuinigd dient te worden. Eén van de bezuinigingsmaatregelen die de regering daarbij voor ogen heeft is een verhoging van de eigen bijdrage die de burgers moeten betalen in de kosten van door de overheid gefinancierde rechtsbijstand. De minister van Veiligheid en Justitie kondigt in de Tweede Kamer aan dat de regering het voornemen heeft op basis van artikel 35 lid 2 van de Wet op de rechtsbijstand een algemene maatregel van bestuur op te stellen waarin de hoogte van de eigen bijdragen wordt verdubbeld. De Wet op de rechtsbijstand is niet opgenomen in uw wettenbundels; in artikel 35 lid 2 van deze wet staat echter dat de hoogte van de eigen bijdragen bij algemene maatregel van bestuur wordt vastgesteld.
Een Tweede Kamerlid van één van de oppositiepartijen windt zich vreselijk op over dit voornemen van de regering en stelt tijdens het Kamerdebat daarover dat een dergelijke beperking van het recht op gefinancierde rechtshulp bij algemene maatregel van bestuur ingevolge artikel 18 Grondwet sowieso niet is toegestaan, omdat een regeling met betrekking tot het recht op rechtsbijstand alleen bij wet in formele zin gegeven mag worden.
De stelling van het betreffende Kamerlid is:
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Binnen het Nederlandse staatsbestel heeft zich sinds het ontstaan van het Koninkrijk langzaam een democratisch systeem van ‘checks and balances’ ontwikkeld. Daarbij vonden diverse malen belangrijke constitutionele ontwikkelingen plaats, zonder dat de tekst van de Grondwet werd aangepast.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het huidige artikel 42 lid 2 Grondwet stamt uit 1848, in de jaren daarvoor was de Koning derhalve niet ‘onschendbaar’.
Dit is juist.
Dit
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Oefententamen 2010In de klassiek-liberale opvatting over de rechtsstaat neemt de binding van de overheid aan de wet een centrale plaats in. In deze opvatting vervult de wet een aantal functies. Omschrijf twee van die functies.
Lees het nu volgende nieuwsbericht uit NRC Handelsblad van 4 juni 2009:
“Politici die kritiek leveren op de rechter moeten in hun toonzetting in elk geval respect voor de positie van de rechter uitdrukken.”
Dit zei de president van de Hoge Raad, Geert Corstens, gisteren bij de presentatie van het jaarverslag. Corstens signaleert dat politici steeds vaker openlijke kritiek hebben op de rechtspraak. Onlangs lieten minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken, PvdA) en de Amsterdamse burgemeester Cohen weten ongelukkig te zijn met vonnissen voor geweld tegen agenten. Volgens Corstens moeten politici de rechter niet alleen respecteren maar dat respect ook actief uitdragen. [..]
Geef een argument, samenhangend met de eisen van de democratische rechtsstaat, dat de hierboven weergegeven stelling van de heer Corstens onderbouwt.
Geef een argument, samenhangend met de eisen van de democratische rechtsstaat, dat tegen deze stelling van de heer Corstens kan worden ingebracht.
De heer Tuinman, als ambtenaar werkzaam bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), heeft heimelijk een grote hekel aan Roma (zigeuners). Als de heer Tuinman op een kwade dag een krantenartikel leest over de uitzetting van Roma in Frankrijk, laat hij zijn schroom varen. Hij schrijft een opruiende ingezonden brief voor een landelijk dagblad, waarin hij zich in zeer boude, negatieve bewoordingen over Roma uitlaat en voorstelt om ‘het Franse voorbeeld te volgen’. Tuinman ondertekent de brief met zijn naam en functie. Zijn brief wordt echter niet geplaatst. Tuinman belt daarop de krantenredactie. Tegenover de hoofdredacteur stelt hij onder meer dat het niet-plaatsen van zijn brief in strijd is met het grondwettelijk censuurverbod (art. 7 lid 1 Grondwet).
Met betrekking tot de werking van grondrechten wordt doorgaans onderscheid gemaakt tussen verticale en horizontale werking van grondrechten. Leg uit welk van deze twee soorten in de bovenstaande casus aan de orde is.
In het telefoongesprek weet Tuinman de hoofdredacteur over te halen de brief toch te plaatsen. Enkele dagen later verschijnt deze in de krant. Als de chef van de heer Tuinman bij de IND de brief onder ogen krijgt, wordt Tuinman op staande voet ontslagen. Tuinman vecht zijn ontslag daarop aan bij de bestuursrechter. Tegenover de rechtbank stelt hij onder meer dat zijn ontslag een ontoelaatbare inbreuk op zijn door art. 7 Grondwet beschermde vrijheid van meningsuiting inhoudt.
Kan de heer Tuinman zich als ambtenaar op art. 7 Grondwet beroepen, en zo ja in hoeverre? [In uw antwoord hoeft u niet in te gaan op de
Beginselen van de democratische rechtsstaat - UL - Extra oefententamenDe Europese Commissie is geen onderdeel van de Europese Unie.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Het is niet mogelijk om tegelijkertijd lid te zijn van zowel de Tweede Kamer als van de Raad van State.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Volgens art. 125a Ambtenarenwet kunnen ambtenaren zich beroepen op de vrijheid van meningsuiting.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
De uitspraak in het Van Gend & Loos-arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen is vooral van belang in dualistische stelsels.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
In het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is een beperkingsclausule opgenomen welke een proportionaliteitseis bevat. De beperkingsclausule van dit recht bepaalt dat alleen de wetgever de godsdienst mag inperken. De beperkingsclausule bepaalt echter niet hoe ver deze beperking mag gaan.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
De beruchte groep volleybalhooligans wil een bijeenkomst houden op de Dam in Amsterdam. Deze groep staat bekend als een criminele organisatie en is zeer gevaarlijk. De burgemeester verwacht een gewelddadige tegendemonstratie van concurrent volleybalhooligans. Om dit te voorkomen kan de burgemeester de bijeenkomst preventief verbieden, met als rechtsgrond van de Wet openbare manifestaties.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Er is tegenwoordig veel commentaar op het bestaan van zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s). Om een grote hoeveelheid aan dit soort bestuursorganen te voorkomen is wettelijk vastgelegd dat ZBO’s alleen om bepaalde redenen opgericht kunnen worden. Een van die redenen is niet de behoefte aan onafhankelijke oordeelsvorming op grond van specifieke deskundigheid.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Artikel 120 van de Grondwet houdt in dat Nederlandse rechters de grondwet niet aan wetten in formele zin en verdragen niet aan de Grondwet mag toetsen.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Met een motie van wantrouwen kan het Nederlandse parlement het vertrouwen in een bewindspersoon of het gehele kabinet opzeggen. Aangezien de Tweede Kamer direct door de bevolking gekozen is, wordt de motie van wantrouwen in de praktijk niet veel gebruikt en geldt het meer als een controlemiddel.
Dit is juist.
Dit is onjuist.
Wanneer er ernstige wanordelijkheden zijn dan kan de burgemeester besluiten om tijdelijk af te wijken van voorschriften die bij de Grondwet.....read more
Oefententamens Beginselen van de Democratische Rechtsstaat - Universiteit Leiden1. De Raad van Europa is onderdeel van de Europese Unie.
a) Dit is juist.
b) Dit is onjuist.
2. Een kandidaat kan slechts in de Tweede Kamer worden gekozen indien op hem/haar voldoende stemmen zijn uitgebracht om de kiesdeler te halen.
a) Dit is juist.
b) Dit is onjuist.
3. De Nationale ombudsman doet onderzoek naar klachten van burgers over zowel onbehoorlijk overheidsoptreden als over uitspraken van nationale rechters, zonder dat hij zelf een juridisch bindend oordeel kan geven.
a) Dit is juist.
b) Dit is onjuist.
4. Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens stelt ten aanzien van de beperking van mensenrechten eisen aan de omvang en evenredigheid van die beperkingen, waar de grondwettelijke beperkingsclausules dit niet doen.
a) Dit is juist.
b) Dit is onjuist.
5. De Nederlandse regering onderhandelt over de verdragstekst en ondertekent een verdrag. Voordat Nederland als staat gebonden wordt aan een verdrag moet het verdrag echter altijd eerst door de Staten-Generaal worden geratificeerd.
a) Dit is juist.
b) Dit is onjuist.
6. Conform de jurisprudentie van de Hoge Raad verbiedt artikel 120 Grondwet de rechter onder andere:
a) het toetsen van wet- en regelgeving aan ongeschreven fundamentele rechtsbeginselen;
b) het toetsen van verdragen aan wetten in formele zin;
c) het toetsen van wetten in formele zin aan de Grondwet en het Statuut voor het Koninkrijk;
d) het toetsen van de Grondwet aan verdragen.
7. Tijdens een werkgroepbijeenkomst van het vak Inleiding staats- en bestuursrecht wordt het begrip ‘wetgeving in materiële zin’ behandeld.
Student X merkt op dat wetten in materiële zin slechts tot stand kunnen komen door samenwerking tussen regering en Staten-Generaal.
Student Y stelt dat wetten in materiële zin ook zelfstandig kunnen worden vastgesteld door de regering, in de vorm van algemene maatregelen van bestuur.
Student Z meent dat wetten in materiële zin zelfs kunnen worden vastgesteld door een individuele minister, mits hem de bevoegdheid daartoe door een wet of algemene maatregel van bestuur is gedelegeerd. Wie van hen heeft/hebben gelijk?
a) Alleen student X.
b) Student Y en student Z.
c) Student X en student Y.
d) Alleen student Z.
8. Binnen het Nederlandse constitutionele recht, met name het.....read more
Beginselen van de democratische rechtsstaat: Samenvattingen, uittreksels, aantekeningen en oefenvragen - UL
Je vertrek voorbereiden of je verzekering afsluiten bij studie, stage of onderzoek in het buitenland
Study or work abroad? check your insurance options with The JoHo Foundation
There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
Field of study
Add new contribution